Консультация для родителей

«Патриотическое воспитание дошкольников»

Первые чувства патриотизма. Доступны ли они в дошкольном возрасте? Можно сказать, что да, дошкольнику доступны чувства любви к своей семье, родному краю, городу, родной природе. Это и есть начало патриотизма, который рождается в познании, а формируется в процессе повседневного целенаправленного воспитания.

На современном этапе воспитание будущего гражданина патриота своей страны становится очень актуальным и особенно трудным, требует большого такта и терпения, так как в молодых семьях вопросы воспитания патриотизма, гражданственности не считаются важными, и зачастую вызывают лишь недоумение.

Патриотическое воспитание ребенка – это основа формирования будущего гражданина. Задача воспитания патриотизма в настоящее время очень сложна. Чтобы достигнуть определенного результата, необходимо находить нетрадиционные методы воздействия на ребенка, на его эмоциональную и нравственную сферы. Причем такие методы, которые не казались бы ребенку скучными, чрезмерно назидательными, а естественно и гармонично наполняли его мировоззрение нравственным содержанием, раскрывали бы новые, ранее неизвестные или непонятные малышу стороны окружающей действительности.

Уже в дошкольном возрасте ребенок должен знать, в какой стране он живет, чем она отличается от других стран. Нужно как можно больше рассказывать детям о городе, в котором они живут; воспитывать чувство гордости за свой город. Приучать детей бережно относиться к тому, что создано бабушками, дедушками, мамами и папами. Поддерживать чистоту и порядок в общественных местах, участвовать в создании красоты и порядка в своем дворе, подъезде, на улице, в парках, в детском саду.

Существуют разнообразные формы воспитания у детей патриотических чувств. Это беседы о Родине, о родном городе, о природе родного края, о хороших людях, чтение детских книг на патриотические темы и детский фольклор региона в котором он живет, соответствующий подбор песен и стихов для разучивания и, конечно, личный пример родителей.

Через изучение истории и традиций предков, воспитывается гордость и уважение к родной земле. Важная роль здесь принадлежит сказкам, которые передаются от поколения к поколению и учат добру, дружбе, взаимопомощи и трудолюбию. Самобытный народный фольклор – прекрасный материал, формирующий любовь к Родине и патриотическое развитие детей. Также стоит познакомить их с культурой, обычаями и традициями других народов, сформировать к ним дружелюбное отношение.

Детям свойственны неустойчивость внимания, утомляемость и кратковременность интересов. Поэтому патриотическое воспитание детей дошкольного возраста предполагает неоднократное обращение к определённым темам, для формирования к ним стойкого интереса. Для раскрытия той или иной темы лучше всего использовать процесс игры.        Например, детям очень интересно будет играть в «путешествия», во время которых они смогут узнать что – то новое о малой или большой Родине, других странах.

Дети обладают наглядно – образным мышлением, поэтому для лучшего усвоения новой информации родителям стоит воспользоваться иллюстрациями, художественной литературой и всевозможными наглядными предметами. Так посещение музеев откроет перед детьми новые возможности для изучения истории и быта родной земли.

Одно из проявлений патриотизма – любовь к природе. Она определяется бережным отношением к ней, выражается в элементарной заботе о животных, в доступном труде по выращиванию растений. Большое значение имеют прогулки в лес, на реку, в поле. Они дают возможность познакомить детей с некоторыми правилами бережного отношения к природе. При ознакомлении с природой родной страны акцент делается на ее красоту и разнообразие, на ее особенности. Яркие впечатления о родной природе, об истории родного края, полученные в детстве, нередко остаются в памяти человека на всю жизнь и формируют у ребенка такие черты характера, которые помогут ему стать патриотом и гражданином своей страны.

Не менее важным условием нравственно-патриотического воспитания детей является тесная взаимосвязь с родителями. Прикосновение к истории своей семьи вызывает у ребенка сильные эмоции, заставляет сопереживать, внимательно относиться к памяти прошлого, к своим историческим корням.

 

 

Консультация для родителей

«Воспитание у дошкольников любви к малой Родине»

 

Детство – ответственный этап в становлении личности и ее нравственной сферы. Понятие патриотизма многообразно по своему содержанию – это и уважение к культуре своей страны, и ощущение неразрывности с окружающим миром, и гордость за свой народ и свою Родину.

Ребенок с первых лет жизни должен сердцем и душой полюбить свой родной край, культуру, испытывать чувство национальной гордости, что называется «пустить корни в родную землю».

Любовь к Родине начинается у ребенка с отношения к семье, к самым близким людям – к матери, отцу, бабушке, дедушке. Это корни, связывающие его с родным домом и ближайшим окружением; с восхищения тем, что видит перед собой малыш, чему он изумляется и что вызывает отклик в его душе.

Есть Родина большая и родина малая. Большая Родина – это наша страна Республика Беларусь. А малая родина – это место, где человек родился и живет.

Организовывайте поездки, экскурсии по родному краю. Вы удивитесь сами, и обогатите внутренний мир вашего ребёнка открывшимися возможностями. Красота природы, богатое историческое прошлое и настоящее края, таланты народа, его уникальные умения в прикладном народном творчестве, настоящая кладовая познаний родного края.

Уважаемые родители! Поставьте своей целью воспитать у своих детей любовь к своей станице. Но прежде вам самим необходимо изучить её историю, посетить музеи и памятные места.

Воспитание детей – дело не только нас, воспитателей и педагогов. Неотъемлемой частью в этом деле является личный пример родителей. Вы, уважаемые родители – первые воспитатели ребёнка. Поэтому, в выходные дни совершайте с детьми экскурсии по памятным местам. К. Паустовский говорил: «человеку нельзя жить без родины, как нельзя жить без сердца» Но нельзя любить то, чего не знаешь. Поэтому наша задача – научить детей любить свой край, а, следовательно, больше узнавайте о нём, умейте ценить его историю.

Уважаемые родители! Любите свой край! И свою любовь к нему передавайте детям.

Рекомендации для родителей.

Воспитание маленького патриота начинается с самого близкого для него - родного дома, улицы, где он живет, детского сада.

Обращайте внимание ребенка на красоту родного города.

Во  время  прогулки  расскажите,  что  находится  на  вашей  улице, поговорите о значении каждого объекта.

Дайте  представление  о  работе  общественных  учреждений:  почты, магазина, библиотеки и т. д. Понаблюдайте за работой сотрудников этих учреждений, отметьте ценность их труда.

Вместе с ребенком принимайте участие в труде по благоустройству и озеленению своего двора.

Расширяйте собственный кругозор.

Учите ребенка правильно оценивать свои поступки и поступки других людей.

Читайте ему книги о родине, ее героях, о традициях, культуре своего народа

Поощряйте ребенка за стремление поддерживать порядок, примерное поведение в общественных местах.

Тема «Белорусские народные праздники».

Цель: расширение представлений детей о белорусских народных праздниках.

Программные задачи: расширять представления детей о белорусских народных праздниках, умение приобщаться к их празднованию; развивать активный словарь, игровые действия, быстроту реакции, ловкость; воспитывать интерес к культурным традициям белорусского народа, патриотические чувства.

Материал и оборудование: календарь природы со стрелочкой - солнышком, слайд-презентация «Народные праздники», колоски пшеницы, маска козы,  силуэты птичек на ленточках, искусственные цветы, аудиозаписи белорусской народной песни в исполнении ВИА "Песняры" «Касiў Ясь канюшыну» , «Песни Шёлковой кисточки» в исполнении К.Румянцевой (сл. М. Пляцковского, муз. Ю. Чичкова).

Предварительная работа: рассматривание иллюстраций с изображением белорусских народных праздников, разучивание народных белорусских игр.

Методы и приёмы: наглядные: мультимедийная презентация; словесные: беседа, рассказ воспитателя, детей, вопросы; игровые: хороводные игры «Колосок», «Козочка»; игры «Найди цветочек», «Хлопай и топай».

Ход занятия:

Организационный момент

(Дети заходят в группу, здороваются с гостями, становятся в круг и вместе с

воспитателем произносят хором слова, сопровождая слова движениями):

Собрались ребята в круг

Слева - друг и справа-друг.

Вместе за руки возьмёмся

И друг другу улыбнёмся.

(Дети садятся на стульчики).

Воспитатель (В.): Ребята, в какой стране мы живём? (Ответы детей). Жители Беларуси - это… (ответы детей). Белорусы народ трудолюбивый, всегда трудится от души, но и веселиться умеет в праздники. Какие праздники вы знаете? (Ответы детей).

В.: Есть, ребята праздники семейные, которые вы празднуете со своей семьёй, а есть народные белорусские праздники, которые праздновались с давних времён. И мы сегодня с вами некоторые праздники вспомним, а с некоторыми познакомимся. Поможет нам в этом календарь, солнышко и «волшебный экран».

(Воспитатель подходит к календарю природы и приводит в движение стрелку-солнышко, произнося слова):

Катится по небу солнышко,

Катится, катится жёлтое

И весёлый праздник к нам приближается.

В.: Какая пора года изображена? (Осень). Какая осень? (ответы детей: жёлтая, золотая, хмурая, дождливая и. т.д.)

В.: Осень очень богата на урожай. Осенью отмечают белорусский народный праздник «Дожинки».

(Рассказ воспитателя с демонстрацией слайдов).

Слайд 1

В.: Всё лето и до поздней осени взрослые трудились на полях, растили урожай.

Слайд 2

Когда приходила пора убирать урожай, главными на поле были женщины с серпами.

Слайд 3

Они срезали колосья серпом и вязали снопы. Трудились до самой ночи на поле. И в последний день жатвы, когда был собран последний колосок, люди веселились, водили хоровод, плясали.

В.: Сейчас на полях уже не встретишь женщин с серпами, потому что на полях работают комбайны.

Слайд 4

В.: Кто сидит за рулём комбайна? (Ответы детей).

В.: Комбайнёры, тоже трудятся до самой ночи, чтобы в хорошую погоду быстрее собрать весь урожай.

Слайд 5

Самых лучших комбайнёров награждают грамотами, дарят подарки, в их честь проходят концерты.

Слайд 6

И обязательно на праздник пекут каравай из нового урожая.

Хороводная игра «Колосок»

Цель: развивать быстроту реакции, ловкость

Описание игры: дети становятся в круг, в середину которого раскладывают колоски пшеницы по количеству на один меньше, чем детей. Дети ведут хоровод под белорусскую народную песню в исполнении ВИА "Песняры" «Касiў Ясь канюшыну». Когда музыка стихает, быстро берут колосок. Тот,

кому не хватило, выходит, игра повторяется.

(Воспитатель подходит к календарю природы и приводит в движение стрелку - солнышко, произнося слова):

В.: Катится по небу солнышко, катится, катится жёлтое

И весёлый праздник к нам приближается.

В.: Какая пора года изображена? (Ответы детей).

В.: Кто знает, какой праздник принесла нам зима? (Ответы детей).

В.: Правильно, зима принесла нам праздник «Коляды». Давным-давно наши предки очень весело праздновали зимний праздник Коляды. Он считался самым большим и главным праздником. (Рассказ воспитателя с демонстрацией слайдов).

В.: Слайд 7

На Коляды вся семья собиралась за столом. На столе каша, блины, много других блюд.

Слайд 8

А потом шли колядовать. Что значит колядовать? (Ответы детей). Значит ходить по домам с песнями, плясками, поздравлять всех с новым годом и за это получать подарки.

Слайд 9

Во что наряжались колядовщики? (Ответы детей). Обычно колядовщики наряжались, надевали маски.

Слайд 10

Кого–нибудь из детей или  взрослых наряжали «козой», «медведем». Считалось, что коза приносит счастье, а медведь - здоровье, силу. Колядовщики несли звезду и пели колядные песни.

Хороводная игра «Козочка»

Цель: развивать игровые действия.

Описание игры: выбирается из детей «коза». Дети становятся в круг и водят хоровод со словами:

Ты, коза, нам расскажи,

Ты, коза, нам покажи

Как бабушка скачет? (дедушка, девочка, мальчик, коза).

«Коза» показывает движения, и дети за ней повторяют. В конце игры коза падает на пол, дети хлопают в ладошки.

(Воспитатель подходит к календарю природы и приводит в движение стрелку-солнышко, произнося слова):

В.: Катится по небу солнышко, катится, катится жёлтое

И весёлый праздник к нам приближается.

В.: Какая пора года изображена? (Ответы детей).

В.: Какой народный праздник празднуется весной? (Ответы детей). «Гуканне вясны». (Рассказ воспитателя с демонстрацией слайдов).

В.: В Беларуси очень любят этот весенний праздник. «Гуканне вясны» - день, когда зазывали весну. Звонкие, радостные песни разносились повсюду.

Слайд 11

Девушки собирались на самом высоком месте в деревне и выкрикивали песни, зазывали весну, первых птиц и тепло.

Слайд 12

Что выпекали женщины из теста? (Ответы детей). Женщины выпекали из теста фигурки птиц, считалось, что это поможет их прилёту.

Слайд 13

А ещё ребята, молодые люди катались на качелях, считалось, что чем выше раскачаешь качели, тем выше вырастит лён и другие растения, а если катались дети, то они будут здоровыми весь год.

Хороводная игра «Жавороночки, прилетайте».

Цель: воспитывать интерес к культурным традициям белорусского народа.

Описание игры: детям, стоящим в кругу, раздают силуэты птичек на разноцветных ленточках, дети ведут хоровод со словами:

Ой, вы жавороночки, прилетайте,

Весну красную закликайте!

Летите, жавороночки, в поле,

Несите всем здоровье!

Останавливаются лицом в круг, несколько раз подбрасывают птичек вверх и ловят, приговаривая: «Гу-у-у». Игра повторяется несколько раз. (Воспитатель подходит к календарю природы и приводит в движение стрелку-солнышко, произнося слова):

В.: Катится по небу солнышко, катится, катится жёлтое

И весёлый праздник к нам приближается.

В.: Какая пора года изображена? ( Ответы детей).

В.: Летом к нам приходит праздник воды и огня «Купалле».

(Рассказ воспитателя с демонстрацией слайдов).

В.:

Слайд 14

В ночь на Ивана Купалу жгли костры. Вокруг костров плясали, через костры прыгали.

Слайд 15

Считалось, кто перепрыгнет через пламя купальского костра, весь год будет здоров. Когда костёр догорал, устраивали шумные игры, бегали наперегонки, пели, словом, веселились, как могли.

Слайд 16 А еще существовало поверье, что в ночь на Ивана Купалу зацветает папоротник, и за те несколько мгновений, что цветёт цветок, можно увидеть все клады, как бы глубоко они ни были спрятаны под землей.

Игра «Найди цветочек»

Цель: воспитывать интерес к культурным традициям белорусского народа

В.: Ребята, в группе спрятаны цветы и вам нужно их найти.

(После этих слов все дети разбегаются, ищут спрятанные цветы под «Песню Шёлковой кисточки» в исполнении К. Румянцевой (сл. М. Пляцковского,

муз. Ю. Чичкова).

В.: Из цветов на праздник «Купалле» плели веночки, украшали головы ими во время праздничной ночи, а утром отпускали их плыть по реке на счастье.

Подведение итогов занятия:

Игра «Хлопай и топай»

Задача: формировать аналитические навыки, умение оценивать полученные представления на занятии. В.: Ребята, слушайте, что я буду говорить, и если вы согласны со мной - хлопайте, а если нет - топайте ногами:

-летом приходит праздник воды и огня «Купалле»;

-на праздник «Гуканне вясны» призывали весну;

-праздник «Купалле » отмечают зимой;

-осенью после сбора урожая празднуют «Дажынкi»;

-«Купалле»-это зимний праздник.

В.: С какими праздниками мы сегодня познакомились? (Ответы детей).

Какой белорусский народный праздник отмечают осенью?

Какой белорусский народный праздник отмечают зимой?

Какой белорусский народный праздник отмечают весной?

Какой белорусский народный праздник отмечают летом?

Подборка детских литературных произведений

гражданско-патриотической направленности.

 

Примерный список литературы для чтения детям 4-5 лет.

Произведения по теме «Я и моя семья»

(образ «я», взаимоотношения в семье и с близкими людьми)

«Гуси-лебеди» русская народная сказка

А. Барто  «Вовка – добрая душа», «Дома», «В пустой квартире», «Младший брат»

А. Гайдар «Чук и Гек» (главы)

А. Раскин «Как папа бросил мяч под автомобиль», «Как папа укрощал собачку»

В. Берестов «Король Люлю»

В. Бианки «Аришка – трусишка»

В. Вересаев «Братишка»

В. Драгунский «Друг детства», «Сверху вниз, наискосок», «Чики-брык»

В. Осеева «Просто старушка», «Волшебное слово»

В.В. Маяковский  «Что  такое хорошо  и  что  такое  плохо»;

Д. Габе «Моя семья»

Е. Благинина «Посидим в тишине», «Мать», «Вот какая мама», «Наш дедушка», «Научу обуваться и братца»

З. Воскресенская «Секрет»

Л. Квитко «Бабушкины руки»

Л. Толстой «Косточка», «Прыжок», басни

М. Зощенко «Показательный ребёнок»

М. Дружинина «Девочка наоборот», «Открытка»

Н. Носов «Ступеньки», «Шурик у дедушки»

Н. Артюхова «Большая береза»

О. Бундур «Про любовь», «Воскресенье», «Семья», «Папу с мамой берегу»

П. Воронько «Мальчик Помогай»

С. Михалков «Недотёпа»

С. Прокофьева  «Сказка о грубом слове «уходи»»;

Сестрица  Алёнушка и братец Иванушка» русская народная сказка

Т. Агибалова «В семейном кругу», «Что может быть семьи дороже?»

Я. Аким «Неумейка», «Мужчина в доме», «Мой брат Миша»

 

Произведения по теме «Родина моя»

(наша страна, наша армия, освоение космоса)

А. Барто «На заставе»

А. Леонов «Шаги над планетой»

А. Митяев «12 апреля – день космонавтики», «Мешок овсянки», «Землянка»

В. Бороздин «Первый в космосе»

В. Кащенко «Найди созвездие»

В. Медведев «Звездолёт Брунька»

 

Е. Благинина «Шинель»

К. Булычёв «Тайна третьей планеты»

К. Чуковский  «Федорино  горе»

Л. Кассиль «Сестра», «Памятник советскому солдату», «Твои защитники»

Н. Носов «Незнайка на луне»

П. Клушанцев «О чём рассказал телескоп»

С. Алексеев «Первый ночной таран»

 

Примерный список литературы для чтения детям 5-6 лет.

Произведения по теме «Я и моя семья»

В. Осеева «Просто старушка».

Г. Браиловская «Наши мамы, наши папы».

Д. Габе «Моя семья».

П. Воронько «Мальчик Помогай»

Я Сегель «Как я был мамой»

«Что такое хорошо и что такое плохо»

 

Произведения по теме «Родина моя»

А. Митяев «Мешок овсянки»

А. Прокофьев «Родина»

А. Твардовский «Рассказ танкиста»

В. Сухомлинский «Моя мама пахнет хлебом»

Дж. Родари «Чем пахнут ремесла?»

Е. Благинина «Мамин день», «Посидим в тишине»

Е. Пермяк «Мамина работа»

З. Александрова «Дозор», «Родина»

К. Симонов «Сын артиллериста»

Л. Квитко «Бабушкины руки»

М Исаковский «Здесь похоронен красноармеец», «Навек запомни»

М. Родина «мамины руки»

М.Ю. Лермонтов «Родина»

О. Высотская «Мой брат уехал на границу», «У телевизора».

С. Баруздин «Слава», «Страна, где мы живём», «За Родину»

С. Михалков «Моя улица»

 

Примерный список литературы для чтения детям 6-7 лет.

Произведения по теме «Я и моя семья»

А. Гайдар «Чук и Гек» (главы).

А. Раскин «Как папа бросил мяч под автомобиль», «Как папа укрощал собачку».

В. Бианки «Аришка – трусишка».

В. Вересаев «Братишка».

В. Драгунский «Друг детства», «Сверху вниз, наискосок».

В. Маяковский «Что такое хорошо».

В. Орлов «Кто – то», «Гости», «Не бойся, бабушка!», «Родня»

В. Осеева «Просто старушка»

Г. Браиловская «Наши мамы, наши папы».

Г. Глушнёв «Мама»

Д. Габе «Моя семья».

Е. Благинина «Аленушка», «Посидим в тишине».

З. Воскресенская «Секрет».

Л. Квитко «Бабушкины руки».

Л.Н. Толстой «Старый дед и внучек», «Косточка», «Прыжок», басни.

М. Ветров «Мой папа – рыбак»

М. Зощенко «Показательный ребёнок».

Н. Измайлова «Джигит»

Н. Носов «Ступеньки», «Шурик у дедушки».

П. Воронько «Мальчик Помогай».

С. Смоленцева-Коростылёва «В гостях у бабушки»

Султание «Спасибо, сынок», «Вечерние сказки»

Ш. Перро «Мальчик – с пальчик»

Я. Сегель «Как я был мамой»

 

Произведения по теме «Родина моя»

А. Барто «Веревочка», «На заставе»

А. Дугилов «Моя улица».

А. Леонов «Шаги над планетой»

А. Митяев «12 апреля – день космонавтики», «Землянка», «Мешок овсянки»

А. Прокофьев «Родина»

А. Твардовский «Рассказ танкиста»

В. Бороздин «Первый в космосе»

В. Кащенко «Найди созвездие»

В. Медведев «Звездолёт Брунька»

В.Н.Орлов «Парад», «Салют», «Рисунок», «Старший брат», «Что нельзя купить»

Е. Благинина «Шинель»

З. Александрова «Дозор», «Родина»

К. Булычёв «Тайна третьей планеты»

Л. Кассиль «Сестра», «Памятник советскому солдату», «Твои защитники»

М. Исаковский «Здесь похоронен красноармеец»

М.Ю. Лермонтов «Родина»

Н. Носов «Незнайка на луне».

О. Высотская «Мой брат уехал на границу», «У телевизора»

П. Клушанцев «О чём рассказал телескоп»

С. Алексеев «Первый ночной таран», «Дом»

С. Михалков «Моя улица»

С. Баруздин «За Родину»

С.Я. Маршак «Рассказ о неизвестном герое»

Ю.А. Гагарин «Вижу землю»

Картотека дидактических игр

по нравственно-патриотическому воспитанию

 

Дидактическая игра «Прогулка по городу»

Задачи: закрепить представления воспитанников об улицах ближайшего микрорайона и расположенных на них зданий; расширять представления о зданиях и их назначении; закреплять правила безопасного поведения на улице; расширять пространственные представления (слева, справа, перед, за, между, рядом, напротив, посередине и т.д.); развивать связную монологическую речь; воспитывать любовь и уважение к родному городу.

Материал: игровое поле зеленого цвета, на которой серым цветом обозначены схемы автомобильных дорог со светофорами и зеленой зоной; фотографии городских заведений и учреждений (10-15 шт.), ближайших к детскому саду; постоянные объекты (ориентиры) на игровом поле (например: аэропорт, памятники, цирк); карты со стихами-загадками – 10-15 шт.; кубики с наклеенными на каждую грань фотографиями учреждений – 3 шт.; фигурка человечка – 1 шт.; фотографии города, разрезанные в форме мозаики.

В игре может участвовать как один ребенок, так и подгруппа детей – 3-5чел.

Предварительная работа: целевые прогулки на близлежащие улицы, рассматривание расположенных на них зданий; беседы о том, что можно увидеть, открыв дверь заведения, для чего оно предназначено; рассматривание фотоальбома города; сравнение больших фотографий с маленькими карточками игры; знакомство с игровым полем-схемой ближайших улиц.

Варианты игры:

1 вариант – «Найди улицу».

Ребенку предлагается поставить фигурку человечка на ту улицу, которую назовет воспитатель. (Все здания находятся на игровом поле).

2 вариант – «Загадки на улицах города».

В игре используется игровое поле и карточки-стихи. Воспитатель раздает играющим детям фотографии, читает стихи-загадки, а дети отгадывают, о каком заведении идет речь. Ребенок, у которого находится фото загаданного здания, помещает его на игровое поле. Следует добиваться использования в речи пространственных терминов. Вначале можно загадывать наиболее знакомые, ближайшие к детскому саду объекты, затем – более удалённые.

3 вариант – «Доберись до дома».

Ребенку предлагается определить на игровом поле местоположение своего дома – поставить туда фигурку человечка. Задание – описать путь движения от дома до детского сада и обратно, соблюдая правила дорожного движения.

4 вариант – «Подскажи дорогу».

В игре используется игровое поле со всеми закрепленными на нем объектами и кубики с фотографиями. Ребенок бросает кубик. Задание – объяснить дорогу от детского сада до выпавшего на кубике заведения, соблюдая правила дорожного движения.

5 вариант – «Что перепутано?»

Воспитатель намеренно неправильно расставляет фотографии зданий на игровом поле. Детям предлагается исправить ошибки, комментируя свои действия.

6 вариант – «Дополни картинку».

Детям дается задание вместе с родителями прогуляться по ближайшим к детскому саду улицам и найти на них заведения, которые не встречаются в игре.

7 вариант – «Собери мозаику».

Разрезанные фрагменты фотографий перемешиваются, детям предстоит правильно собрать изображение и объяснить, где оно находится и для чего предназначено.

 

Дидактическая игра «Поедем в край родной»

Возраст: воспитанники старшей группы.

Задачи: уточнить представления воспитанников о растительном и животном мире родного края; расширять представления о своеобразии животного и растительного мира в зависимости от природной зоны; развивать связную монологическую речь дошкольников; упражнять в классификации объектов природы; закреплять представления о символике Минска, о крупных городах Беларуси; воспитывать любовь к родному краю.

Материал: изображения двух паровозов: один – с гербом Минска, второй – с эмблемой южных стран; изображения шести вагонов; 3 комплекта картинок: животные (10 шт.), ягоды (6 шт.), деревья (6 шт.) Беларуси;             3 комплекта картинок: животные (10 шт.), фрукты (6 шт.), деревья (5 шт.) южных стран; карта Беларуси.

Игровые действия:

1. Отбирать и ставить в карман вагона только те карточки, которые соответствуют выполнению задания.
2. Рассказывать об особенностях среды обитания животных, о месте произрастания деревьев, фруктов, ягод.
3. Аргументировано доказывать, почему объект не может ехать в Минск (Беларусь) или на юг (связать с особенностями внешнего вида, питания животного, условиями произрастания фруктов и т.д.).

Игровые правила:

Предварительный сговор двух играющих: какой вариант игры выбрать, кто куда повезет объекты. Думать, не мешать друг другу, в случае необходимости – помогать.

Варианты игры:

1 вариант – «Кто куда».

Перед ребенком на столе лежат 2 паровоза с вагонами, картинки с изображением одного вида объектов (животные или деревья, ягоды, фрукты). Задание: отобрать объекты по природным зонам и в зависимости от этого посадить их либо в состав с гербом Минска, либо – с эмблемой южных стран.

2 вариант – «Классификатор».

Предложить детям все картинки сразу, паровоз с тремя вагонами.

Задание: в соответствии с символикой паровоза (вспомнить, рассказать, что она означает) в первый вагон посадить животных; во второй – ягоды или фрукты, в третий – деревья, т.е. классифицировать объекты.

3 вариант – «Исправь ошибки».

Воспитатель заранее расставляет картинки в карманы вагонов, намеренно допуская ошибки.

Задание: исправить ошибки, аргументировано объясняя свой ответ (например: почему бегемот не может жить в Беларуси. Связать с особенностями внешнего вида, образа жизни, питания).

4 вариант – «Необыкновенное путешествие».

Участвуют все картинки с животными и карта Беларуси. Все животные едут из Минска на север (юг, запад, восток) страны. Проследить по карте, какие крупные города встречаются по пути

Задание: высадить животного в том городе, в названии которого первый звук совпадает с первым звуком в названии животного. (Например: в Бресте – белку, бурундука, в Волковыске – волка и т.д.).

5 вариант – «Нужная остановка».

В игре участвуют картинки с животными Беларуси с изображением разного количества объектов и карта Беларуси.

Задание: высадить на первой остановке животных, путешествующих по одному, на второй – по двое и т.д. Назвать станцию, на которой вышло наибольшее число пассажиров.

 

Дидактическая игра «Белорусская игрушка. Найди половинку»

Возраст: воспитанники 1-ой младшей группы.

Задачи: познакомить детей с белорусской игрушкой; ввести в активный словарь малышей белорусские слова; развивать наблюдательность, память, усидчивость.

Материал: набор открыток как образец; набор таких же открыток, но разрезанных на пазлы.

Детям предлагается рассмотреть открытки с изображением белорусских народных игрушек. Затем воспитатель предлагает разрезанные на две части открытки. Из них необходимо собрать картинку (игрушку), найдя недостающую половинку.

 

Дидактическая игра «Сложи соломенный домик»

Возраст: воспитанники средней, старшей групп.

Задачи: познакомить детей с новым природным материалом – соломкой, учить самостоятельно подбирать необходимую форму и складывать домик (из пазлов и целых частей); совершенствовать знания величин: «широкий – узкий», «высокий – низкий», «большой – маленький»; развивать интерес к белорусскому природному материалу; развивать мелкую моторику рук, глазомер, умение сохранять правильную осанку во время игры; воспитывать умение работать сообща, в коллективе, помогая друг другу.

Материал: карточки (4 шт.), два комплекта соломенного материала (целые и разрезанные на пазлы домики), инструкция, коробка.

1 вариант. Для воспитанников средней группы.

Детям раздаются готовые карточки с нарисованными домиками (высоким, низким, большим, маленьким, широким и узким), предлагается найти соломенные домики и крыши соответствующего размера и рассказать, какой величины получился домик.

2 вариант. Для воспитанников старшей группы.

Детям раздаются карточки с нарисованными домиками разной величины (разделёнными на части) и предлагается найти соответствующие части из соломки. Побеждает тот, кто первым правильно сложит домик и расскажет о нём.

 

Дыдактычная гульня “Родная мова”

Узрост: выхаванцы сярэдняй, старэйшай груп.

Задачы: авалодваць багаццем роднай мовы; развіваць моўныя здольнасці, атрымліваць першапачатковыя навыкі размовы на беларускай мове; фарміраваць у дзяцей устойлівую цікавасць і станоўчыя адносіны да беларускай мовы, жаданне авалодаць беларускай мовай праз знаёмства з беларускім фальклорам – забаўлянкамі, казкамі, песенькамі, лічылкамі.

У гульні могуць удзельнічаць 5-6 чалавек. Перад дзецьмі кладзецца поле для гульні з 5 сектарамі, фішкі, кубік. Дзеці кідаюць кубік і рухаюць фішкі па полю, пры гэтым пераадольваючы цяжкасці (заданні выхавальніка), якія сустракаюцца ім на сектарах. Хто не справіўся з заданнем – прапускае ход. Пераможцам з’яўляецца той, хто першым дойдзе да фініша.

 

Дыдактычная гульня “Назва вырабу”

Узрост: выхаванцы старэйшай групы.

Задачы: замацаваць веды дзяцей аб назвах вырабаў беларускіх ганчароў.

Гульнявая задача – па сілуэту вызначыць, як называецца рэч і дзе яна ўжываецца. Хто правільна называе выраб, той атрымлівае фішку. Пераможцам з’яўляецца той, хто больш за ўсіх атрымае фішак.

 

 

 

 

Дыдактычная гульня “Апранем ляльку”

Узрост: выхаванцы старэйшай групы.

Задачы: замацаваць веды дзяцей аб строях, распаўсюджаных на тэрыторыі Беларусі.

Гульнявая задача: па арнаменту, колеру, размяшчэнню ўзору вызначыць той ці іншы строй.

Правілы гульні: пераможцам з’яўляецца той, хто правільна збярэ касцюм і назаве строй.

 

Дыдактычная гульня “Мінск сёння”

Узрост: выхаванцы сярэдняй групы.

Задачы: узбагаціць веды дзяцей аб родным горадзе; фарміраваць уяўленні аб Беларусі, развіваць інтарэс да мінулага і сучаснага сталіцы Беларусі; выхоўваць пачуццё патрыятызму і любові да свайго горада; фарміраваць правільную постаць у час гульні, развіваць дробныя мышцы кісцей рук.

Матэрыял: гульнявое поле (23х16,5 см), карткі-ўкладыші – 9 шт., канверт – 1 шт., упаковачны канверт – 1 шт.

Дзецям прапануецца поле для гульні, на якім размешчана карта Мінска, падзеленая на раёны, і карткі суадносна раёнам. Прапануецца правільна раскласці гэтыя карткі на аснове. Пераможцам з’яўляецца той, хто не зробіць памылак. Выхавацелю прапануецца расказаць дзецям аб помніках, прамысловых комплексах, выдатных мясцінах кожнага раёна.

 

Дыдактычная гульня “Беларусь і нашы суседзі”

Узрост: выхаванцы старэйшай групы.

Задачы: удакладняць і замацоўваць уяўленні дзяцей аб гарадах Беларусі і аб суседніх краінах; практыкаваць ва ўжыванні патрэбных слоў; замацоўваць правільнае вымаўленне ўсіх гукаў роднай мовы, фарміраваць выразную дыкцыю, развіваць сэнсаматорыку, уменне арыентавацца на плоскасці; выхоўваць пачуццё павагі да іншых краін і пачуццё гонару за сваю дзяржаву.

Матэрыял: гульнявое поле (36,5х28,5 см); 2 канверты з літарамі і словамі (першы канверт – 36 літар, 6 слоў; другі канверт – 30 літар, 5 слоў); інструкцыя; упаковачная скрынка.

Дзецям прапануецца поле для гульні, на якім абазначаны абласныя гарады Беларусі, а таксама суседнія краіны: Літва, Латвія, Расія, Польшча, Украіна. Дзеці складаюць назвы гарадоў і краін згодна з узорам поля (адным словам ці літарамі). Пераможцам лічыцца той, хто першы без памылак складзе ўсе назвы і правільна вымавіць іх па-беларуску.

 

Дидактическая игра «Прогулка по городу»

Задачи: закрепить представления воспитанников об улицах ближайшего микрорайона и расположенных на них зданий; расширять представления о зданиях и их назначении; закреплять правила безопасного поведения на улице; расширять пространственные представления (слева, справа, перед, за, между, рядом, напротив, посередине и т.д.); развивать связную монологическую речь; воспитывать любовь и уважение к родному городу.

Материал: игровое поле зеленого цвета, на которой серым цветом обозначены схемы автомобильных дорог со светофорами и зеленой зоной; фотографии городских заведений и учреждений (10-15 шт.), ближайших к детскому саду; постоянные объекты (ориентиры) на игровом поле (например: аэропорт, памятники, цирк); карты со стихами-загадками – 10-15 шт.; кубики с наклеенными на каждую грань фотографиями учреждений – 3 шт.; фигурка человечка – 1 шт.; фотографии города, разрезанные в форме мозаики.

В игре может участвовать как один ребенок, так и подгруппа детей – 3-5чел.

Предварительная работа: целевые прогулки на близлежащие улицы, рассматривание расположенных на них зданий; беседы о том, что можно увидеть, открыв дверь заведения, для чего оно предназначено; рассматривание фотоальбома города; сравнение больших фотографий с маленькими карточками игры; знакомство с игровым полем-схемой ближайших улиц.

Варианты игры:

1 вариант – «Найди улицу».

Ребенку предлагается поставить фигурку человечка на ту улицу, которую назовет воспитатель. (Все здания находятся на игровом поле).

2 вариант – «Загадки на улицах города».

В игре используется игровое поле и карточки-стихи. Воспитатель раздает играющим детям фотографии, читает стихи-загадки, а дети отгадывают, о каком заведении идет речь. Ребенок, у которого находится фото загаданного здания, помещает его на игровое поле. Следует добиваться использования в речи пространственных терминов. Вначале можно загадывать наиболее знакомые, ближайшие к детскому саду объекты, затем – более удалённые.

3 вариант – «Доберись до дома».

Ребенку предлагается определить на игровом поле местоположение своего дома – поставить туда фигурку человечка. Задание – описать путь движения от дома до детского сада и обратно, соблюдая правила дорожного движения.

4 вариант – «Подскажи дорогу».

В игре используется игровое поле со всеми закрепленными на нем объектами и кубики с фотографиями. Ребенок бросает кубик. Задание – объяснить дорогу от детского сада до выпавшего на кубике заведения, соблюдая правила дорожного движения.

5 вариант – «Что перепутано?»

Воспитатель намеренно неправильно расставляет фотографии зданий на игровом поле. Детям предлагается исправить ошибки, комментируя свои действия.

6 вариант – «Дополни картинку».

Детям дается задание вместе с родителями прогуляться по ближайшим к детскому саду улицам и найти на них заведения, которые не встречаются в игре.

7 вариант – «Собери мозаику».

Разрезанные фрагменты фотографий перемешиваются, детям предстоит правильно собрать изображение и объяснить, где оно находится и для чего предназначено.

 

Дидактическая игра «Поедем в край родной»

Возраст: воспитанники старшей группы.

Задачи: уточнить представления воспитанников о растительном и животном мире родного края; расширять представления о своеобразии животного и растительного мира в зависимости от природной зоны; развивать связную монологическую речь дошкольников; упражнять в классификации объектов природы; закреплять представления о символике Минска, о крупных городах Беларуси; воспитывать любовь к родному краю.

Материал: изображения двух паровозов: один – с гербом Минска, второй – с эмблемой южных стран; изображения шести вагонов; 3 комплекта картинок: животные (10 шт.), ягоды (6 шт.), деревья (6 шт.) Беларуси;             3 комплекта картинок: животные (10 шт.), фрукты (6 шт.), деревья (5 шт.) южных стран; карта Беларуси.

Игровые действия:

1. Отбирать и ставить в карман вагона только те карточки, которые соответствуют выполнению задания.
2. Рассказывать об особенностях среды обитания животных, о месте произрастания деревьев, фруктов, ягод.
3. Аргументировано доказывать, почему объект не может ехать в Минск (Беларусь) или на юг (связать с особенностями внешнего вида, питания животного, условиями произрастания фруктов и т.д.).

Игровые правила:

Предварительный сговор двух играющих: какой вариант игры выбрать, кто куда повезет объекты. Думать, не мешать друг другу, в случае необходимости – помогать.

Варианты игры:

1 вариант – «Кто куда».

Перед ребенком на столе лежат 2 паровоза с вагонами, картинки с изображением одного вида объектов (животные или деревья, ягоды, фрукты). Задание: отобрать объекты по природным зонам и в зависимости от этого посадить их либо в состав с гербом Минска, либо – с эмблемой южных стран.

2 вариант – «Классификатор».

Предложить детям все картинки сразу, паровоз с тремя вагонами.

Задание: в соответствии с символикой паровоза (вспомнить, рассказать, что она означает) в первый вагон посадить животных; во второй – ягоды или фрукты, в третий – деревья, т.е. классифицировать объекты.

3 вариант – «Исправь ошибки».

Воспитатель заранее расставляет картинки в карманы вагонов, намеренно допуская ошибки.

Задание: исправить ошибки, аргументировано объясняя свой ответ (например: почему бегемот не может жить в Беларуси. Связать с особенностями внешнего вида, образа жизни, питания).

4 вариант – «Необыкновенное путешествие».

Участвуют все картинки с животными и карта Беларуси. Все животные едут из Минска на север (юг, запад, восток) страны. Проследить по карте, какие крупные города встречаются по пути

Задание: высадить животного в том городе, в названии которого первый звук совпадает с первым звуком в названии животного. (Например: в Бресте – белку, бурундука, в Волковыске – волка и т.д.).

5 вариант – «Нужная остановка».

В игре участвуют картинки с животными Беларуси с изображением разного количества объектов и карта Беларуси.

Задание: высадить на первой остановке животных, путешествующих по одному, на второй – по двое и т.д. Назвать станцию, на которой вышло наибольшее число пассажиров.

 

Дидактическая игра «Белорусская игрушка. Найди половинку»

Возраст: воспитанники 1-ой младшей группы.

Задачи: познакомить детей с белорусской игрушкой; ввести в активный словарь малышей белорусские слова; развивать наблюдательность, память, усидчивость.

Материал: набор открыток как образец; набор таких же открыток, но разрезанных на пазлы.

 Детям предлагается рассмотреть открытки с изображением белорусских народных игрушек. Затем воспитатель предлагает разрезанные на две части открытки. Из них необходимо собрать картинку (игрушку), найдя недостающую половинку.

 

Дидактическая игра «Сложи соломенный домик»

Возраст: воспитанники средней, старшей групп.

Задачи: познакомить детей с новым природным материалом – соломкой, учить самостоятельно подбирать необходимую форму и складывать домик (из пазлов и целых частей); совершенствовать знания величин: «широкий – узкий», «высокий – низкий», «большой – маленький»; развивать интерес к белорусскому природному материалу; развивать мелкую моторику рук, глазомер, умение сохранять правильную осанку во время игры; воспитывать умение работать сообща, в коллективе, помогая друг другу.

Материал: карточки (4 шт.), два комплекта соломенного материала (целые и разрезанные на пазлы домики), инструкция, коробка.

1 вариант. Для воспитанников средней группы.

Детям раздаются готовые карточки с нарисованными домиками (высоким, низким, большим, маленьким, широким и узким), предлагается найти соломенные домики и крыши соответствующего размера и рассказать, какой величины получился домик.

2 вариант. Для воспитанников старшей группы.

Детям раздаются карточки с нарисованными домиками разной величины (разделёнными на части) и предлагается найти соответствующие части из соломки. Побеждает тот, кто первым правильно сложит домик и расскажет о нём.

 

Дыдактычная гульня “Родная мова”

Узрост: выхаванцы сярэдняй, старэйшай груп.

Задачы: авалодваць багаццем роднай мовы; развіваць моўныя здольнасці, атрымліваць першапачатковыя навыкі размовы на беларускай мове; фарміраваць у дзяцей устойлівую цікавасць і станоўчыя адносіны да беларускай мовы, жаданне авалодаць беларускай мовай праз знаёмства з беларускім фальклорам – забаўлянкамі, казкамі, песенькамі, лічылкамі.

У гульні могуць удзельнічаць 5-6 чалавек. Перад дзецьмі кладзецца поле для гульні з 5 сектарамі, фішкі, кубік. Дзеці кідаюць кубік і рухаюць фішкі па полю, пры гэтым пераадольваючы цяжкасці (заданні выхавальніка), якія сустракаюцца ім на сектарах. Хто не справіўся з заданнем – прапускае ход. Пераможцам з’яўляецца той, хто першым дойдзе да фініша.

 

Дыдактычная гульня “Назва вырабу”

Узрост: выхаванцы старэйшай групы.

Задачы: замацаваць веды дзяцей аб назвах вырабаў беларускіх ганчароў.

Гульнявая задача – па сілуэту вызначыць, як называецца рэч і дзе яна ўжываецца.

Хто правільна называе выраб, той атрымлівае фішку. Пераможцам з’яўляецца той, хто больш за ўсіх атрымае фішак.

 

Дыдактычная гульня “Апранем ляльку”

Узрост: выхаванцы старэйшай групы.

Задачы: замацаваць веды дзяцей аб строях, распаўсюджаных на тэрыторыі Беларусі.

Гульнявая задача: па арнаменту, колеру, размяшчэнню ўзору вызначыць той ці іншы строй.

Правілы гульні: пераможцам з’яўляецца той, хто правільна збярэ касцюм і назаве строй.

 

Дыдактычная гульня “Мінск сёння”

Узрост: выхаванцы сярэдняй групы.

Задачы: узбагаціць веды дзяцей аб родным горадзе; фарміраваць уяўленні аб Беларусі, развіваць інтарэс да мінулага і сучаснага сталіцы Беларусі; выхоўваць пачуццё патрыятызму і любові да свайго горада; фарміраваць правільную постаць у час гульні, развіваць дробныя мышцы кісцей рук.

Матэрыял: гульнявое поле (23х16,5 см), карткі-ўкладыші – 9 шт., канверт – 1 шт., упаковачны канверт – 1 шт.

Дзецям прапануецца поле для гульні, на якім размешчана карта Мінска, падзеленая на раёны, і карткі суадносна раёнам. Прапануецца правільна раскласці гэтыя карткі на аснове. Пераможцам з’яўляецца той, хто не зробіць памылак. Выхавацелю прапануецца расказаць дзецям аб помніках, прамысловых комплексах, выдатных мясцінах кожнага раёна.

 

 

 

Дыдактычная гульня “Беларусь і нашы суседзі”

Узрост: выхаванцы старэйшай групы.

Задачы: удакладняць і замацоўваць уяўленні дзяцей аб гарадах Беларусі і аб суседніх краінах; практыкаваць ва ўжыванні патрэбных слоў; замацоўваць правільнае вымаўленне ўсіх гукаў роднай мовы, фарміраваць выразную дыкцыю, развіваць сэнсаматорыку, уменне арыентавацца на плоскасці; выхоўваць пачуццё павагі да іншых краін і пачуццё гонару за сваю дзяржаву.

Матэрыял: гульнявое поле (36,5х28,5 см); 2 канверты з літарамі і словамі (першы канверт – 36 літар, 6 слоў; другі канверт – 30 літар, 5 слоў); інструкцыя; упаковачная скрынка.

Дзецям прапануецца поле для гульні, на якім абазначаны абласныя гарады Беларусі, а таксама суседнія краіны: Літва, Латвія, Расія, Польшча, Украіна. Дзеці складаюць назвы гарадоў і краін згодна з узорам поля (адным словам ці літарамі). Пераможцам лічыцца той, хто першы без памылак складзе ўсе назвы і правільна вымавіць іх па-беларуску.

 

ВОЛШЕБНЫЕ ЛЕНТЫ ДОРОГ

Цель: развивать умения у детей узнавать по контуру изображённое сооружение.

Материалы: игровое поле, где изображены дороги, улицы, скверы, парки. На красных полях — силуэты хорошо известных в городе зданий, памятников и других сооружений; карточки с вопросами и заданиями; кубик; фишки по количеству играющих.

Ход игры. Играют 2 команды (или 2 игрока). Бросают кубик, продвигаясь вперёд для того, чтобы попасть па красное поле; попав на красное поле, игроки должны будут определить, контур какого сооружения здесь изображён и где находится это сооружение.

Выбирают себе вопросы, за которые можно получить соответственно 2 или 3 очка. Отвечая на вопросы, игроки продвигаются вперёд, также попадая на красное поле, на котором отгадывают по контурам памятные места.

Игроки могут моментально оказаться на красном поле, но для этого им нужно будет ответить на вопросы под знаком «блиц».

 

ГЕРБ ГОРОДА

Цель: закрепить представление детей о гербе родного города; уметь выделять герб родного города из других знаков.

Материалы: шаблон-образец с изображением герба города; контурный шаблон этого же герба; «мозаика» герба города в разобранном варианте.

Ход игры. Детям предлагается рассмотреть герб города и отметить отличительные особенности от гербов других городов нашей страны.

1. Дети по контурному шаблону при помощи шаблона-образца собирают из мозаики герб города.
2. Дети собирают герб без помощи шаблона-образца, опираясь на память.
3. Детям предлагается собрать герб города из отдельных деталей при помощи шаблонов-накладок.
4. Детям предлагаются гербы других городов для подобной же

игровой задачи.

 

ЗАКОЛДОВАННЫЙ ГОРОД

Цель: закрепить представления детей об архитектуре современных зданий и сооружений; познакомить с архитектурными особенностями города.

Материалы: альбом с контурными изображениями зданий и других сооружений современного города; фотографии с изображением этих же зданий и сооружений.

Ход игры.

Перед началом игры воспитатель проводит с детьми мини-беседу:

- Как называется наша страна?

- Как называется город, в котором вы живёте?

- Как давно был основан наш город?

- Какие улицы города вы знаете?

- Как называется улица, на которой ты живёшь?

- Какие памятники нашего города вы знаете?

- Какие памятники старины есть в нашем городе?

- Каких великих людей, прославивших наш город, вы знаете?

- Откуда ты это знаешь? Кто тебе об этом рассказал?

- Что бы ты ещё хотел узнать о нашем городе?

Воспитатель предлагает детям рассмотреть альбом с контурами зданий, затем фотографии этих же сооружений и сопоставить контуры с фотографиями. Например: контур здания Планетария - фотография здания планетария.

Примечание. По ходу игровых действий «восстановления заколдованного города» воспитатель проводит заочную мини-экскурсию по этим местам (возможно с опорой на личные знания и опыт детей).

 

ПУТЕШЕСТВИЕ ПО ГОРОДУ

Цель: знакомить с родным городом.

Материал: альбом фотографий родного города.

Ход игры: Воспитатель показывает детям фотографии достопримечательностей города, предлагает назвать их.

 

СЛОЖИ ГЕРБ ИЗ ФРАГМЕНТОВ

Цель: способствовать закреплению знаний о гербе города

Материал: Изображение герба города, состоящее из 4-8 фрагментов.

Воспитатель перемешивает фрагменты, дети собирают из них картинку.

 

ГОРОДА МИНСКОЙ ОБЛАСТИ

Цель: способствовать закреплению знаний о городах области

Материал: карта Минской области с отмеченными городами, таблички с названиями городов.

Ход игры: Воспитатель знакомит детей с картой области, предлагает найти на ней города и разложить на них таблички с соответствующими названиями.

 

ФЛАГ БЕЛАРУСИ

Цель: способствовать закреплению знания флага своей страны

Материал: полосы красного, зелёного цветов. А белая полоска с орнаментом.

Ход игры: Воспитатель показывает детям флаг Беларуси, убирает и предлагает выложить разноцветные полоски в том порядке, в котором они находятся на флаге Беларуси.

 

ГДЕ НАХОДИТСЯ ПАМЯТНИК?

Цель: знакомить детей с памятниками, учить ориентироваться в родном городе

Материал: изображения памятников.

Ход игры: Воспитатель демонстрирует детям изображения памятников, просит рассказать, где установлен этот памятник.

 

 

 

 

 

ЗНАЕШЬ ЛИ ТЫ?

Цель: знакомить детей со знаменитыми людьми родного города

Материал: портреты известных соотечественников

Ход игры: Воспитатель показывает портреты, предлагает детям назвать того, кто изображен на портрете и рассказать, чем он знаменит.

 

НАРОДНЫЕ ПРОМЫСЛЫ (домино)

Цель: знакомить детей с народными промыслами, прививать интерес к народным традициям, учить узнавать и отличать различные промыслы.

Материал: фишки домино с изображением народных промыслов

Ход игры: Дети по очереди выкладывают фишки таким образом, чтобы одинаковые изображения оказывались рядом. Проигрывает последний положивший фишку участник.

 

НАРОДНЫЕ ПРОМЫСЛЫ (лото)

Цель: знакомить детей с народными промыслами, прививать интерес к традициям, учить узнавать и отличать различные промыслы.

Ход игры: В игре могут участвовать от 1 до 5 человек.

Разложить на столе или полу карты.

Разрезные карточки перемешать и выложить лицевой стороной вниз в центре.

Каждый участник игры берет по одной карточке и стопки и определяет, на какую большую карту ее положить.

Побеждает тот, чья карта (или карты) будет заполнена первой.

 

ПТИЦЫ НАШЕГО ГОРОДА

Цель: знакомить детей с птицами родного города

Материал: карточки с изображениями птиц

Ход игры: Воспитатель демонстрирует детям карточки с изображениями птиц, просит назвать и определить, живет птица в нашем городе или нет.

 

НАРИСУЙ УЗОР

Цель: знакомить детей с народными промыслами, прививать интерес к народным  традициям, учить узнавать и отличать различные промыслы.

Материал: карточки с нарисованным узором и полем, расчерченным для рисования.

Ход игры: Дети рисуют простой узор по образу.

 

СОРТИРУЙ УЗОРЫ

Цель: знакомить детей с народными промыслами, прививать интерес к народным  традициям, учить узнавать и отличать различные промыслы.

Материал: картинки народных промыслов

Ход игры: Дети сортируют картинки по принадлежности к тому или иному народному промыслу.

 

СОБЕРИ УЗОР

Цель: знакомить детей с народными промыслами, прививать интерес к народным  традициям, учить узнавать и отличать различные промыслы.

Материал: разрезные картинки с изображениями народных промыслов

Ход игры: Дети собирают картинки из фрагментов.

Занятие ко Дню Победы 9 мая для детей средней и старшей группы детского сада (4-6 лет)

Цель: Воспитание патриотических чувств у дошкольников.

Задачи:

Образовательные:

• Расширять представления, знания детей о Великой Отечественной войне, празднике Победы;
• Расширять кругозор детей и способность сопереживать другим людям;
• Побуждать уважительно относиться к подвигу наших солдат.

Развивающие:

• Развивать у детей воображение, наблюдательность, любознательность, стремление узнать больше нового, полезного, интересного;
• Развитие памяти, внимания, речь, мышление.

Воспитательные:

• Воспитывать чувство патриотизма, любви к своей Родине, уважения к ветеранам Великой Отечественной войны, желание заботиться о них;
• Воспитание толерантности.

Предварительная работа: Рассматривание фотоальбомов «Сталинградская битва», «Взятие Берлина», иллюстраций о Великой Отечественной войне, рассматривание памятников погибшим героям. Беседы о воинах, разучивание стихов, песен и прослушивание музыкальных произведений о Великой Отечественной войне.

Оборудование: Сюжетные картинки, открытки с изображением памятников, мемориалов, посвященных героям Великой Отечественной войны, набор демонстрационного материала «День Победы», Аудио записи музыкальных произведений о войне, песня Д. Тухманова на стихи В. Харитонова - «День Победы», рассказ Л.Кассиля «Никто не знает, но помнят все».

Ход занятия

1. Организационный момент. Вводное слово воспитателя.

Воспитатель (читает стихотворение)

Немало праздников у нас,

Хороших праздников немало,

Но повторяю каждый раз,

Что этот день- всему начало,

Что без него, что без него

И счастья мира мир не ведал

И не было бы ничего,

Когда бы не было Победы!

2.Оснавная часть. Введение в тему. Беседа о Дне Победы.

Воспитатель:

Ребята, а кто мне ответит, какой праздник мы отмечаем 9 мая?

 

 

 

Воспитатель:

Верно, а почему он так называется «День Победы»?

Молодцы! А сейчас я вам расскажу, как начиналась война.

Звучит песня «Священная война» (муз. А. Александрова, сл. Лебедева- Кумача)

Прослушиваем первый куплет, дальше воспитатель рассказывает под чуть слышное продолжение песни.

Воспитатель:

Когда-то, давным-давно, когда ваши прабабушки и прадедушки были еще маленькими, на нашу страну рано утром 22 июня 1941 года напали злые враги – немецко-фашистские захватчики.

 

Их главный руководитель – Гитлер собрал свою армию, вооружил её танками, самолётами, пулемётами и напал на нашу страну.

 

Фашисты хотели сделать наших людей рабами. Они хотели захватить и Москву.

 

Весь народ встал на защиту страны. Так началась Великая Отечественная война.

 

Почему её так называют? Потому что весь народ от мала до велика встал на защиту своего Отечества, своей Родины.

Шли трудные бои, много людей погибло, но враг в Москву не прошел.

 

1418 дней длилась Великая Отечественная война.

 

Фашистские варвары разрушали и жгли города, деревни, школы нашей Родины. Фашистские самолёты бомбили города и порты, аэродромы и железнодорожные станции, бомбы сыпались на пионерские лагеря, детские сады, на больницы и жилые дома.

 

Враг не щадил ни женщин, ни стариков, ни детей.

 

В этой страшной войне погибли очень много людей.

Не только на фронте воевали наши солдаты. Мирные люди в тылу врага пытались нанести как можно больший ущерб захватчикам. Они поджигали склады с вражеской военной техникой, нападали на их штабы, чтобы узнать информацию о действиях противника. Таких людей называли партизанами.

 

И вот наконец настал тот долгожданный день, когда наша армия очистила землю от фашистов и захватила главный город Германии Берлин. (Показ иллюстрации «Взятие Берлина»).

 

9 мая 1945 года война закончилась нашей победой

 

День Победы – самый торжественный, грустный и радостный праздник для нашего народа, он посвящен Великой Победе над фашизмом. Мы благодарностью вспоминаем наших славных воинов-защитников, отстоявших мир в жестокой битве.

 

Солдатам, матросам, лейтенантам, капитанам, генералам мы обязаны тем, что живем сейчас под чистым, мирным небом. Вечная им слава!

 

Звучит песня «День Победы» в записи.

- О каком празднике поется в песне? (Ответы детей)

Воспитатель:

Уже много лет прошло с того времени, как прогремел последний выстрел Великой Отечественной войны, но в нашей памяти остаются образы дорогих нам людей. Тех, кто отдал свою жизнь за будущее, в котором нет войны. В этот светлый праздник мы отдаем глубокую дань уважения тем, кто прошел трудными дорогами войны, кто вернулся с фронта, восстанавливал страну, израненную, разрушенную. Память об этих людях должна жить не только в обелисках и негасимом огне Великой Победы, но и в наших сердцах. С печалью и благодарностью мы вспоминаем героев, всех их, отдавших юность, сердце, помыслы великому подвигу и победивших фашизм.

Физминутка:

Как солдаты на параде,

Мы шагаем ряд за рядом,

Левой-раз, правой-раз,

Посмотрите все на нас.

Мы захлопали в ладошки - Дружно, веселей.

Застучали наши ножки - Громче и быстрей!

По коленочкам ударим - Тише, тише, тише!

Ручки, ручки поднимаем - Выше, выше, выше.

Завертелись наши ручки, Снова опустились.

Мы на месте покружились и остановились.

Воспитатель:

Ребята, а кого мы поздравляем в День Победы? (Ответы детей)

Воспитатель:

Верно ветеранов Великой отечественной войны, тех людей, которые воевали, работали в тылу – на заводах, строили железную дорогу, танки, самолеты, делали оружие.

-А как люди помнят тех, кто защищал свою страну? (Ответы детей)

Воспитатель:

Да, им ставят памятники, посвящают стихи, песни, рассказы. Имена солдат, защитивших нашу Родину не должны забываться.

Воспитатель:

Я хочу вам рассказать об одном памятном месте – могиле Неизвестного солдата, которая находится в Кремле, в Александровском саду. Никто не знает его имени, но все знают, что он храбро сражался и за что погиб неизвестный солдат. Вот и горит теперь, не потухая, Вечный огонь! (Показ иллюстрации «Вечный огонь»)

 

(Воспитатель читает рассказ Л.Кассиля «Никто не знает, но помнят все».)

- Что вы узнали из этого рассказа? (Ответы детей)

- О чём задумываются люди, когда стоят возле могилы Неизвестного солдата? (Ответы детей)

Воспитатель:

Вот послушайте ещё раз, как это звучит:

«Задумываются здесь над тем, как надо жить, учиться, работать, чтобы сделать жизнь нашу еще лучше и краше, чтобы ещё крепче и сильнее стала страна наша, чтобы никогда не посмели напасть на неё враги, и чтобы всегда на земле был мир!»

Мир – это главное слово на свете,

Мир очень нужен нашей планете.

Мир нужен взрослым,

Мир нужен детям,

Мир нужен всем!

Воспитатель:

Не все солдаты вернулись домой. Многие погибли, защищая землю от врагов.

 

Народ не забывает своих героев. О них поют песни, им посвящают стихи. В их честь поставили много памятников. Один из них находится у Кремлевской стены. Это «Вечный огонь» - памятник всем солдатам, которые сражались с фашистами. Вечный огонь — постоянно горящий огонь, символизирующий вечную память о подвигах наших отважных солдат.

 

Кто из вас знает и может прочитать стихотворение про памятники и обелиски?

Воспитатель:

Ребята! Через пару дней будет великий праздник – День Победы! Кто-то проведёт его в кругу семьи, вспоминая своих родных и близких, которым довелось встретиться с Войной. Многие из вас вместе с родителями пойдут на парад. Если вы 9 мая увидите человека с орденами, то подойдите и поздравьте его с праздником, скажите ему «Спасибо!» за то, что он защитил нашу страну, нашу Родину от врагов. Ветеранам будет приятно, что мы все помним о той трудной замечательной победе.

 

А сейчас наше занятие заканчивается.

Патриотическое воспитание в учреждении дошкольного образования обеспечивает планомерную и последовательную передачу исторического и социального опыта белорусского народа, воспитание уважения и гордости к государственным символам Республики Беларусь. Интерес ребенка к изучению такого объемного материала в значительной мере зависит от содержания образования. Поэтому патриотическое воспитание не просто реализуется  традиционными методами образования, а черпает источники из педагогических идей белорусского народа, в основе которых культ человека, культ высокой морали и красоты, культ доброты. Тогда эмоционально-познавательные впечатления ребенка мотивируют к овладению родным языком, соблюдению народных и государственных традиций, стремление приобщаться к белорусской культуре. Таким образом, патриотическое воспитание реализует потребность в качествах, генетически присущих ребенку. Патриотические качества  характерны только человеку, и чем выше уровень овладения ими, тем выше уровень познавательной организации, тем выше эта генетически предопределенная тяга к познанию социума, потребность его обогащать результатами своих знаний и своего труда.

Цель патриотического воспитания детей направлена на формирование первоначальных представлений о родном крае, воспитание нравственности, патриотических чувств, гражданственности, трудолюбия,  приобщение к национальным ценностям, национальным культурным традициям,  сопричастности к современным событиям.

Реализация содержания патриотического воспитания дошкольников обеспечивает формирование у них нравственных норм и приобретение социального опыта, готовности к успешному переходу на следующий уровень образования.

И если мы хотим, чтобы наши дети полюбили свою страну, город, деревню, нам нужно показать их с привлекательной стороны. Очень важно привить детям чувство любви и привязанности к природным и культурным ценностям родного края. Тем более, что нам есть чем гордиться. К.Д. Ушинский писал: “Ребенку нечего отрицать, ему нужна положительная пища, кормить его ненавистью, отчаянием и презрением может только человек, не понимающий потребностей детства”. Таким образом, проблема патриотического воспитания подрастающего поколения сегодня одна из наиболее актуальных.

Нравственно-патриотическое воспитание ребенка дошкольника — сложный педагогический процесс. В основе его лежит чувство Родины... Оно начинается у ребенка с отношения к семье, к самым близким людям — к матери, отцу, бабушке, дедушке. Это корни, связывающие его с родным домом и ближайшим окружением. Чувство Родины начинается с восхищения тем, что видит перед собой малыш, чему он изумляется и что вызывает отклик в его душе. И хотя многие впечатления еще не осознаны им глубоко, но, пропущенные через детское восприятие, они играют огромную роль в становлении личности патриота.  И наша задача — отобрать из массы впечатлений, получаемых ребенком, наиболее доступные ему: природа и мир животных, труд людей, традиции дома (детского сада, родного края), общественные события и т.д. Исходя из этого, работа по нравственно-патриотическому воспитанию в детском саду включает в себя целый комплекс задач:

— воспитание у ребенка любви и привязанности к своей семье, дому, детскому саду, улице, городу;

— формирование бережного отношения к природе и всему живому;

— воспитание уважения к труду (человеку-труженику, результатам его труда);

— развитие интереса к русским традициям и промыслам;

— формирование элементарных знаний о правах человека;

— расширение представлений о городах  Беларуси;

— знакомство детей с символами государства (герб, флаг, гимн);

— развитие чувства ответственности и гордости за достижения страны;

— воспитание уважительного отношения к защитникам Отечества, традициям государства, общественным праздникам;

— формирование толерантности, чувства уважения к другим народам, их традициям.

Задачи патриотического воспитания дошкольников определены в Учебной программе дошкольного образования:

развивать:

- осознание своей принадлежности к семье, детской группе, обществу в целом;

- интерес к родственным отношениям, к истории своей семьи;

- чувство симпатии, эмоциональной привязанности, доверия в общении со сверстниками;

- умение осознавать себя во времени (в настоящем, прошлом и будущем);

- интерес к социальной действительности: к труду взрослых, труду своих родителей; к взаимоотношениям людей разных профессий;

- гуманное отношение ко всему живому, развитие потребности в познании природы и бережного отношения к ней;

- любознательность к понятию "Родина" (местом, где родился человек, где живут его родные), достопримечательностям своего города, поселка, государства;

- активное  участие во всех видах детской деятельности;

формировать:

- адекватные представления о себе, о других;

-осознание себя как члена детского общества;

- интерес к своему внешнему облику и внутреннему миру;

- сопричастность к современным событиям, первоначальные представления о национальных культурных традициях;

- национальное самосознание;

- знания о  государственной символике (флаг, гимн, герб), животных, птицах, деревьях, цветах, которые могут являться символами белорусского государства (сосна, зубр, аист, цветок льна, клевера, василек);

- чувства нравственной, эстетической и экологической культуры;

- самостоятельность в разнообразных жизненных ситуациях;

воспитывать:

- интерес, внимание и доброжелательное отношение к окружающим;

- гуманные отношения, эмоциональную привязанность и доверие к близким взрослым и сверстникам;

- интерес к национальным и общечеловеческим ценностям, культурным традициям народа;

- патриотические чувства, гражданственность;

- чувства любви к родному краю и гордость за него;

- лучшие нравственные качества белорусов: доброту, отзывчивость, трудолюбие, гостеприимство, честность и др.;

- уважение к этническим признакам жителей Республики Беларусь, языку белорусов.

Процесс патриотического воспитания в учреждениях дошкольного образования организуется с учетом принципов:

- гуманизации образовательного процесса в учреждении дошкольного образования, предусматривающий равноправие и взаимоуважение участников образовательного процесса;

- культурной традиционности, предполагающий патриотическое воспитание в духе исторических, культурных традиций народа, его языка и обычаев;

- постепенности и непрерывности, который предполагает, что патриотическое воспитание проходит ряд этапов, постепенно усложняется его содержание, корректируются направления развития нравственных качеств личности и обеспечивается их преемственность;

- комплексности и интеграции, согласно которому образовательный процесс рассматривается как единая целостная система, обеспечивающая целенаправленное взаимодействие педагогов учреждения дошкольного образования, семьи, работников музеев, библиотек и др. Интеграция осуществляется на основе комплексного подхода к планированию

"Будущее родной Беларуси зависит от подрастающего поколения: его ценностных ориентиров, мышления и поведения".

Исторически сложилось так, что любовь к родине во все времена в нашем государстве была чертой национального характера. Но в последнее время все более заметной стала утрата традиционного патриотического сознания. В связи с этим очевидна актуальность решения проблем нравственного и патриотического воспитания детей, начиная с дошкольного возраста.

«Кто я? Откуда?» - рано или поздно дети задают эти вопросы, и на них нужно отвечать. Что мы можем передать в духовное наследие детям? Как будут сохраняться лучшие традиции нашего народа? Чем будут дети гордиться и с кого брать пример? Как воспитать сыновей и дочерей трудолюбивыми и добрыми, искренними патриотами и достойными гражданами своей Родины?

То, что мы заложим сегодня в разум и душу ребенка, проявится позднее, станет его и нашей жизнью.

В.В. Сухомлинский утверждал, что детство – это каждодневное открытие мира и поэтому надо сделать так, чтобы оно стало, прежде всего, познанием человека и Отечества, их красоты и величия.

Дошкольный возраст – это важнейший период становления личности, когда развиваются представления о человеке, обществе, культуре.

Процесс патриотического воспитания личности непрерывен и начинается с младшего дошкольного возраста. Ребенок, по мере его взросления, все более углубляется в построение связей и закономерностей, постепенно начинает ориентироваться в пространственно-временных отношениях, понимать причинно-следственные связи событий, происходящих вокруг. Поэтому очень важно в этот период привить детям чувство любви к родной стране, родному краю, городу или деревне, способствовать воспитанию бережного и уважительного отношения к природным и культурным ценностям родного края.

Учебная программа дошкольного образования и образовательные стандарты дошкольного образования предусматривают формирование представлений у воспитанников о своей малой родине, формирование представлений о Республике Беларусь, людях, прославивших Родину, о социокультурных ценностях народа, о традициях и праздниках.

Таким образом, перед педагогами учреждений дошкольного образования стоит проблема приобщения детей дошкольного возраста к родному языку, основам истории, культуре своей страны с целью их патриотического и нравственного воспитания.

Патриотическое воспитание в учреждении дошкольного образования должно основывается на планомерной и последовательной передаче ребёнку исторического и социального опыта белорусского народа, на воспитании уважения к государственным символам Республики Беларусь, её историческому и героическому прошлому, духовному и культурному наследию, любви к родному языку, красотам родной природы.

Задачи патриотического воспитания дошкольников определены в Учебной программе дошкольного образования, а направления могут быть конкретизированы следующим тематическим содержанием:

1. История Беларуси: возникновение и развитие.

Задача: формировать первоначальные представления и элементарные понятия об истории белорусского народа.

2. Символы Беларуси.

Задачи: воспитывать гордость и уважение к государственным символам; формировать представления о значении государственных герба, флага и гимна.

3. Достопримечательности Беларуси.

Задачи: развивать любознательность к месту или объекту, которые являются историческим наследием, архитектурной ценностью в своем поселке или городе, столице страны; расширять знания о том, как живут, трудятся и отдыхают люди в Беларуси.

4. Государственные и народные праздники.

Задачи: способствовать осознанию торжественности государственных праздников; формировать культуру уважительного отношения к национальным традициям и обрядам, сопричастность к современным событиям.

5. Люди, прославившие Беларусь.

Задачи: воспитывать уваже­ние к просветителям, нацио­нальным героям, Президенту республики Беларусь, деятелям науки и искусства, космонавтам, спортсменам и другим людям, прославившим нашу родину; формировать чувство гордости за их достижения.

6. Народные промыслы и искусство.

Задачи: формировать представления о народных промыслах, предметах декоративно-прикладного искусства, приобщать детей ко всем видам национального искусства; развивать интерес к созданию предметов рукотворного мира и обогащению предметно­развивающей среды учреждения дошкольного образования; развивать умение осознавать себя во времени (в прошлом, настоящем и будущем).

7. Белорусское народное творчество

Задачи: формировать готовность ребёнка дошкольного возраста к участию в творческой деятельности, народном кукольном театре, исполнении народных танцев, песен, игр; развивать гуманное отношение ко всему живому, потребность в познании природы и бережном отношении к ней.

В нашем дошкольном учреждении воспитание основ гражданственности и патриотизма у детей дошкольного возраста в равной степени осуществляться как в процессе специально организованной, так и нерегламентированной деятельности воспитанников, в тематике всех образовательных областей.

Реализация содержания патриотического воспитания дошкольников обеспечивает формирование у них нравственных норм и приобретение социального опыта, готовности к успешному переходу на следующую ступень образования.

 

Литература:

1. Учебная программа дошкольного образования / Министерство образования Республики Беларусь. – 2-е изд. – Минск : НИО; Аверсэв, 2019. – 464 с.
2. Гракова, К.Г. Твоя столица: заводы и фабрики Минска: учеб. наглядное пособие для педагогов учреждений дошк. образования / К.Г. Гракова. – Минск: Нар. асвета, 2011. – 15 с.: 26 с. ил.
3. Евдокимова, Н.Н. Твоя столица: театры Минска: учеб. нагляд. пособие для педагогов учреждений дошк. образования / Н.Н. Евдокимова. – Минск: Нар. асвета, 2011. – 15 с.: 27 с. ил.
4. Горелова, Л.А. Твоя столица: стадионы и спортплощадки Минска: учеб. нагляд. пособие для педагогов учреждений дошк. образования / Л.А. Горелова. – Минск: Нар. асвета, 2011. – 22 с.: 26 с. ил.
5. Петрикевич, А.А. Твоя столица: парки и скверы Минска: учеб. нагляд. пособие для педагогов учреждений дошк. образования / А.А. Петрикевич. – Минск: Нар. асвета, 2011. – 14 с.: 27 с. ил.
6. Давидович, Е.Б. Твоя столица: архитектура Минска: учеб. нагляд. пособие для педагогов учреждений дошк. образования / Е.Б. Давидович. – Минск: Нар. асвета, 2011. – 14 с.: 25 с. ил.
7. Дубинина, Д.Н. Мир вокруг меня: учебно-метод. пособие для педагогов учреждений дошкольного образования, родителей / Д.Н. Дубинина. – Минск: НИО, 2012.
8. Дубініна, Дз.М. Родныя вобразы ў паэтычным слове: дапаможнік для педагогаў устаноў дашкольнай адукацыі: у 2 ч. – Мазыр: ТАА ВД “Белы Вецер”, 2008.

 

Практычны матэрыял

«Маленькія “адкрыцці” дзяцей 5-6 гадоў пры азнаямленні з мастацкімі творамі на беларускай мове»

Мэта: фарміраванне ўстойлівай цікавасці і станоўчых адносін у выхаванцаў да беларускай мовы, жаданне авалодаць ёй у працэсе пазнавальнай практычнай дзейнасці па змесце мастацкіх твораў.

 

Мастацкі твор: «Бацька і сыны», паданне.

Пазнавальная практычная дзейнасць: вопыт «Як разламаць венік» (перад чытаннем падання).

Мэта: развіваць мысленне, уменне аналізаваць аб’ект; выхоўваць пачуццё калектывізму.

Матэрыял і абсталяванне:  галінкі дрэва, стужка (20-30 шт.)

Ход. Дзеці бяруць па адной галінцы дрэва (бяроза).  Выхавальнік пытаецца, што з іх можна зрабіць, каб атрымалася прылада для працы (венік). Як будзем рабіць венік? (Трэба ўсе галінкі злучыць, параўняць канцы і звязаць стужкай).

Дзеці па чарзе спрабуюць зламаць венік, каб упэўніцца, які ён трывалы.

Выхавальнік наводзіць дзяцей на думку, што ёсць спосаб зламаць венік. Абмяркоўваюцца ўсе прапановы. Далей дзеці слухаюць паданне «Бацька і сыны» і параноўваюць вынікі сваіх прапаноў з тымі, што ў паданні.

Венік зноў разбіраецца на галінкі, якія дзеці з лёгкасцю ламаюць. Вывад. Калі ўсе разам – гэта моц і сіла. 

 

Мастацкі твор: «Бярозавы лісток», У. Скарынкін.

Пазнавальная практычная дзейнасць: эксперымент «Як навучыцца іграць на бярозавым лістку» (перад чытаннем верша).

Мэта: развіваць навыкі даследчай дзейнасці пры ўзаемадзеянні з бярозавым лістком для атрымання гукаў; выхоўваць цярплівасць, радасць ад атрымання выніку.

Матэрыял і абсталяванне: бярозавыя лісткі, музыка беларускага танца «Крыжачок».

Ход. Агледзецца навокал, адказаць: «Якія прадметы могуць стаць музычнымі інструментамі?» Якія гукі яны могуць перадаваць? 

Выхавальнік прапануе паглядзець, як бярозавы лісток ператвараецца ў музычны інструмент. Ён прыкладае лісток да вуснаў і дуе на лісток так, каб атрымаўся гук. Справа не простая. Трэба цярпенне, уменне па-рознаму прыкладаць лісток да вуснаў, па-рознаму дуць, каб атрымаць гук. 

Дзеці спрабуюць прымусіць лісток зайграць. Праз некалькі хвілін выхавальнік чытае верш «Бярозавы лісток», дзе хлопчык вельмі добра навучыўся іграць на бярозавым лістку як на гармоніку. «Бярозавы лісток» (У. Скарынкін)

А я пакуль не гарманіст. Прыклаў да вуснаў тонкі ліст – Што сілы дзьмухаю-іграю, Высокі гук ляціць над гаем. Цішэй падзьмухаю знарок,- Адкажа басам мой лісток.

А вы скачыце “Крыжачок”!

Уключаецца музыка беларускага танца «Крыжачок», дзеці падыгрываюць на сваіх музычных інструментах – бярозавых лістках.

Вывад.  Ва ўмелых руках многія рэчы могуць стаць музычнымі інструментамі.

 

Мастацкі твор: «Страшная казка»*, В. Вітка.

Пазнавальная практычная дзейнасць: назіранне за агеньчыкамі з цемры (па ходу чытання расказа).

Мэта: развіваць зрокавае і слыхавое ўспрыманне, аргументаваць свае доказы наконт прыроды агеньчыкаў; выхоўваць смеласць.

Матэрыял і абсталяванне: ліхтарык (на мабільным тэлефоне), цёмнае памяшканне.

Ход. Расказ чытаецца ў светлым памяшканні да слоў: «З цемры на іх глядзелі вялікія блішчастыя вочы. Якраз як у таго звера, пра якога бабка расказвала казку».

Затым дзеці пераходзяць у цёмнае памяшканне. Уключаецца ліхтарык.

Пры адказах на пытанні дзеці перадаюць свае ўражанні.

• Што змянілася навокал?
• Як вы сябе сталі адчуваць?
• На што падобны агеньчыкі?
• Прыдумайце самую вясёлую (самую страшную, самую праўдзівую) прыроду з'яўлення агеньчыкаў.

Дзеці зноў пераходзяць у светлае памяшканне, чытанне «Страшнай казкі» працягваецца.

Вывад. Бывае, што страхі чалавек сам сабе выдумляе.

 

Мастацкі твор: «Фарбы восені», П. Прануза.

Пазнавальная практычная дзейнасць: гульнявая праблемная сітуацыя

«Хто больш назаве колераў восені і правільна іх зафіксуе на паперы» (перад чытаннем верша).

Мэта: развіваць зрокавае (больш аб'ектаў убачыць і назваць іх колер) і слыхавое ўспрыманне (пачутыя колеры адлюстраваць на паперы); выхоўваць уважлівасць.

Матэрыял і абсталяванне: каляровыя алоўкі, папера, фішкі.

Ход. З дзецьмі на вуліцы праводзіцца дыдактычная гульня «Хто больш назаве колераў восені». Трэба назваць прадмет або аб'ект і яго колер. За правільныя адказы дзеці атрымліваюць фішкі. У каго больш фішак, той і пераможца.

У пакоі гульня працягваецца. Пры чытанні верша «Фарбы восені» дзеці каляровымі алоўкамі на паперы фіксуюць толькі пачуты колер. Затым колькасць колераў падлічваецца, параноўваецца паміж дзецьмі і тымі колерамі, за якімі яны назіралі на вуліцы.

Вывад. Трэба быць вельмі ўважлівым, каб выканаць заданне правільна.

Фарбы восені (П. Прануза)

 

Колькі фарбаў мае восень? Паспрачаліся сябры. Пеця кажа: “Можа восем”. Толя кажа: “Можа тры”. Выйшлі раніцай у поле, Крочаць сцежкай спакваля. Рунь Зялёны мае колер, Чорны – Свежая ралля. Полымем прыгожым, сінім, Дагараюць васількі. На срабрыстай павуціне Дробных кропель аганькі. Залаціста, жоўта ў лесе Гэтай слаўнаю парой.

Куст рабіны гронкі звесіў, Як аблітыя зарой. А бярозы, як сястрычкі – Ў кожнай – беленькі хвартух, Над празрыстаю крынічкай Збегліся, пасталі ў круг. Сад палае ад ранетаў, Бы паселі снегіры. Каля школы многа кветак Ці касцёр такі гарыць? З клёнаў лісце ападае – Светлай чырвані ручэй. Колькі ж фарбаў восень мае? Хто падлічыць з вас хутчэй?

 

Мастацкі твор: “Дзе Оля?”, А. Зэкаў.

Пазнавальная практычная дзейнасць: мадэляванне “Дзе знаходзяцца дзяўчынкі?” (па ходу чытання верша)

Мэта: развіваць уменне працаваць у адным тэмпе; практыкаваць у запісу верша піктаграмамі; выхоўваць цікавасць да лагічных загадак.

Матэрыял і абсталяванне: аркуш паперы, аловак (на кожнага з дзяцей).

Ход. Прачытаўшы першы раз верш (не да канца), выхавальнік прапануе пры другім чытанні дзецям “запісаць” яго піктаграмамі: елачка – гэта лес; траўка – луг; вертыкальныя штрыхі – поле; сілуэт хаткі – хата; дрэва з яблыкамі – сад.

Алеся – у лесе,

Люся – у лузе,

Поля – у полі,

Каця – у хаце, Надзя – у садзе, Там і Ядзя.

Калі верш усе запісалі, перад дзецьмі ставіцца задача, якую трэба рашыць (чытаюцца вершаваныя радкі далей):

А дзе Оля, Калі Поля

Разам з Оляй?

Абмяркоўваюцца здагадкі дзяцей. Вывад. Оля і Поля ў полі. 

 

Спіс выкарыстаных крыніц.

1. Учебная программа дошкольного образования. - Минск : Нац. Ин-т образования, 2019. – 479 с.

        2.. Дукса М.М. Працавітае сонца. Вершы. – Мінск: “Юнацтва”, 1994.

3. Жывая кніга прыроды: Дапам. для педагогаў дашк. устаноў / Уклад.

І.С. Марачкіна. Пад рэр. Я.Р. Лецкі. – Выдавецтва 2Бацькаўшчына”, 1997. – 199 с.

4. Зэкаў, А.М. На арэхавым кані. Вершы. – Мн., “Мастацкая літаратура”, 2003.
5. Прануза П.К. Звініць ручаёк. Вершы. – Мінск: “Юнацтва”, 1988.
6. Читаем детям : хрестоматия : пособие для педагогов учреждений дошк.

образования. В 3 т.  От 5 до 7 лет. / сост. А.И. Саченко, Л.А. Смаль. – Минск : Экоперспектива, 2015. 

          

 

Адукацыйны праект па тэме «Я гэты край Радзімаю заву»

 Від адукацыйнага праекта: кароткатэрміновы, пазнавальны, творчы.

Мэта: ажыццяўленне комплекснага падыходу да выхавання пачуцця патрыятызму, далучэння дзяцей дашкольнага узросту да гісторыі роднага горада,  выхавання  любові і  прыхільнасці  да   мясцовых выдатных мясцінаў. 

Задачы: фармірававаць   уяўленні   пра родны  горад,  яго  мінулае     і  сучаснае; развіваць эмацыйна-каштоўнасныя адносіны  да  сям’і, дома,  горада; выхоўваць любоў, павагу і прыхільнасць да сваёй малой радзімы; далучаць  бацькоў  (законных прадстаўнікоў выхаванцаў)  да адукацыйнага працэсу для супольнай дзейнасці па вывучэнні гісторыі горада, выхавання любові да малой радзімы.

Праблема: народная мудрасць гаворыць: не ведаючы мінулага, не зразумееш і сучаснасці.  У сучасным грамадстве не дастаткова ўвагі надаецца далучэнню дзяцей да гісторыі і культуры роднага краю, выхаванню любові і павагі да сваёй малой радзімы. 

Гіпотэза: калі ў дзяцей дашкольнага ўзросту развіваць цікавасць да свайго роднага горада, ажыццяўляць далучэнне да гісторыі і культуры роднага краю, выхоўваць любоў і павагу да падзей мінулага і сучаснасці, то павышэнне ўзроўню патрыятычнага выхавання будзе адбывацца найбольш паспяхова. Дзеці стануць актыўнымі ўдзельнікамі адраджэння нацыянальнай культуры.

Меркаваны вынік: па заканчэнні работы над гэтым праектам узрасце цікавасць да гісторыі роднага краю, яго славутасцяў, актывізуецца грамадзянская пазіцыя сем'яў выхаванцаў, павялічыцца колькасць актыўных удзельнікаў грамадскага жыцця горада. Дадзены праект дазволіць павялічыць узрост прафесійнага майстэрства педагагічнага калектыву ў пытаннях выхавання ў дзяцей дашкольнага узросту пачуццяў патрыятызму і любові да малой радзімы, узрасце ўдзел педагогаў, выхаванцаў, бацькоў у конкурсах, выставах па краязнаўчай тэматыцы. Такім чынам, дадзены праект будзе спрыяць фарміраванню не толькі пазнавальнай цікавасці ўдзельнікаў адукацыйнага працэсу, але і будзе мець сацыяльнае значэнне.

Праект можна рэалізоўваць ва ўмовах большасці ўстаноў дашкольнай адукыцыі, ён не патрабуе значных матэрыяльных затрат, у яго рэалізацыю актыўна ўключаюцца бацькі выхаванцаў.

Канчатковы прадукт: музычная забава «Самы лепшы – мой куток!», буклет «Беразіно учора і сёння…».

Матэрыял і абсталяванне: выстава вырабаў з саломкі, дрэва, гліны, дзіцячыя беларускія нацыянальныя касцюмы, музычны цэнтр, аудыёзапісы, вышываныя ручнікі, дзіцячыя музычныя інструменты, мультымедыйны праектар, камп’ютэр, фанатэка з песнямі; ілюстрацыі, буклеты, кнігі, фотаздымкі горада ў мінулым і сучаснасці, мастацкая літаратура, выкарыстанне сеткавых інфармацыйных рэсурсаў, сродкаў масавай інфармацыі.

 

 

Этапы рэалізацыі праекта:

Падрыхтоўчы этап
Задачы:  1.                Зацікавіць дзяцей і бацькоў тэмай праекта, заахвочваць іх да самастойнага пошуку інфармацыі па дадзенай тэме. 2.                Спрыяць пашырэнню ўяўленняў выхаванцаў пра мінулае і сучаснасць горада. 3.                Развіваць  у дзяцей ініцыятыву, пазнавальную актыўнасць, самастойнасць.
Змест дзейнасці ўдзельнікаў праекта
Педагагічныя работнікі	-   вывучэнне метадычнай літаратуры па тэме праекта; -   вызначэнне аб’ёму і зместу працы для рэалізацыі праекта; -   падбор метадаў і прыёмаў; -   падрыхтоўка тэматычных заданняў; -   інфармаванне бацькоў па дадзенай тэме
Выхаванцы	-                     знаёмства з гісторыяй, славутасцямі, архітэктурнымі помнікамі горада (музей, бібліятэка, сродкі масавай інфармацыі, інтэрнэт); -                     разгляд фотаальбома «Мой родны горад», «Прырода роднага краю»
Бацькі (законныя прадстаўнікі)	-                     дапамога ў падборы матэрыялаў аб гісторыі ўзнікнення горада; -                     дапамога   педагагічным      работнікам          у арганізацыі развіццёвага асяроддзя; -                     удзел у выставах малюнкаў, фотаздымкаў
Асноўны этап
Задачы: 1.                Пашыраць уяўленні выхаванцаў пра асаблівасці роднага краю, яго мінулае і сучаснасць; 2.                Фарміраваць у дзяцей уменне супрацоўнічаць з аднагодкамі, бацькамі, спрыяць       згуртаванню       калектыву ў супольнай дзейнасці,          развіваць пазнавальную актыўнасць; 3.Заахвочваць імкненне дзяцей прымаць удзел у мерапрыемствах, сумленна выконваць пасільныя даручэнні
Змест дзейнасці ўдзельнікаў праекта
Педагагічныя работнікі	-   фарміраванне стасункаў паміж дзецьмі ў камунікаванні; -   развіццё ў выхаванцаў пазнавальных здольнасцяў
Выхаванцы	-занятак па адукацыйнай галіне «Дзіцё і грамадства», «Падарожжа ў гісторыю роднага горада» Заданні: фарміраваць уяўленні пра тое, што на горад – гэта маленькая часцінка нашай вялікай Радзімы – Беларусі; пазнаёміць з гістарычным мінулым нашага горада, яго першых паселішчаў, паходжаннем яго назвы і герба; развіваць даследчую актыўнасць, пазнавальную цікавасць, назіральнасць; выхоўваць пачуццё гонару і любові да роднага горада; -гутарка: «Аб назвах вуліц» Мэта: выхаванне любові да свайго горада, пачуцця гонару, павагі да людзей, чые імёны носяць вуліцы;    -дыдактычныя гульні: «Дзе я жыву?», «Дзе ты жывеш?» Мэта: удакладненне і канкрэтызацыя ўяўленняў аб родным горадзе,     сваім          хатнім        адрасе,       замацаванне жадання вывучаць Беразіно, адчуваць да яго цёплыя пачуцці; -гульня-драматызацыя «Усе мы –  жыхары горада» Мэта:         замацаванне        ўяўленняў дзяцей        аб прафесіях Беразіно, іх прызначэнні, прафесіях сваіх бацькоў; -мультымедыйная прэзентацыя «Стары горад Беразіно на фотаздымках» Мэта: знаёмства з гістарычным мінулым Беразіно; -экскурсія ў музей (ДУА  «Бярэзінская гімназія ») Мэта: фарміраванне ў дзяцей уяўлення аб краязнаўчым музеі; пашырэнне і паглыбленне ўяўленняў выхаванцаў аб гісторыі роднага горада; -калаж «Самая прыгожая вуліца» Мэта: фарміраванне ўмення рабіць супольную працу па вырабе калажу; -занятак па адукацыйнай галіне «Дзіця і грамадства», «Падарожнічаем па горадзе» Заданні: канкрэтызаваць і ўдакладніць уяўленні дзяцей аб славутасцях Беразіно; развіваць даследчую актыўнасць, пазнавальную цікавасць, мысленне; выхоўваць пачуццё любові і гонару да роднага горада; -дыдактычныя гульні: «Дзе знаходзіцца помнік?» Мэта: замацаванне ўяўленняў аб славутасцях горада, раёна; -сюжэтна-ролевая гульня: «Мы – архітэктары» Мэта: развіццё ўменняў супрацоўнічаць у гульні, узгадняць тэматыку гульні і яе развіццё з ролевымі дзеяннямі; -разгляд ілюстрацый «Славутасці Беразіно» Мэта: развіццё ўменняў адрозніваць і называць славутасці горада, раёна; -ручная праца «Скульптура сваімі рукамі» Мэта: развіццё ўменняў выкарыстоўваць у самастойнай дзейнасці набытыя на занятках навыкі працы з прыродным матэрыялам, паперай, картонам; -гутарка аб народных рамёствах на Бярэзіншчыне Мэта: развіццё ўменняў весці гутарку, правільна задаваць пытанні і ўважліва слухаць суразмоўцу; -разгляд фотаальбома «Фотахроніка ваенных дзён» Мэта: фарміраванне грамадзянска-патрыятычных пачуццяў у дзяцей старэйшага дашкольнага ўзросту, пачуцця гонару за подзвіг народа ў Вялікай Айчыннай вайне.
Бацькі (законныя прадстаўнікі)	-                     фотаздымкі гістарычных помнікаў і знакавых месцаў; - малюнкі дзяцей супольна з бацькамі на тэму «Беразіно мой родны, зямля беларуская!»; -                     удзел у выставах, арганізаваных ва ўстанове адукацыі
Заключны этап
Задачы: 1. Спрыяць пашырэнню кругагляда і павышэнню пазнавальнай актыўнасці дзяцей. 2.                Сістэматызаваць уяўленні выхаванцаў аб гісторыі роднага краю і яго жыхароў. 3.                Актывізаваць удзел педагагічных работнікаў, выхаванцаў, бацькоў (законных прадстаўнікоў) у стварэнні супольных работ, удзел у конкурсах, выставах.
Педагагічныя работнікі – дзеці – бацькі (законныя прадстаўнікі	Афармленне фотавыставы «Наш горад Беразіно» Арганізацыя выставы дзіцячых малюнкаў «Мой горад, мая вуліца» Стварэнне кніжкі-самаробкі «Горад, у якім я жыву» Удзел у апытанні «Што я магу расказаць пра гарадскі пасёлак Беразіно» Буклет «Беразіно учора і сёння…» Музычная забава «Самы лепшы – мой куток!» Стварэнне відэароліка «Я гэты край Радзімаю заву»

 

 

 

Спіс выкарыстанай літаратуры:

1. Учебная программа дошкольного образования/Мин-во образования Респ. Беларусь. – 3­е изд. – Минск: НИО, 2019. – 416 с.
2. Адамушко, В. И. г. п. Хотимск / В. И. Адамушко, М. М. Елинская // Гербы и флаги Беларуси. – Минск, 2006. – 236 с.
3. Дубініна, Д.М. Выхаванне ў дзяцей дашкольнага ўзросту цікавасці да беларускай мастацкай літаратуры і фальклору : дапаможнік для педагогаў устаноў дашк. адукацыі / Д.М. Дубініна. – Мінск : Новое знание, 2016. – 208 с.
4. Дубініна, Д.М. Родная прырода ў вуснай народнай творчасці :

дапаможнік для педагогаў устаноў дашк. адукацыі / Д.М. Дубініна, А.А. Страха, Д.У. Дубінін. – 2-е выд. – Мазыр : Белы Вецер, 2016. – 133 с.

5. Ладутько, Л.К. Природа в развитии и воспитании детей дошкольного возраста (от 5 до 6 лет) : учеб.­метод. пособие для педагогов учреждений дошк. образования / Л.К. Ладутько, С.В. Шкляр. – Минск : Аверсэв, 2016, 2017. – 255 с.
6. Петрикевич, А.А. Метод проектов в образовании дошкольников:

пособие для педагогов учреждений дошкольного образования / А.А. Петрикевич. – Мозырь : ООО ИД «Белый ветер», 2008. – 102 с.

 

 

 

Консультация для педагогов

Патриотическое воспитание дошкольников

 

Воспитание патриотизма у детей означает воспитание любви и привязанности к малой Родине, к тому месту, где ребёнок родился, где находится его дом, что становится в будущем основой для преданности, любви, уважения к своей стране. Образные выражения «Любовь к Родине-матери», «Преданность Отчизне», «Отчий край» и другие свидетельствуют о том, что истоки патриотических чувств, высоких человеческих эмоций лежат в переживаниях раннего детства.

«Родился», «родители», «родственники», «родной дом», «родной детский сад», «родная улица», «родной город», «родной край» - эти и многие другие понятия постепенно формируют в ребёнке чувство Родины.

Все мы прекрасно понимаем, что стержнем патриотического воспитания ребёнка являются любовь к матери, родным и близким, сердечное тепло, внимание и забота.

Перенимая особенности поведения взрослых, дети усваивают тон, манеру, представления, которые бытуют в семье, чутко понимают характер отношений между людьми.

Воспитание патриотизма успешно осуществляется в процессе приобщения детей к культурному наследию, что доказано многовековой практикой. Система воспитания тесно связана с историей народа, обеспечивает связь, преемственность поколений. На них держится духовно-нравственная жизнь народа: сближает, роднит людей, позволяет понять, почему они такие, где их корни. Если мы хотим растить людей культурных, образованных, умеющих высказывать свои мысли, то с детства должны буквально «купать» их в красивой, грамотной, богатой, сочной родной речи. Душа народа, высокие традиционные национальные ценности успешно познаются детьми через народную песню и сказку. Народная мудрость легко входит в жизнь и память ребёнка через приметы, пословицы, поговорки. Приобщение ребёнка к культуре своего народа воспитывает в нём уважение, гордость за землю, на которой он живёт. Поэтому дети должны знать и изучать культуру своих предков.

Дети должны понимать, что живут в прекрасной, свободной, независимой стране, что о них заботятся семья, общество, государство. Необходимо рассказывать детям о позитивных событиях в истории страны, родного города, детского сада или семьи, культурных, научных, спортивных и трудовых достижениях белорусов и многом другом. Знакомить детей с государственной символикой Республики Беларусь, её столицей – городом Минском и другими крупными городами страны. В процессе общения давать им понять, что на планете Земля, кроме Республики Беларусь, существует множество других стран и народов.

Важными условиями для формирования у детей насыщенного образа Родины должны стать: эмоциональная благополучная атмосфера дома и в детском саду, где взаимоотношения между людьми (взрослыми и детьми) построены на основе доброжелательности и взаимоуважения, господствовать личностно-ориентированный способ общения, отсутствовать суровые формы наказания, ребёнок должен чувствовать себя желанным и защищённым. Для ознакомления детей с социальной действительностью очень важны совместные прогулки с детьми, посещение достопримечательных мест.

Дошкольники рано начинают проявлять интерес к истории нашей страны. Поэтому им можно рассказывать о героическом прошлом нашей Родины, называть имена великих героев, рассказывать об их Подвигах. Можно вместе посмотреть по телевизору фрагменты кинофильма, организовать экскурсию к памятнику погибшего героя и рассказать, как люди чтут его память. Следует знакомить ребят с отдельными страницами Великой Отечественной войны. Какую-то информацию дошкольники черпают из телепередач, узнают у более осведомлённых сверстников или старших детей, или взрослых. Но это «стихийное усвоение информации» требует, как со стороны педагогов, так и родителей, уточнения, конкретизации, систематизации, чтобы формирующееся у детей представление положительно влияли на растущего человека - развивающуюся личность.

Детей следуует знакомить с героями, чьими именами названы улицы города.

Для закрепления полученных знаний можно прочитать детям небольшое художественное произведение, непосредственно касающееся темы.

При ознакомлении детей дошкольного возраста и воспитании у них патриотических чувств можно использовать следующие конкретные задания и ситуации:

1. Из строительного материала построить дома, которые расположены на их лице;
2. Рассказывать детям об истории страны, города, его прошлом и настоящем в свободной ненавязчивой форме, читать стихи, рассказы.
3. Совершать увлекательные путешествия по нашей стране можно, имея под рукой глобус, карту или иллюстрации. Ребёнка следует обучить несложной технике показа и периодически предлагать ему «попутешествовать».
4. Любовь к Родине - это и любовь к природе родного края. Больше знакомить детей с природой.
5. Воспитание личности ребёнка происходит и тогда, когда мы будем приобщать дошкольников к искусству страны, к народному творчеству, когда рассказываем о людях, прославившим нашу Родину.

Важно, чтобы у дошкольника постепенно сформировалось представление о том, что главным богатством и ценностью нашей страны является ЧЕЛОВЕК.

В работе по патриотическому воспитанию дошкольников можно использовать следующие методы: наблюдение, тематические прогулки и экскурсии; беседы; использование детских художественных произведений (диафильмы, репродукции картин, иллюстраций); разучивание с детьми песен, стихотворений, пословиц, поговорок, чтение сказок, слушание музыкальных произведений, знакомство с народным прикладным искусством. Данная годовая задача может решаться во всех видах детской деятельности: на занятиях, в играх, в быту, в труде, так как воспитывают в ребёнке не только патриотические чувства, но и формируют его взаимоотношения со взрослыми и сверстниками. Так знакомя детей с родным городом и родной страной, надо учитывать тот факт, что полученная информация должна вызвать в них не только положительные чувства и эмоции, но и стремление к деятельности, Это может быть желание ребёнка нарисовать то, о чём он только что услышал, рассказать родителям и друзьям о том, что он узнал, посадить около дома цветы, чтобы его двор был красивее, не сорить, Учить замечать вокруг то положительное, что создаётся руками людей, восхищаться этой работой, ценить и беречь её результаты.

 

 

Приложение 1

 

 КАЛЕНДАРЬ ГОСУДАРСТВЕННЫХ ПРАЗДНИКОВ, ПРАЗДНИЧНЫХ ДНЕЙ, ПАМЯТНЫХ И ПРАЗДНИЧНЫХ ДАТ

1. Государственные праздники, праздничные дни, памятные даты в Республике Беларусь

Государственные праздники:

День Конституции – 15 марта;

День единения народов Беларуси и России – 2 апреля;

День Победы – 9 мая;

День Государственного герба Республики Беларусь и Государственного флага Республики Беларусь – второе воскресенье мая;

День Независимости Республики Беларусь (День Республики) – 3 июля. 

День народного единства – 17 сентября.

Общереспубликанские праздничные дни:

Новый год – 1 и 2 января;

День защитников Отечества и Вооруженных Сил Республики Беларусь – 23 февраля;

День женщин – 8 марта;

Праздник труда – 1 мая;

День Октябрьской революции – 7 ноября.

Профессиональные и прочие праздничные дни:

День спасателя – 19 января;

День белорусской науки – последнее воскресенье января;

День печати – 5 мая;

День семьи – 15 мая;

День пионерской дружбы – 19 мая;

День молодежи и студенчества – последнее воскресенье июня;

День знаний – 1 сентября;

День белорусской письменности – первое воскресенье сентября;

День библиотек – 15 сентября;

День пожилых людей – 1 октября;

День учителя – первое воскресенье октября;

День матери – 14 октября;

День инвалидов Республики Беларусь – 3 декабря;

День прав человека – 10 декабря;

День белорусского кино – 17 декабря.

Памятные даты:

День памяти воинов-интернационалистов – 15 февраля;

День чернобыльской трагедии – 26 апреля;

День всенародной памяти жертв Великой Отечественной войны – 22 июня.

 

1. Праздничные даты (международные дни, учрежденные ООН, иными организациями, общественными объединениями)

Всемирный день заповедников и национальных парков – 11 января;

День юного героя-антифашиста – 8 февраля;

Всемирный день радио – 13 февраля;

Международный день родного языка – 21 февраля;

Международный день борьбы с наркоманией и наркобизнесом – 1 марта;

Всемирный день дикой природы – 3 марта;

Всемирный день поэзии – 21 марта;

Международный день лесов – 21 марта;

Всемирный день водных ресурсов – 22 марта;

Всемирный день театра – 27 марта;

Международный день детской книги – 2 апреля;

Международный день спорта на благо мира и развития – 6 апреля;

Всемирный день здоровья – 7 апреля;

Международный день освобождения узников концлагерей – 11 апреля;

Международный день полета человека в космос – 12 апреля;

Международный день памятников и исторических мест – 18 апреля;

Международный день Матери-Земли – 22 апреля;

Всемирный день книги и авторского права – 23 апреля;

Всемирный день охраны труда – 28 апреля;

Дни памяти и примирения, посвященные погибшим во Второй мировой войне – 8-9 мая;

Международный день музеев – 18 мая;

Всемирный день культурного разнообразия во имя диалога и развития – 21 мая;

Международный день биологического разнообразия – 22 мая;

Всемирный день без табака – 31 мая;

Международный день защиты детей – 1 июня;

Всемирный день окружающей среды – 5 июня;

День юннатского движения – 15 июня;

Международный день борьбы со злоупотреблением наркотическими средствами и их незаконным оборотом – 26 июня;

Международный день дружбы – 30 июля;

Всемирный день борьбы с торговлей людьми – 30 июля;

Международный день молодежи –12 августа;

Международный день благотворительности – 5 сентября;

Международный день грамотности – 8 сентября;

Всемирный день предотвращения самоубийств – 10 сентября;

Международный день демократии – 15 сентября;

Международный день охраны озонового слоя – 16 сентября;

Международный день мира – 21 сентября;

Всемирный день туризма – 27 сентября;

Международный день пожилых людей – 1 октября;

Международный день музыки – 1 октября;

Международный день социального педагога – 2 октября;

Всемирный день защиты животных – 4 октября;

Всемирный день учителей – 5 октября;

День Организации Объединенных Наций – 24 октября;

Международный день школьных библиотек – 26 октября;

Всемирный день городов – 31 октября;

Всемирный день науки за мир и развитие – 10 ноября;

Международный день энергосбережения – 11 ноября;

Всемирный день ребенка – 20 ноября;

Всемирный день приветствий – 21 ноября;

Всемирный день борьбы со СПИДом – 1 декабря;

Международный день инвалидов – 3 декабря;

Международный день добровольцев во имя экономического и социального развития (Всемирный день волонтеров) – 5 декабря;

Всемирный день прав человека – 10 декабря;

Международный день солидарности людей – 20 декабря.

III. Юбилейные даты, которые будут отмечаться в 2021/2022 учебном году:

25.09.2021 – 50 лет со дня открытия мемориального комплекса «Брестская крепость-герой» (1971).

02.10.2021 – 25 лет со дня образования Национального парка «Припятский» (1996 – реорганизация из Припятского государственного ландшафтно-гидрологического заповедника).

08.11.2021 – 65 лет со дня открытия Музея обороны Брестской крепости-героя (1956).

08.12.2021 – 30 лет со дня подписания соглашения о создании Содружества Независимых Государств (1991).

03.03.2022 – 80 лет со дня рождения Владимира Васильевича Коваленка, уроженца Беларуси, советского космонавта, дважды Героя Советского Союза.

 

 

Верасень. Месяц з ветлівай усмешкай На спатканне выйшаў мне. Ярка, хораша прыбраў Усюды дрэвы і кусты. І зямлю памаляваў У колер жоўта-залаты.                    (С. Новік-Пяюн)	Кастрычнік. Месяц восені жоўта-чырвоны, Сыплюць лісце бярозы і клёны, Павуцінкі плывуць над палямі, Вырай птушак тужліва кружляе…                    (Л. Забалоцкая)
Лістапад. У садах, у полі чыста. Дождж ліецца, як праз сіта. Хмары ў небе шчыльнай сеткай, Прапускаюць сонца рэдка. Лісцік скручаны, счарнелы Вяла коціцца, нясмела.                    (Н. Галіноўская)	Снежань. Месяц, збочыўшы са сцежкі, Пагуляць рашыў у снежкі. Азірнуўся, а наўкол –  Ні сняжынкі, Чорны дол. Крыкнуў ён: - Усім на ўцеху Прынясі, завея, снегу!.. Гэй, вітайце ўсе зіму!                      (М. Чарняўскі)

 

Пасля выканання задання дзеці разбіраюць малюнкі (па аднаму малюнку). Гульнявое заданне для дзяцей  “Гэта мая пара года”. 

Мэта: замацаваць назвы пор года і тыя з’явы, якія адбываюцца ў кожнай пары года.

Пад музыку “Кросны”  дзеці рухаюцца па зале. На сканчэнне музыкі дзецям трэба па змесце свайго малюнка заняць месца каля патрэбнай пары года – шыльды сіняга, зялёнага, чырвонага або жоўтага колера. Дзецям кожнай пары года даецца час для абмеркавання, каб  хорам паўтарыць: “Сакавік, красавік, май – гэта мая пара года – Вясна!”  Пры неабходнасці дарослыя дапамагаюць дзецям назваць месяцы. У наступныя разы дзеці мяняюцца малюнкамі (3 - 4 разы) 

Заданне для бацькоў “Складзі прыказку”

Мэта: развіваць мысленне, пазнавальныя здольнасці дарослых пры складанні прыказак; развіваць уменне дзейнічаць разам, прымаць калектыўнае рашэнне. 

Кожная група атрымлівае па дзве часткі прыказак. Астатнія часткі прыказак перамешаны. Трэба знайсці патрэбныя часткі, каб атрымалася цэлая прыказка. Выяўляецца група-пераможца, якая выканала заданне першай. Пераможцы атрымліваюць фішкі.

1. Дзе вада, там і вярба.
2. Жаўранак на праталіну, шпак – на прагаліну, жораў – з цяплом, …..

ластаўка з лістом.

3. Вясною работы ад нядзелі да суботы
4. Не прасі лета доўгага, а малі цёплага
5. Што летам ножкай коп, то зімой ручкай хоп.
6. Пад восень … і верабей багаты
7. У снежні падумаеш пра май - будзе бульба і каравай
8. У лістападзе … гола ў садзе

Заданне для дзяцей  “Складзі круглы год – месяцаў карагод” 

Мэта: замацаваць паслядоўнасць змены пор года і месяцаў у годзе; развіваць уменне сумеснай дзейнасці.

Дзеці паслядоўна выкладаюць малюнкі па крузе, бацькі сочаць і дапамагаюць.

У канцы мерапрыемства падлічваюцца фішкі, якія атрымалі групы.

Апладысментамі віншуюцца пераможцы.

Вядучы дзякуе ўсіх удзельнікаў інтэлектуальна-пазнавальнай забавы

«Мае год сыноў – дванаццаць». Азначае, што мастацкае слова дапамагае  лёгка, праз гульнявыя дзеянні спасцігаць родную мову, дапамагае развіваць пазнавальныя здольнасці. У гэтым дзецям вельмі дапамагалі іх бацькі.  “Родная мова”, П. Панчанка  (музычны фон: “Полацкі сшытак” № 10)

Студзень – з казкамі снежных аблокаў,

Люты – шчодры на сіні мароз, Сакавік – з сакатаннем і сокам

Непаўторных вясновых бяроз,

Красавік – час маланак і ліўняў,

Травень – з першым каханнем, сяўбой,

Чэрвень – з ягаднай зарой,

Ліпень – з мёдам,  З пшаніцаю – жнівень, 

Спелы яблычны верасень,

Светлы кастрычнік

У празрыстасці чыстай, крынічнай,

Лістапад – залаты лістапад,

Снежань – першы густы снегапад…

Ці плачу я, ці пяю, Ці размаўляю з матуляю – Песню сваю, мову сваю

Я да грудзей прытульваю.

Спіс выкарыстаных крыніц.

1. Маладзічок : Дапам. для педагогаў дашк. устаноў / аўтар-складальнік

Т.І. Фаменка. –  Мн. : Беларусь, 1999. – 150 с.

2. Учебная программа дошкольного образования. – Минск : Нац. Ин-т образования, – 479 с. 

 Патриотическое воспитание в учреждениях дошкольного образования

 В современных условиях, когда происходят глубочайшие изменения в жизни общества, одной из актуальных проблем является патриотическое воспитание подрастающего поколения. Быть патриотом – значит ощущать себя неотъемлемой частью Отечества. Это сложное чувство возникает еще в дошкольном детстве, когда закладываются основы ценностного отношения к окружающему миру, и формируется в ребёнке постепенно, в ходе воспитания любви   к своим ближним, к детскому саду, к родным местам, родной стране. Сейчас, в период нестабильности в обществе, возникает необходимость вернуться к лучшим традициям нашего народа, к его вековым корням, к таким вечным понятиям, как род, родство, Родина.

Первые чувства гражданственности и патриотизма. Доступны ли они малышам? Исходя из опыта работы в этом направлении, можно дать утвердительный ответ: детям дошкольного возраста доступно чувство любви к родному посёлку, родной природе, к своей Родине. А это и есть начало патриотизма, который рождается в познании, а формируется в процессе целенаправленного воспитания.

Организация процесса патриотического воспитания в учреждении дошкольного образования может реализовываться через организацию работы с детьми дошкольного возраста (3-4 года, 4-5 лет, 5-6 лет), через разнообразные формы работы с педагогами, с семьей и социумом на основе современных социально-воспитательных технологий с учетом лично-ориентированного и деятельностного подходов развития личности. Суть этой модели состоит в том, чтобы посеять и взрастить в детской душе семена любви к родной природе, к родному дому и семье, к истории своей страны. Приобщить детей к культурному наследию своего народа, привить уважительное отношение к человеку-труженику и результату его труда, родной земле, защитникам Отечества, государственным символам, национальным традициям и праздникам государства. 

Работу по патриотическому воспитанию необходимо начинать с создания условий и обогащения развивающей среды групп. В патриотических уголках могут быть представлены предметы быта белорусского народа, изделия из льна, глины, дерева, соломы, предметы белорусского народного ткачества, вышивка. Книжные и театрально-игровые центры могут содержать наглядно-дидактический материал.

Содержание необходимо реализовывать по основным направлений патриотического воспитания: история Беларуси: возникновение и развитие; символы Беларуси; достопримечательности Беларуси; государственные и народные праздники;  люди, прославившие Беларусь; народные промыслы и искусство; белорусское народное творчество.

Перечисленные направления реализовываются через следующие формы работы: целевые прогулки, экскурсии, беседы, дидактические игры, чтение художественной литературы, праздники, развлечения, вечера досуга, КВН и, конечно же, основная форма работы – образовательная деятельность (занятие). Знания, полученные во время образовательной деятельности, закрепляются в совместной деятельности взрослых и детей.   

На целевых прогулках и экскурсиях знакомим детей с достопримечательностями населённого пуекта, его памятниками, улицами, воспитываем чувство привязанности, любви к родному городу, стремление сделать его ещё красивее, воспитываем уважение к героям, отдавшим свою жизнь за Родину.   

Необходимо широко использовать в своей работе все виды фольклора (сказки, песенки, пословицы, поговорки и т.д.). В устном народном творчестве как нигде сохранились особенные черты белорусского характера, присущие ему нравственные ценности, представления о добре, красоте, правде, храбрости, трудолюбии. Произведения устного народного творчества  формируют любовь к традициям своего народа, формируют у детей чувство преданности к родному дому, семейным отношениям, совместному труду, учат любить родителей, бабушек и дедушек, любить родной язык, культуру и историю, учат бережно относиться к природе, помогают познакомить детей с праздниками и традициями их празднования. 

Особое место в патриотическом воспитании детей занимают народные праздники и традиции, в которых отражаются накопленные веками тончайшие наблюдения за характерными особенностями времен года, погодными изменениями, поведением птиц, насекомых, растений, связанных с трудом и различными сторонами общественной жизни человека. Планирование работы по приобщению детей к белорусской культуре через использование народных праздников возможно подчинить народному календарю. Происходит знакомство детей с яркой фантазией народа в красочных образах с календарными народными праздниками, связанными с проводами зимы, прилетом птиц и таянием снега, расцветом земли, началом лета, с посевом и уборкой хлеба. 

Особую значимость при решении задач патриотического воспитания имеет тесный контакт с семьей воспитанников. Родители могут оказывать большую помощь, активно участвуя в жизни детского сада. Анкетирование родителей в вопросах патриотического воспитания помогает в выборе правильных форм и методов работы с детьми. Общие и групповые родительские собрания по возможности проводить с использованием информационно-коммуникационных технологий. Тематика их разнообразна: «Маленькие граждане большой страны», «Патриотические основы воспитания личности детей дошкольного возраста», «Формирование представлений о родном крае и положительного отношения к нему у детей дошкольного возраста», «Растим патриотов», «Ознакомление с государственными и народными праздниками». Организация выставок рисунков детей «Мая прыгожая матуля», «Моя мама в национальном костюме», «Мамы разные нужны, мамы разные важны», «Куклы-обереги», фотовыставок «Празднуем государственные и народные праздники» также поможет привлечь родителей.

Может стать традицией проведение «Дня белорусской кухни». В рамках этого дня можно организовать выставки рецептов блюд белорусской кухни «Кулинарная копилка рецептов блюд белорусской кухни»; тематические беседы с детьми по теме дня, музыкальное развлечение «Картошка да каша – еда наша» для средних и старших групп; белорусские народные подвижные игры «Гарлачык», «Блін гарыць», «Кашка», «Пячэнне хлеба», «Бульбачка», информационный час для педагогов «История белорусской кухни», приготовление педагогами блюд  белорусской кухни, их защита и последующая дегустация; в меню дня блюда белорусской кухни. Все это позволит повысить интерес и расширить знания детей, педагогов, родителей о белорусской кухне, приобщить к национальным ценностям и культурным традициям, повысить уровень взаимодействия педагогов с родителями.

Воспитать патриота своей Родины –  ответственная и сложная задача, решение которой в дошкольном возрасте только начинается. Планомерная и систематическая работа, использование разнообразных средств воспитания, общими усилиями детского сада и семьи, умение взрослых отвечать за свои слова и поступки, могут дать определённые результаты и стать фундаментом для дальнейшей работы по патриотическому воспитанию личности ребёнка.

 

 

 

 

 

 

Дзяржаўная ўстанова адукацыі «Мінскі абласны інстытут разв

ВЫХОЎВАЕМ  МАЛЕНЬКІХ  ПАТРЫЁТАЎ

 

Сцэнарыі  свят  і  забаў 

 

 

                                                                                      Мінск 2019                                       

УДК 37.035.6

ББК  74.200.513

         В77

 

 

Рэкамендавана Рэдакцыйна-выдавецкай камісіяй  дзяржаўнай установы адукацыі

«Мінскі абласны інстытут развіцця адукацыі»

 

 

С к л а д а л ь н і к

А. В. Слабодчыкава, метадыст вучэбна-метадычнага аддзела дашкольнай і пачатковай адукацыі Мінскага абласнога інстытута развіцця адукацыі

 

Р э ц э н з е н т ы:

А. В. Кахноўская, старшы выкладчык кафедры менеджмента і адукацыйных тэхналогій Інстытута павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта  імя Максіма Танка;

Т. А. Няборская, старшы выкладчык кафедры дашкольнай і пачатковай адукацыі Мінскага абласнога інстытута развіцця адукацыі

 

В77 Выхоўваем маленькіх патрыѐтаў : сцэнарыі свят і забаў / склад. А. В. Слабодчыкава ; ДУА «Мін. абл. ін-т развіцця адукацыі». – Мінск : Мін. абл. ін-т развіцця адукацыі, 2019. – 63 с.  ISBN 978-985-7118-86-1.  

У дапаможніку прадстаўлены метадычныя распрацоўкі сцэнарыяў каляндарна-абрадавых свят, забаў маральна-патрыятычнай накіраванасці  з вопыту работы музычных кіраўнікоў устаноў дашкольнай адукацыі Мінскай вобласці.

Адрасавана музычным кіраўнікам і выхавальнікам устаноў дашкольнай адукацыі.

 

УДК 37.035.6

ББК  74.200.513

 

 

 

ISBN 978-985-7118-86-1                                                            © Мінскі абласны інстытут                                                                                                                 развіцця адукацыі, 2019

ЗМЕСТ

 

Уводзіны……………………………………………………………….       4

Свята «Багач» (Н. В. Калеснік)……………………………………….       6

Забава «Свята Бульбы» (А. А. Пархута)…………………………….. 12

Восеньскі кірмаш запрашае сяброў (Л. І. Карсакова)……………… 16

Забава «Восень – шчодрая пара» (І. Г. Сас)………………………… 20

Ідзе Каляда калядуючы! (Г. А. Сярко, В. У. Шчука)………………... 28

Свята «Саракі» (Г. А. Ждановіч)……………………………………... 34

Свята прылѐту Бусла. Благавешчанне (Л. П. Канюшык)…………... 38

Сімвалы Рэспублікі Беларусь (Т. А. Шчэрбацэвіч)…………………    44

День Победы – 9 Мая (И. А. Скляренко)…………………………….. 48

Развлечение к Дню города Жодино (С. С. Окунева)……………….. 53

Спіс выкарыстаных крыніц………………………………................... 59

 

УВОДЗІНЫ  

На сучасным этапе развіцця сістэмы адукацыі адным з прыярытэтаў з’яўляецца патрыятычнае і духоўна-маральнае выхаванне падрастаючага пакалення, стварэнне выхаваўчай прасторы, арыентаванай на засваенне навучэнцамі агульначалавечых гуманістычных каштоўнасцяў, ідэалогіі беларускай дзяржавы, культурных і духоўных традыцый беларускага народа.

У сістэме дашкольнай адукацыі дадзены накірунак прадстаўлены ў Канцэпцыі бесперапыннага выхавання дзяцей і вучнѐўскай моладзі, адукацыйных стандартах і вучэбнай праграме дашкольнай адукацыі. У змесце вучэбнай праграмы «прадугледжваецца фарміраванне ўяўленняў пра сваю малую Радзіму (назва горада, пасѐлка), народныя і дзяржаўныя святы, пра сімвалы беларускай дзяржавы, Беларусі, славутасці роднага горада, вѐскі, сталіцы рэспублікі, сваѐй Радзімы, пра людзей, якія ўславілі нашу Радзіму: асветнікаў, нацыянальных герояў, Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, дзеячаў мастацтва, вучоных, касманаўтаў, спартсменаў і г. д.» [6].

Асновай патрыятычнага і духоўна-маральнага выхавання з’яўляецца далучэнне дзіцяці да культуры і традыцый свайго народа, пазнанне якіх фарміруе вопыт маральных адносін і зносін, развівае  і ўзбагачае яго ўнутраны свет. Азнаямленне дзяцей з гістарычным мінулым свайго народа спрыяе набыцці «першапачатковых ведаў пра сваю сям’ю, родны край, краіну, дзяржаўныя сімвалы, вядомых людзях» [3], дазваляе выхоўваць патрыятычныя пачуцці, любоў  да роднага краю і гонар за яго» [5, с. 267].

Адным з дзейсных сродкаў фарміравання эмацыйнай культуры, патрыятычных і грамадзянскіх пачуццяў дашкольнікаў з’яўляецца       музычнае мастацтва. Менавіта музыка, валодаючы моцным эмацыйным уздзеяннем, здольная падахвочваць да маральна-эстэтычных перажыванняў, уплываць на духоўнае станаўленне і ўзбагачэнне асобы дзіцяці. Такі падыход характэрны для сучаснай музычнай педагогікі, так як грунтуецца на спецыфіцы і асаблівасцях зместу музыкі як віду мастацтва. 

Садзейнічанне музычнаму, маральнаму і патрыятычнаму выхаванню дзіцяці грунтуецца на прафесійнай кампетэнтнасці музычнага кіраўніка ўстановы дашкольнай адукацыі, здольнага ствараць умовы не толькі для творчага развіцця дзяцей у працэсе музычнай дзейнасці, але і для выхавання іх маральных і патрыятычных пачуццяў.

Установы дашкольнай адукацыі Мінскай вобласці маюць багаты і эфектыўны вопыт маральнага і патрыятычнага выхавання дашкольнікаў сродкамі музычнай дзейнасці. Усѐ гэта паслужыла асновай для аб’яднання музычных кіраўнікоў устаноў дашкольнай адукацыі ў абласную творчую групу, мэта якой – садзейнічанне пашырэнню і паглыбленню ведаў педагогаў пра сучасныя падыходы да праблемы маральнага і патрыятычнага выхавання, тэхналогіі далучэння дашкольнікаў да музычнай спадчыны беларускага народа.

Вынікам сумеснай дзейнасці ўдзельнікаў абласной творчай групы з’яўляюцца распрацоўкі сцэнарыяў каляндарна-абрадавых і дзяржаўных свят, забаў маральна-патрыятычнай накіраванасці. Хочацца выказаць падзяку ўсім удзельнікам творчай групы за плѐнную працу, асаблівую падзяку – музычным кіраўнікам, якія прапанавалі метадычныя матэрыялы для гэтага дапаможніка.

У змест дапаможніка ўключаны практычныя матэрыялы з вопыту работы музычных кіраўнікоў устаноў дашкольнай адукацыі Мінскай вобласці:

• па далучэнні дзяцей дашкольнага ўзросту да традыцый беларускага народа, культуры, народных свят і абрадаў («Свята “Багач”» (Калеснік Н. В.), «Свята Бульбы» (Пархута А. А.), «Восеньскі кірмаш» (Карсакова Л. І.), «Ідзе Каляда калядуючы» (Сярко Г. А., Шчука В. У.), «Свята “Саракі”» (Ждановіч Г. А.), «Благавешчанне» (Канюшык Л. П.));
• па фарміраванні ўяўленняў пра дзяржаўныя сімвалы (канспект інтэграванага занятку «Сімвалы Рэспублікі Беларусь»

(Шчэрбацэвіч Т. А.));

• па фарміраванні ў дашкольнікаў павагі да абаронцаў Айчыны, ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны [3, с. 13], нацыянальных герояў роднага краю («Дзень Перамогі – 9 Мая» (Склярэнка І. А.));
• па фарміраванні ў дзяцей дашкольнага ўзросту ўяўленняў пра сваю малую радзіму, славутасці роднага горада (забава да Дня горада Жодзіна (Акунѐва С. С.)).

Практычныя матэрыялы могуць быць выкарыстаны музычнымі кіраўнікамі і выхавацелямі ўстаноў дашкольнай адукацыі ў рабоце з выхаванцамі старшай групы.

              Мяркуем,      што      метадычныя      матэрыялы,     прадстаўленыя

ў дапаможніку, будуць спрыяць эфектыўнай арганізацыі дзейнасці     педагогаў па патрыятычным і духоўна-маральным выхаванні дзяцей дашкольнага ўзросту.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Слабодчыкава А. В., 

метадыст вышэйшай катэгорыі вучэбна-метадычнага аддзела дашкольнай і пачатковай адукацыі  Мінскага абласнога інстытута развіцця адукацыі

Свята «Багач» (для выхаванцаў старшай групы)

 

Калеснік Наталля Віктараўна, музычны кіраўнік ДУА «Яслі-сад № 21 “Вясѐлка” г. Жодзіна»

 

21 верасня – свята «Багач». Старажытнае свята заканчэння ўборкі зернавых, свята земляробчага календара. Адзначалася і ў іншыя дні, якія стаяць блізка да асенняга раўнадзенства. У некаторых раѐнах лічылася першым днѐм восені.

Гаспадар імкнуўся да Багача закончыць усе работы на полі і нават пачысціць і схаваць да вясны земляробчы інвентар, які ў прыказках да гэтага свята завецца «рагачом».

Багачом, або багацтвам, называлі таксама кошык з жытам і свечкаю. Яго на свята насілі ў кожную хату і адрыну. Зерне ў кошык збіралі з першага зажыначнага снапа, свечку рыхтавалі пад спеў дажынкавых мелодый. Згодна павер’ям, Багач забяспечваў сем’ям дабрабыт і шчасце. На Багач да ўсходу сонца гаспадар засяваў ніву жытам. «Прыйшоў Багач – кідай рагач, бяры сявеньку, сей памаленьку», – сцвярджаюць, што ад Багача пачынаецца або працягваецца сяўба азімых культур.  

 

Праграмныя задачы: папаўняць уяўленні дашкольнікаў пра традыцыі святкавання народнага свята Багач; фарміраваць выканальніцкія ўменні і імкненне да самавыражэння ў розных відах музычнай дзейнасці; выхоўваць цікавасць да культурнай спадчыны беларусаў. 

Матэрыялы і абсталяванне: беларуская хата, музычныя інструменты, вянок, бульба, 2 кошыкі.

Дзеючыя асобы: вядучы, гаспадыня Ганна, гаспадар Рыгор, жанчыны (дарослыя), дзяўчына Дажыначка.

 

Ход свята

 

Зала ўпрыгожана ручнiкамi, дыванамi, рэчамi народнага побыту. Сярод залы стаіць сноп жыта.

Гучыць беларуская народная музыка, у залу ўваходзяць дзецi, уладкоўваюцца на лавах.

Вядучы. Шаноўныя госцi! Сѐння мы запрасiлi вас на свята «Багач». У мiнулым людзi адзначалi яго тады, калi апошнi сноп на полi быў дажаты. Сноп урачыста прыносiлi ў хату, абмалочвалi зерне, ссыпалi ў лубок, устаўлялi свечку i запальвалi яе. Такiм чынам рабiлi Багач, якi па чарзе пераносiлi ад гаспадара да гаспадара, тым самым жадаючы кожнаму багацця. Лiчылася, што Багач прыносiць у хату багацце, таму кожны быў яму рады. 

На Багач да ўсхода сонца гаспадар засяваў нiву жытам. Да азiмай сяўбы прыступалi ўрачыста. У доме прыбіраліся, варылi i пяклi шмат смачнага. Гаспадар апранаў белую кашулю, iшоў на засейку. А вечарам спраўлялi ўрачыстую вячэру. Усѐ гэта рабiлася дзеля поспеху ў працы, урадлiвасцi засеянай нiвы.

Дзяўчынка.

Гаварыла поле шырокае, ядронае:

– Жнейкi, жнейкi маладыя, сярпы залатыя, Прыходзьце да мяне заўтра разам, Каб я недажатым не стаяла. Не хачу ў полi стаяцi, Апошнiмi каласкамi махацi. А толькi хачу ў полi – стагамi, А ў гумне – капнамi.

У залу ўваходзяць жанчыны, спяваюць жнiўную песню «Як  на нашай ніўцы» (беларуская народная песня), дзяўчынкі ім падпяваюць.

Жанчыны абступаюць сноп з усiх бакоў, упрыгожваюць яго кветкамi, абвязваюць каляровымi стужкамi. Гучыць беларуская народная музыка. Малыя дзяўчаты дапамагаюць дарослым.

Дзяўчынка. Радзi, Божа, жыта, Радзi і пшанiцу! На другое лета,

Лепшае за гэта.

Жанчыны выносяць сноп з залы, дзяўчаты садзяцца. Дзецi  па чарзе вымаўляюць словы. Дзіця 1. 

Ой, якая багатая восень!

Усѐ ў яе ўдалося! Дзіця 2. 

Жыта ў трубы павілося, А авѐс, як тын, парос. Дзіця 3.

А ячмень палѐг на пляцень, А пшанiца, як бруснiца,

А грэчачка, як кветачка!

Водзяць карагод «Дажынкі» (муз. Л. Шаргаевай). 

Гучыць музыка, у залу ўваходзiць гаспадыня.

Гаспадыня. Гэй, Рыгор! Дзе ж ты падзеўся? У хаце чысцiня, пачастункi для гасцей падрыхтавала, усѐ добра, але дзе гаспадар падзеўся? Рыгор! Рыгор!

Рыгор. Я тут, ясачка мая! Чаго ж ты крычыш на ўсю вѐску?

Гаспадыня. Дзе цябе носiць, чаму ў хаце не сядзiш, гасцей не сустракаеш?

Рыгор. А што, мая ясачка?

Гаспадыня. Як што? Гасцей поўна хата, а ты… Добры дзень, госцiкi даражэнькiя. Добра, што вы завiталi да нас на свята! Ведаю, што сумна сѐння не будзе! Праўду я кажу, Рыгорка!

Рыгор. Чуецца, нехта спявае на двары!

Гаспадыня. Дык гэта жнейкi вяртаюцца з работы. Бяры хуценька, Рыгор, хлеб i соль, будзем сустракаць гасцей як належыць.

У залу ўваходзяць жнейкi. Спераду iдзе дзяўчына Дажыначка, нясе сноп, на галаве ў яе вянок з кветак i каласкоў. Жнейкi спяваюць «Ой, у садочку цвіла лілея» (беларуская народная песня).

Жнейка 1. 

Адчыняй, пан, вароты, Iдуць жнейкi з работы!

Жнейка 2. 

Адчыняй другiя, Iдуць маладыя,

Сярпы залатыя.

Усе. Добры дзень, наша гаспадыня!

Гаспадыня. Добры дзень, жнейкi маладыя!

Усе. Добры дзень, гаспадару маладому!

Рыгор. 

Добры дзень жыту яравому, Зярну залатому.

Дажыначка падыходзiць да гаспадароў, кланяецца ў пояс.

Дажыначка. 

Прынеслi табе вянок з шырокага поля, З ядранага жыта!

Гаспадар свайго гаспадарства не страцiць, За вянок заплацiць.

Гаспадару – вянок, а нам мѐду збанок.

Кладзе сноп ля ног гаспадара, а вянок надзявае на галаву гаспадыне. Гаспадар i гападыня даюць Дажыначцы грошы i збанок мѐду.

Гучыць вясѐлая талочная песня «Як пазвалі ў талаку»

(беларуская народная песня).

Усе пачынаюць церушыць сноп над ручнiком, потым зерне ўсыпаюць у лубок, «ставяць свечку і падпальваюць яе» (электрычны лiхтарык у форме свечкi). Рыгор бярэ лубок i ставiць яго на покут.

Гаспадыня. Добры ў нас атрымаўся Багач! А зараз не грэх i пачаставацца. Запрашаем за стол, госцiкi дарагiя.

Жнейкi садзяцца за стол. Гаспадыня нясе частаванне. Дзецi чытаюць вершы. Дзіця 1.

Усiх на свята запрашаем

I сардэчна вас вiтаем, I дарослых, i дзяцей, I шаноўных усiх гасцей. Дзіця 2.

Шанаванне добрым людзям, Хай вам радасцi прыбудзе,

Хлопцы, дзеўкi, мамы, таты, Запрашаем усiх на свята.

Дарослыя разам з дзецьмi выконваюць беларускую народную песню «Калі ласка».

Гаспадыня. Хлеб ды соль! Смачна есцi.

Жнейкі (разам). Вялікі дзякуй! Мы даўненька сябруем з вамi i прыйшлi за пiрагамі.

Гаспадыня. 

У мiнулым годзе, калi жыта ўрадзiла, Дык уся радня хадзiла! А як жыта звялося, Дык нiкога не засталося!

Рыгор. 

Ешце, госцiкi,

Бо без сала куска

Няма жыцця ў беларуса!

Гаспадыня. Чым хата багата, тым i рада. А самая багацейшая тая, у якой гучаць песнi, смех ды вяселле. Час настаў нам паказаць, Як умеем танцаваць. Хай «Трасуха» ўдалая Зачаруе ўсiх вас. Вельмi любiм гэты танец, Не старэе ѐн у нас!

Выконваюць беларускі народны танец «Трасуха».

Рыгор. Ой, як весела сѐння ў нашай хаце. А я заўчора быў  на кiрмашы, купiў сабе дудачку. Зараз я вам зайграю, будзе яшчэ весялей.

Гаспадыня. Ты ж нiколi на дудачцы не граў, як гэта зробiш?

Рыгор грае абы-як, усе смяюцца.

Гаспадыня. Ты мне так усiх гасцей распужаеш. Перш трэба навучыцца, толькі пасля за дудачку хапацца.

Вядучы. А ў нас ѐсць сапраўдны музыка Мiкiта, які на дудачцы грае, увесь народ забаўляе.

 

Песня-гульня «Мікіта»

 

1. На дудзе Мікіта грае	Дзецi водзяць карагод,
Ды людзей ѐн забаўляе.	Мiкiта стаіць у цэнтры, грае на дудачцы.
Прыпеў: Мікіта, Мікіта, Так і гэтак Мікіта.	Мiкiта грае, дзецi пляскаюць у далонi.
2. Прыляцелі камары,	Дзецi бягуць па крузе, махаюць «крыламi»,
З ім скакалі да зары. Прыпеў.	Мiкiта бяжыць у другiм напрамку.
3. На дудзе Мікіта грае,	Дзецi водзяць карагод,
А мядзведзь яму спявае. Прыпеў.	Мядзведзь стаіць у цэнтры і «спявае».
4. Ой, чаму ж гэта, Мікіта,	Дзецi пагражаюць пальцам,
Ты глядзіш на нас сярдзіта? Прыпеў.	Мiкiта стаiць у цэнтры, апусцiўшы галаву.
5. Ой, Мікіта, адпачні ты, З карагода выхадзі ты!	Мікіта выходзіць з карагода.
Прыпеў.

Усе. Больш Мікіта не іграе, а ѐн дзетак даганяе!

Мікіта даганяе дзяцей.

Рыгор. Якi я добры хлопец, што купiў дудачку на кiрмашы. Якая вясѐлая была гульня!

Гаспадыня. А я бачыла, што ты, Рыгорка, з кiрмаша не з адной дудачкай вяртаўся! Што ў цябе яшчэ ў кошыку было?

Рыгор. Як што? Музычныя iнструменты. Што толку з адной дудачкi, у нас зараз цэлы аркестр атрымаецца.

Гаспадыня. А хто ж будзе ў гэтым аркестры граць, дзе музыкi?

Вядучы. Як дзе? Вось яны! Падыходзьце хуценька, бярыце iнструменты, грайце, спявайце, народ пацяшайце.

Дзіцячы аркестр выконвае беларускую народную песню «Стукалка».

Рыгор. Добра паскакалi, а зараз зноў за стол сядайце, кваску налiвайце, салка кусайце. Ганна, я сѐння ранiцай бульбу чысцiў. Чаму не бачу бульбы на стале?

Гаспадыня. Ай! Забылася! Зараз i бульбачка будзе, трохi пачакайце. Дзеці, адгадайце загадку.

Зялѐныя i густыя

На градцы выраслi кусты.

Падкапаў iх наш Андрэйка, Пад iмi цэлая сямейка. (Бульба.) Дзіця 1. 

Садзяць бульбу па загонах, Дзе расце яна шпарчэй. Будзе бульбы, будзе многа Для сябе i для гасцей. Дзіця 2. 

З бульбы ў нас галушкi вараць, Нашу бульбу ўсюды хваляць.

Рыгор. Каб бульбачка на стале была, трэба трохi папрацаваць. Спачатку яе трэба пасадзiць, потым сабраць, а ўжо пасля і на стол падаваць, гасцей частаваць. А нашы маленькiя госцiкi дапамагалi бацькам бульбу збiраць? Мы зараз паглядзім, якiя вы спрытныя.

Праводзіцца гульня «Збяры бульбу». Дзяўчынкі па камандзе пачынаюць збіраць бульбу. Перамагае тая, якая больш набярэ бульбы.

Жнейкі. Дзякуй гаспадарам за смачныя пачастункi, за вясѐлую бяседу. А ўсѐ ж пара нам. Да сустрэчы!

Рыгор. 

Цi ўсѐ ў нас добра атрымалася?

Як вам, госцiкi, спадабалася?

I шкада, а ўсѐ ж бывайце!

Нас з гаспадыняй не забывайце!

Гаспадыня. 

Хутка расцiце, дружна жывiце, Край свой любiце!

Жнейкі. 

А вам, гаспадары, шчыра жадаем,

Каб жылi ў дастатку,

У жыццi вашым 

Хай ідзе ўсѐ па парадку. Удзельнікі выходзяць пад гучанне беларускай народнай мелодыі.

         

Забава «Свята Бульбы»

(для выхаванцаў старшай групы)

 

Пархута Аліна Анатольеўна,  

музычны кіраўнік ДУА «Уздзенскі яслі-сад № 3»

 

Праграмныя задачы: садзейнічаць далучэнню дашкольнікаў да нацыянальнай культуры праз знаѐмства з беларускiм фальклорам і народнымі традыцыямі; фарміраваць асновы музычнай культуры (эмацыянальна-каштоўнасныя адносiны да музыкi i музычнай дзейнасцi, культуру ўспрымання i выканання); выхоўваць любоў да роднай мовы, цiкавасць да культурных традыцый народа.

Матэрыялы і абсталяванне: беларускiя нацыянальныя касцюмы для гаспадара i гаспадынi, Бульбiнцы, Каларадскага жука; прадметы старажытнага быту для дэкарацыі (печ, чугуны, дываны, рушнiкi, сурвэткi i г. д.); дзіцячыя музычныя iнструменты; стравы з бульбы (дранiкi, клѐцкi, тоўчанка, бульба смажаная, бабка i iнш.); кошык з бульбай (па колькасцi дзяцей); мiска з бульбай «у мундзiрах». Дзеючыя асобы: Гаспадар, Гаспадыня, Бульбачка, Каларадскі жук.

 

Ход свята

 

Музычная зала ўпрыгожана пад беларускую хату. Гучыць беларуская народная мелодыя. Уваходзiць Гаспадар.

Гаспадар.

Людзi добрыя, вiтаю! 

Я ў вас вось што запытаю: Вы скажыце, госцi, мне, Цi вам добра тут, цi не?

Цi вы будзеце цiха сядзець?

Цi вы будзеце сумна глядзець?

Цi вы будзеце рагатаць?

Цi вы будзеце ў ладкi пляскаць?

Госцi. Будзем!

Гаспадар. А вы, дзеткi?

Дзецi. Будзем!

Гаспадар. Ну, тады чаго чакаеце? Гаспадынька! Чаму свята не пачынаеце?

Гаспадыня. Трэба тут дапамагчы. Кожны хай са шчырай ласкаю ў ладкi весела папляскае! А госцейкi хай зайграюць хутчэй, свята  будзе весялей!

Гучыць беларуская «Полька», дзецi пляскаюць у далонi, дарослыя граюць на дзіцячых музычных iнструментах.

Гаспадар. Якiя ўсе малайцы! Так спрытна гралi, так весела пляскалi. Ну, а я спытаю для парадку, хто адгадае загадку?

Хто скажа, хто знае, 

Што ў нашым краi, 

Як i хлеб паважаюць,  Хлебам другiм называюць?

Дзецi. Бульбу!

Гаспадар. Правiльна!  

Гэта бульбінка-беларусачка, 

Пекная паненачка,  Шэрая сукеначка,  Зялѐная хустачка.

Гучыць беларуская мелодыя. Выбягае дзяўчынка Бульбачка, спявае «Песню Бульбачкi» (муз. і сл. Н. Вераб’ѐвай).

Бульбачка.

Добры дзень, мае харошыя! А якiя вы ўсе прыгожыя! А я такая простая, зрэбная, Нiкому тут непатрэбная!

Гаспадыня.

Ты, сястрыца, кiнь журыцца, Трэба й тут дапамагчы:

Хай той запляскае ў ладкi, 

Хто любiць з бульбачкi аладкi!

Дзецi пляскаюць у далонi.

Гаспадыня.

За iмi па парадку:

Хто любiць зразы i бабку,

Хто клѐцкi, бульбяную кашу, салянiкi,  А потым – хто любiць дранiкi… Раз, два, тры, чатыры, пяць! 

Будзем Бульбачку вiтаць!

              Спяваюць    песню    «Урадзiла    бульба»    (муз.    А.   Рэмiзоўскай, 

сл. А. Дзеружынскага). Бульбачка танцуе ў сярэдзiне кола, дзецi водзяць карагод.

Бульбачка. Дзякуй вам, хлопчыкi i дзяўчынкi, якiя вы ўсе малайчынкi!

Гаспадыня. Сѐння, дзецi, у нас незвычайнае свята – Свята Бульбы. Бульба прыйшла да нас у госцi, прыбралася. Паглядзiце, якая яна прыгожая, а як прывабна і апетытна выглядае на нашым святочным стале. А зараз паглядзiм, цi ведаеце вы назвы страў з бульбы.

Гучыць беларуская мелодыя. Дзецi называюць стравы з бульбы (дранiкi, клѐцкi, тоўчанка, бульба смажаная, бабка i iнш.). Гучыць музыка, з’яўляецца Жук, бяжыць за Бульбачкай, яна адмахваецца.

Спяваюць «Песню Жука» (муз. В. Карасѐвай, сл. Н. Фрэнкель). 

Жук. Гам, гам, гам! Вось дзе ты. Але я цябе i тут знайшоў!

Бульбачка. Адчапiся ад мяне, чаму ты не даеш спакою?

Жук бяжыць за Бульбачкай, яны спыняюцца ў розных канцах залы.

Гаспадар. Пачакайце, не бяжыце. Што здарылася? Дзецi, вы ўжо здагадалiся, што гэта Каларадскi жук, якi вельмi любiць нашу Бульбачку i хоча яе сапсаваць. Трэба яго прагнаць.  

Жук (плача). Не праганяйце мяне. Прабачце, калi ласка! Даруй, Бульбачка, я больш да цябе не дакрануся. У вас тут весела, а мне аднаму дрэнна.

Гаспадар. Можа, даруем Жуку? Бульбачка, што ты скажаш?

Бульбачка. Добра, на першы раз даруем.

Гаспадар. Вось i добра. Тады будзем усе весялiцца ды праспяваем вясѐлую песеньку, а нашы музыкi нам падыграюць [45].

Выконваецца беларуская песня «Бульба».

Гаспадыня. Паважаныя госцi! Нашы дзецi падрыхтавалi для вас загадкi. Калi вы iх адгадаеце, то даведаецеся, як прыгатаваць тоўчанку – бульбяную кашу. Дзiця 1. 

Мяне адну не ядуць i без мяне не ядуць, У ваду ўпала i прапала. (Соль.) Дзiця 2. 

Белае, а не вада, салодкае, а не мѐд.

Ад каровы бяру, дзеткам даю. (Малако.)

Дзiця 3. Што заўсѐды наверсе кашы? (Масла.)

Гаспадыня. Малайцы! Загадкi вы добра адгадваеце, а цi такiя ж вы спрытныя? Пагуляем у жвавую гульню з бульбай.

Праводзіцца гульня «Не спазнiся». Дзеці пад музыку («Полька-Янка», беларуская народная мелодыя) бягуць адзін за адным. Калі музыка спыняецца, хуценька бяруць па адной бульбе. Каму бульбы не хапае – выходзіць з гульні. Яна працягваецца да тых пор, пакуль не застанецца адзін удзельнік.

Гаспадыня. Бульбы буйнай набяром, блiноў смачных напячом.

Водзяць карагод і спяваюць песню «Блiны» (муз. гуртка «Маленькія кампазітары», сл. Н. Вераб’ѐвай) [45].

Гаспадыня. Не толькi дзецi, але i мышкі любяць частавацца блiнамi. Давайце пагуляем.

Праводзіцца гульня «Блiны i коцік». Дзеці (Мышкі) ціхенька ходзяць вакол Коціка, які спіць у сярэдзіне круга, выконваюць рухі па тэксту гульні. Пасля песні Коцік ловіць Мышак. Тыя, каго зловіць, выходзяць з гульні. Гульня паўтараецца некалькі разоў.

Рана мы ўставалі, у хаце прыбіралі.

Мы бліны пяклі, пяклі, выпякалі.

Прыпеў:

Раз, два, раз, два, тры – Мышаня глядзіць з гары.

Бліноў хоча, слѐзкі лье,

Але Коцік не дае (сл. С. Сокалаў-Воюш, апрац.) [32].

Гаспадыня. Пачынаем конкурс новы, падыходзьце, хто гатовы!

Праводзіцца гульня з матулямі «Лепшая гаспадыня» (хто хутчэй абярэ бульбу).

Гаспадар. Дзякуй, дарагая Бульбачка, што завiтала да нас у госцi на свята.

Гаспадыня. 

З бульбы ў нас галушкі вараць,  Нашу бульбу ўсюды хваляць.

Гаспадар. 

З бульбы клѐцкi, з бульбы каша –  Найсмачнейшая страва наша.

Гаспадыня. 

Не мiнайце нашай хаты,  Прыязджайце вы да нас.  Пачастуем нашай бульбай,  Пачастуем, госцi, вас!

Прапаную выканаць вясѐлую жвавую песеньку «Земляныя яблыкі» пра царыцу нашага свята – Бульбу! 

Выконваецца песня «Земляныя яблыкі» (муз. і сл. Я. Жабко).

Гаспадар. Дарагiя госцi, дарагiя дзецi! Запрашаем вас за святочны бульбяны стол!

Гучыць беларуская музыка, дзецi i бацькi частуюцца стравамi з бульбы.

 

 

 

         

Восеньскі кірмаш запрашае сяброў

(для выхаванцаў старшай групы)

 

Карсакова Людміла Іванаўна,  музычны кіраўнік ДУА «Яслі-сад № 9 г. Маладзечна»

 

Праграмныя задачы: пашыраць уяўленні выхаванцаў аб народных традыцыях беларусаў; фарміраваць станоўчыя адносіны да беларускага музычнага фальклору; развіваць пазнавальную цікавасць і творчую актыўнасць сродкамі музычна-гульнявой дзейнасці; выхоўваць любоў і павагу да культуры баларускага народа, роднай мовы, паважлівыя адносіны да працы чалавека.

Матэрыялы і абсталяванне: беларускія касцюмы для дзяцей і дарослых, музычныя і шумавыя інструменты, муляжы садавіны і гародніны, каласкі, павільѐн ганчарных, саламяных, драўляных, ільняных вырабаў, вырабы з лазы, дзве машынкі, два кошыкі, бульба для гульні, арыентыры, цацка «карова».

Дзеючыя асобы: вядучы, Дзед, Баба, Ганна (дарослыя), гандляры (дзеці).

Ход свята

 

Зала ўпрыгожана жоўтымі лісточкамі, восеньскімі кветкамі, у цэнтры на сцяне знаходзіцца «фруктовы сад» (яблыня, груша і сліва). Зала абсталявана гандлѐвымі радамі, выставай дэкаратыўнапрыкладнога мастацтва.

Гучыць беларуская народная музыка. Уваходзяць вядучы, дзяўчынка і хлопчык.

Вядучы. Добры дзень, шаноўны люд! У нашай краіне існуе звычай:

вітаць гасцей хлебам-соллю, якія абавязкова падаюцца на ручніку.

Ручнік – сімвал чысціні, цяпла, роднай хаты.  

Дзяўчынка.

Мы звычай зямлі сваѐй зберагаем, Усіх гасцей хлебам-соллю вітаем. Хлопчык. 

Бо без хлеба 

І хата – не хата, 

І свята – не свята, І поле – не поле,  І доля – не доля!

Дзеці кланяюцца, аддаюць хлеб-соль даросламу.  Дарослы. Дзякуй вам за хлеб, за соль.

 

Вядучы. 

Што за люд у нас сабраўся?  Нібы пляц шырэй раздаўся… Восеньскі кірмаш у нас.

Мы вам рады! У добры час!

Дзяўчынка і хлопчык.  Гэй, музыкі, дружна грайце І кірмаш наш адкрывайце!

Гучыць беларуская полька, уваходзяць дзеці. Выконваецца беларуская народная песня «Беларускі наш кірмаш».

Гандляры займаюць свае месцы каля радоў. Гучыць беларуская музыка. У залу ўваходзяць Дзед і Баба. У Дзеда ў руках мѐд, грошы, а ў Бабы – кошык з таварам.

Баба і Дзед. Добры дзень усім!

Баба. Дзед, паглядзі, мы з табою на сапраўдным кірмашы. Тут мы свой тавар прададзім ды чаго-небудзь сабе прыкупім.

Вядучы.

Праходзьце, калі ласка, госці, на наша свята прыгажосці.

І як на кірмашы заўжды тут ѐсць гандлѐвыя рады.

А чым жа вы збіраецеся гандляваць?

Дзед і Баба. Мы вам можам расказаць. Выконваюць жартоўную беларускую песню «Баба Еўка, дзед Тамаш…».

Дзед (звяртаецца да Бабы). Глядзі, глядзі! Колькі тут усяго! 

Ідуць, разглядаюць тавары.

Вядучы. Вам цікава, чым тут гандлююць? Дык давайце даведаемся ў гандляроў.

Гандляр 1. 

Кірмаш – гэта свята, цудоўнае свята. На ім прыгажосці і працы багата. Тут цацкі, ласункі, прысмакі гатовы, Вы іх сустрэнеце абавязкова. Гандляр 2. 

Загляні да нас у хатку, ѐсць цукеркі, шакаладкі, А захочаш бублікі, даставайце рублікі. Гандляр 3. 

Калі вам патрэбны посуд, падыходзьце, дружбакі.

Ёсць збаночкі і макітры, і прыгожыя глякі.

Гандляр 4. 

Гэй, да нас сюды хутчэй, падыходзьце весялей, Усім мірам налятайце, нашы скарбы ўсе купляйце!

         

Гандляр 5. 

Ёсць драўляны посуд: лыжкі, дошчачкі, каўшы, Беларускія майстры іх зрабілі ад душы!

Баба. А вось дудкі-самагудкі, распісныя, драўляныя. Саўка ды Грышка, бярыце іх хутчэй ды зайграйце весялей! А вы, дзеткі, не сумуйце, хлопцам дапамагайце!

Вядучы. Будуць дзеці зноў спяваць ды гасцей усіх забаўляць.

Выконваецца беларуская народная песня «Саўка ды Грышка» пад музычнае суправаджэнне.

Гандляр 6. Да нас падыходзьце, кашулі, спадніцы, рушнік вышываны! 

Гандляр 7. Лялькі, свістулькі, цацкі для дзетак!

Гандляр 8. Чай гарачы! Абаранкі!

Дзед. Не трэба! Не трэба!

Баба. Ой, дзед! І гэта табе не трэба, і гэта ты не хочаш. Паглядзі сюды, якія дзеткі, што кветачкі, а як працуюць. Няўжо, галубочак, грошай пашкадуеш? Няўжо нічога не купіш у такіх работнікаў?

Дзед. Куплю, бабка. Ужо купіў чаравічкі табе новыя, каб на кірмашы змагла патанцаваць.

Вядучы. Так, так, тут у нас на кірмашы не толькі прадаюць, купляюць, але танцуюць і спяваюць.

Баба. На памост хутчэй выходзьце. «Кракавяк» для нас заводзьце.

Выконваюць танец «Кракавяк» (беларуская народная мелодыя). 

Вядучы. 

А вось восені дары прывезлі нам гандляры. Тут гародніна і садавіна: 

Бульба, морква, кабачкі,

Яблыкі ды бурачкі,

Слівы, гарбузы, хурма – усѐ дарма.

А цяпер правядзѐм гульню «Мы збіраем ураджай».

Праводзіцца гульня-эстафета «Мы збіраем ураджай». Дзеці дзеляцца на дзве каманды па тры чалавека: дзве дзяўчынкі і хлопчык. Па чарзе дзяўчынкі садзяць бульбу з кошыка, а потым збіраюць у кошык, высыпаюць бульбу ў машынку. Хлопчык вязе машынку з ураджаем вакол арыенціра і вяртаецца назад. Перамагае тая каманда, якая хутчэй прывязе бульбу. Пераможцы атрымліваюць ад гандляроў падарункі.

Уваходзіць наступны госць – Ганна (вядзе карову).

Ганна. І куды ж гэта я трапіла?

Дзед. Як куды, ці ты не бачыш? На кірмаш.

Ганна. Вось сюды мне і патрэбна. Гэта ж карова зусім мне жыцця не дае. Хачу яе прадаць.

Баба. А што з ѐю?

Ганна. Уцякае ад мяне ды яшчэ і рагамі бадаецца!

Баба. А ты б да яе з ласкаю ды любоўю. Песню б ѐй пяшчотную праспявала.

Дзед. Песню? Што ты гаворыш? Хіба каровы разумеюць сэнс песні? Карова і ѐсць карова, адным словам – жывѐла…

Баба. А вось зараз паглядзім, як сябе будзе паводзіць карова, калі дзеці ѐй праспяваюць.

Выконваюць песню «Дзедава кароўка» (муз. Л. Захлеўнага, сл. Л. Пранчака).

Ганна. Дзякуй вялікі вам. Цяпер я заўсѐды буду ѐй спяваць песні.

Дзед (звяртаецца да Бабы). Паглядзі, якая кароўка, можа, купім? Відаць, гэта кароўка дае многа малака. Хочаш мѐду за гэту карову?

(Звяртаецца да Ганны.)

Ганна. А мѐд натуральны?

Дзед. Натуральны.

Ганна. Ліпавы?

Дзед. Ліпавы.

Ганна. Не, не хачу!

Дзед. А дарма?

Ганна. Добра, давай!

Дзед. Іш ты, дарма ѐй падавай!

Баба. А ну, супакойцеся, хопіць сварыцца. Цішэй, цішэй!

Ганна. Лепш павяду я сваю Лысуху дамоў. Буду ѐй песні спяваць, а яна мне будзе малако даваць. 

Выходзіць з залы.

Баба. Дзед, давай што-небудзь купім на кірмашы. Паглядзі, якія вырабы.

Гандляр. Вось лѐн наш сінявокі.  Рэчы з яго атрымаліся ладныя,

Мяккія, утульныя, вельмі прывабныя. Мудрыя словы ўсе ўспамінайце,   

Прыгожы ручнік хутчэй выкупляйце!

Прыказкі і прымаўкі (чытаюць па чарзе).

1. Лянок не любіць лянот.
2. Лета прагуляўшы, восенню не збярэш.
3. Не ляніся за плужком, будзеш з піражком.
4. Умеламу рукі не баляць.
5. Што пасееш, тое і пажнеш. [8]

Гандляр. Малайцы! Ручнік аддаю вам за мудрыя словы.

Дзяўчынкі выконваюць танец з ручнікамі (песня «Вышыта кашуля», муз. С. Талкунова, сл. В. Паліканінай).

Баба. 

Не заўсѐды нам вось тут жартаваць, смяяцца.

Трэба зараз нам, сябры, з вамі развітацца.

Дзед. Шчыра вам жадаем, каб жылі ўсе ў дастатку, каб у жыцці вашым усѐ было ў парадку. 

Разам. Да пабачэння!

Вядучы. А цяпер прыйшло імгненне кірмашу сказаць: «Да пабачэння!». Гучыць песня «Бывайце здаровы» (муз. І. Любан, сл. А. Русака). Вядучы прапануе бацькам разам з дзецьмі наведаць гандлѐвыя рады, набыць добрыя тавары.

 

 

Забава «Восень – шчодрая пара»

(для выхаванцаў старшай групы)

 

Сас Ірына Генадзьеўна, музычны кіраўнік ДУА «Яслі-сад № 3 г. Крупкі»

 

Праграмныя задачы: далучаць дзяцей да беларускай нацыянальнай культуры сродкамі музычна-гульнѐвай дзейнасці; фарміраваць цікавасць і станоўчыя адносіны да беларускай мовы і музыкі; развіваць творчыя здольнасці дзяцей; выхоўваць паважлівыя адносіны да вынікаў працы работнікаў сельскай гаспадаркі. 

Дзеючыя асобы: Лявон, Лявоніха, дзеці ў касцюмах (Бурак, Цыбуля, Гуркі, Капуста, Часнок, Морква, Бульба, Каласок), Дзед, Певень, Бабка, Унучка, Жучка, Кошка, Мышка, Восень.

Матэрыялы і абсталяванне: музычныя інструменты, кошыкі, абручы, лыжкі, бульба, лялькі, кветкі, зоркі саламяныя, касцюмы гародніны (бурак, цыбуля, гуркі, капуста, часнок, морква, бульба); касцюмы для казкі «Рэпка» (певень, Жучка, мышка, кошка), касцюм Каласка, каравай.

 

Ход свята

 

Зала ўпрыгожана на восеньскую тэматыку. 

Лявон.

Усе хутчэй збірайцеся Ды на свята выпраўляйцеся.

На свята Восені і ўраджаю вас запрашаю, Песні, пляскі абяцаю.

Лявоніха. 

Гэй, музыкі, дружна грайце, Наша свята адкрывайце!

Гучыць беларуская народная музыка. Уваходзяць дзеці, выконваюць беларускую народную песню «Дражнілка».

Дзіця. 

Сонца яркае ўстае, На свята народ ідзе.

Надышоў вяселля час,

Завітала свята і да нас! 

Выходзяць дзеці ў касцюмах агародніны (Бурак, Цыбуля, Гуркі, Капуста, Часнок, Морква, Бульба).

Дзеці. Плѐннай працай, ураджаем усіх прысутных мы вітаем!

Лявоніха. 

Дарагія гледачы,

Трэба тут дапамагчы.

Кожны хай са шчырай ласкаю, Не карыстаючыся падказкаю, Загадкі адгадае. Дзеці ў касцюмах чытаюць вершы-загадкі.

Бурак. 

Сакавіты, круглаваты, здаравяка гэты

Нам патрэбен на салаты і на вінегрэты (М. Пазнякоў) [15, с. 30].

Цыбуля. 

Летам я рагатая, Восенню – хвастатая.

Хоць і горкая зусім,

Ды патрэбная ўсім! (М. Пазнякоў) [12, с. 102]

Гуркі.

Выраслі на градцы Сакаўныя братцы.

Доўгія, шурпатыя,

Вітамінаў шмат у іх (М. Пазнякоў) [23].

Капуста. 

Круглы ѐн, але не мячык.

Ёсць нага, але не скача.

Шмат лістоў, але не сшытак.

Апранаў паўсотні світак [23].

Часнок. 

Выспеў на градзе белы чарадзей. Галава – на славу, да зубка зубок – Добрая прыправа, а завуць… [23].

Морква.

Сама панна ў каморы, А яе косы на двары [23].

Бульба.

Вясна яе хавае,

Лета ажыўляе, Восень дастае, А зіма прадае [23].

Лявон. 

Хто скажа, хто знае, 

Што ў нашым краі

Другім хлебам называюць? Слухачы і гледачы,

Здагадаўся – не маўчы!

Дзеці. Бульбу. Бульбачка выконвае «Песню Бульбачкі» (муз.  і сл. Н. Вераб’ѐвай) [45]. Лявоніха. А зараз, дзеці, давайце пагуляем разам з Бульбачкай!

Праводзіцца гульня «Сабяры на полі бульбу». Дзяцей дзеляць на дзве каманды. Бульба рассыпана насупраць кожнай каманды. Яе колькасць адпавядае колькасці гуляючых. Трэба па камандзе першаму ўдзельніку пакласці адну бульбіну ў кошык і прыбегчы да каманды, перадаўшы кошык з бульбай наступнаму ўдзельніку. Гульня заканчваецца, калі адна з каманд хутчэй збярэ ў кошык усю бульбу.

Лявоніха. Дзеці, што гэта за расліна вырасла на нашым агародзе?

Дзеці. Гэта рэпка.

Тэатралізацыя казкі «Рэпка» (на новы лад) па матывах аднайменнай рускай народнай казкі [13].

Дзед. 

Пасадзіў я рэпку ў градцы мяккай, Паліваў я рэпку смачнаю вадою. Палюбіла моцна сонца нашу рэпку, І сябруе рэпка з зорачкай адною.

Рэпка падрастала, вышэй градкі стала, Рэпцы месца не стае, рэпка неба дастае, Пачастую рэпкай увесь садок наш.

Эх! Наварыць бабка салодзенькай кашы.

Певень. 

Куры! Куры! Ку-ка-рэ-ку! Паглядзіце, цягнуць рэпу!

Куры! Куры! Ко-ко-ко!

Паглядзіце, хто каго? 

Дзеці. 

Цягне-пацягне...

Выцягнуць не можа...  Бабка маладзейшая, Бабка дапаможа!

Бабка. 

Ну-ка, певень, кыш дамоў, Тут зусім не да размоў. Мы паглядзім, хто каго, Я бабулька – ого-го!

Замест ранішняй зарадкі я палю заўсѐды градкі І магу для ўнучкі наварыць салодкай бручкі.

Зараз вырвем рэпку з дзедам, як я стану за ім следам.

Певень. 

Куры! Куры! Ку-ка-рэ-ку! Паглядзіце, цягнуць рэпу!

Куры! Куры! Ко-ко-ко!

Паглядзіце, хто каго?

Дзеці. 

Цягне-пацягне...

Выцягнуць не можа...  Унучка маладзейшая, Унучка дапаможа!

Унучка.

Пачакай жа, бабка, пачакай жа, дзедка.

Пачакай і мяне ў гародзе, рэпка.

Я зраблю прычоску, туфелькі абую,

Крэмам змажу ручкі, вам дапамагу я.

Да чаго ж салодкая, параная рэпка.

Вось як трэба, бабка!

Вось як трэба, дзедка!

Певень. 

Куры! Куры! Ку-ка-рэ-ку! Паглядзіце, цягнуць рэпу!

Куры! Куры! Ко-ко-ко!

Паглядзіце, хто каго?

Дзеці. 

Цягне-пацягне...

Выцягнуць не можа...  Жучка маладзейшая, Жучка дапаможа!

Жучка. 

Што за шум? Што за гам?

Распачалі та-ра-рам!

У мяне так многа спраў! Гаў-гаў, гаў-гаў!

Я абгаўкала рапуху І суседчыну квахтуху. Потым я сядзела, ела,

Цэлы дзень хвастом вярцела.

Замарылася, гаў-гаў!

Вось як многа ў мяне спраў.

Яшчэ трэба працаваць.

Добра, буду рэпу рваць.

Певень. 

Куры! Куры! Ку-ка-рэ-ку! Паглядзіце, цягнуць рэпу!

Куры! Куры! Ко-ко-ко!

Паглядзіце, хто каго?

Дзеці. 

Цягне-пацягне...

Выцягнуць не можа...  Кошка маладзейшая, Кошка дапаможа!

Кошка. 

Я Кэт, або Кэцці,

Завуць мяне і Кошка.

На мовах усіх я мурлыкаю трошкі. Свае кіпцюркі з манікюрам Люблю я паказваць курам.

Такія, як я, далікатныя, рэдкія, Якая мне справа да дзедавай рэпкі?

Адкрыю я вам па сакрэту: Я рыбу люблю, а не рэпу. Але вам пярэчыць не магу, Так і быць, дапамагу!

Певень. 

Куры! Куры! Ку-ка-рэ-ку! Паглядзіце, цягнуць рэпу!

Куры! Куры! Ко-ко-ко! Паглядзіце, хто каго?

 

Дзеці.

Цягне-пацягне...

Выцягнуць не можа...  Мышка маладзейшая, Мышка дапаможа!

Мышка. 

Я – мышка, я вельмі дужая! І льва, і слана я адужаю.

Я не баюся ніякай работы, Заўсѐды працую да сѐмага поту!

Станавіся па парадку!

Не тапчыце толькі градку.

Ну-ка, дзедка, за рэпку хапайся, А ты, бабка, за дзедку трымайся. Ты, унучка, не ляніся, Мацней за бабку ўчапіся. Жучка – за ўнучку, Кошка – за Жучку. Мяне, кошка, не кусай, От задАм я наганяй.

Дзедка. Эй, ухнем!

Бабка. Эй, охнем!

Унучка. Эй, ахнем!

Жучка. Эй, гаўкнем!

Кошка. Эй, мяўкнем!

Мышка. Эй, піскнем!

Певень.

Куры! Куры! Ку-ка-рэ-ку! 

Мышка выцягнула рэпу!

Вось дык мышка, маладзец!

Але казцы не канец!

Паглядзіце, вось дык рэпа! Ку-ка-рэ-ку! Ку-ка-рэ-ку!

Заняла яна ўвесь двор!

Да якіх жа гэта пор?

Мышка. 

Рэпку выцягнула я.

Рэпка, значыцца, мая! Ведаю я паратунак – Усіх заву на пачастунак!

Дзедка. Слава Мышцы! Ну і дужая!

Бабка. Сапраўды слана адужае!

Унучка. Выцягнула рэпку нашу!

Жучка. Значыць, многа ела кашы.

Кошка. Гэтай Мышкі я баюся.

Мышка. Ну, я з кошкамі не б’юся.

Вучань. Вас віншуем з ураджаем! Усіх на свята запрашаем!

Дзіця. 

Полька ѐсць у нас цудоўная, Беларуская, бядоўная. Як яе мы затанцуем, Дык ніколі не сумуем.

Лявон. 

Ах вы, госці дарагія!

Добра, што сабраліся,

Патанцуем мы «Трасуху», Вельмі пастараемся!

Дзеці          ў        беларускім         адзенні      выконваюць       беларускі         танец «Трасуха». Выходзіць хлопчык у касцюме Каласка.

Каласок. 

Бачу народу багата.

Пэўна, тут нейкае свята?

А ўбор мой зрэбны, не новы,

А хлеб мой просты, жытнѐвы.

Жытнѐвы хлеб – усяму галава.

Каласок. Дзеці, ці ўсе вы як трэба ставіцеся да хлеба?

Акрайчыкамі ў футбол не гуляеце? Лустачкі не выкідаеце? 

Лявоніха. Нашы дзеці лепшыя не свеце!

Лявон. Нашы дзеці і спяваюць, і скачуць, а яшчэ яны ведаюць шмат прымавак аб працы, аб восені. Дзеці, хто нам нагадае прымаўкі?

Дзіця 1. Праца здароўя не адбірае.

Дзіця 2. Сказаць лѐгка – зрабіць цяжка.

Дзіця 3. Восень кажа: ураджу, а вясна кажа: яшчэ пагляджу.

Дзіця 4. Якая справа – такая і слава.

Дзіця 5. Хто любіць працаваць, той не будзе доўга спаць.

Дзіця 6. Добра працуем – мір мацуем.

Дзіця 7. Хто працуе, той не сумуе.

Дзіця 8. Па рабоце і майстра відаць. Дзіця 9. 

У полі шырокім,

Садах, агародах З падарункамі смачнымі Восень ідзе.

Пад музыку ў залу ўваходзіць Восень.

Восень. Добры дзень! Вы пазналі мяне? Я – Восень. Іду па лясах ды палетках, усѐ золатам ды чырванню ўпрыгожваю. Раптам чую, як нехта так прыгожа спявае. Малайцы, дзеці!

Дзіця. 

Восень-прыгажуня Дзетак сустракае. Восень-чараўніца Дзетак забаўляе.

Водзяць карагод «Сустрэча з восенню» (муз. С. Галкінай, сл. Н. Галіноўскай).

Лявон. Дзяўчаткі, праспявайце прыпевачкі для нашай прыгажуні Восені!

Дзяўчынкі разам.  Мы прыпевачкі-смяшынкі Праспяваем весела. І прытопнем, калі трэба, Усміхнецца нават неба. Дзяўчынкі спяваюць прыпеўкі.

Дзяўчынка 1. 

Пасыцелі на гародзе

Бульба, рэдзька і часнок, Закружылі ў карагодзе Злева ўправа – скок ды скок!

Дзяўчынка 2.  І капуста не ўцярпела, І падскочыў памідор. Выглядала рэпа тлустай, А лятала, як віхор.

Дзяўчынка 3.   – Не тугі і я на вуха! – Ганарыцца бурачок.

Ён з цыбуляй-рагатухай Спрытна скача «Крыжачок».

Дзяўчынка 4. 

– Лежабокі-агурочкі, Не жаўцейце ад нуды! – Скачуць весела дзяўчаты,  Гаспадынькі хоць куды!

Восень. Дзякуй вам за вясѐлыя прыпеўкі. Каб вы не сумавалі і мяне заўжды чакалі, вось вам каравай да чаю.

Восень уручае каравай.

Лявоніха. 

Шчыры дзякуй наш прымі, Восень-працаўніца!

Лявон. Мы павінны да зямлі табе пакланіцца!

Восень. 

І шкада, а ўсѐ ж бывайце, Пра мяне не забывайце!

Дружна жывіце, 

Здаровымі расціце, Край свой любіце!

Дзеці разглядаюць каравай, дзякуюць Восень за падарунак, вяртаюцца ў групу, каб адведаць пачастунак.

 

 

Ідзе  Каляда  калядуючы!

(абрад калядавання для выхаванцаў старшай групы)

 

Сярко Галiна Анатольеўна,  музычны кiраўнiк,

Шчука Валянціна Уладзіміраўна, выхавацель ДУА «Яслі-сад в. Аксакаўшчына» Мінскага раѐна

 

Праграмныя задачы: пазнаѐміць выхаванцаў і бацькоў з асаблівасцямі правядзення каляднага абраду; развіваць эмацыянальную сферу на аснове пашырэння дыяпазону эстэтычных перажыванняў; выхоўваць станоўчыя адносіны выхаванцаў і іх бацькоў да спадчыны свайго народа (традыцый, абрадаў, мовы беларусаў, музычных крыніц).

Абсталяванне: калядныя стравы (куцця, бліны з макам, каўбаса, сала, сыр, рыба, мѐд; хата (печ, ложак, стол). Пад белы абрус кладзецца сена, куцця ставіцца на покуці (чырвоны кут); усе калядныя стравы – на стале.

Дзеючыя асобы: Гаспадар і Гаспадыня, Кума, унукі, калядоўшчыкі (гарманіст, павадыр Казы (жанчына), павадыр Мядзведзя (мужчына), цыганка, цыганяты, Шчодра, Зорканоша (мужчына), Каза, Мядзведзь, Механоша).

 

Ход свята

 

Вядучы. Каляды – адно з самых старажытных зімовых свят  на Беларусі. Яно суправаджалася ігрышчамі: моладзь спявала калядныя песні, ладзіла гульні, танцы, паказвала тэатралізаваныя прадстаўленні, вадзілі «казу», «каня», «мядзведзя», хадзілі з каляднай зоркай.

Калядоўшчыкі ўсхвалялі гаспадара і гаспадыню за ўмелае вядзенне гаспадаркі, зычылі багацця і шчасця, здароўя і весялосці ўсѐй сям’і. Пасля спеваў гаспадары адорвалі калядоўшчыкаў хлебам, салам, каўбасой, рознымі ласункамі і прысмакамі. Калядныя святы былі самымі вясѐлымі для сялян. 

У цяперашні час старажытныя Каляды напаўняюцца новым непаўторным зместам і вяртаюцца да нас з забыцця.

Запрашаем усіх на Калядкі!

Выходзяць усе ўдзельнікі свята і разам з дзецьмі спяваюць першы куплет «Прывітальнай песні»:

Жывѐм мы ў Аксакаўскім краі,

Дзе бусел над хатай лятае, Дзе песні і ў свята, і ў будзень,  Дзе ѐсць, дзе былі мы і будзем!

Прыпеў:

Дарагія госці, мы вітаць вас рады!

Каб ракою шчасце цякло ў вашы хаты! Сабраліся сѐння мы на наша свята,  Будзьце ўсе здаровы, жывіце багата!

Гаспадыня з унукамі і кумой ідуць у «хату». Калядоўшчыкі выходзяць за дзверы.

Гаспадыня (завіхаецца па хаце). Прыехала Каляда з вячора, Прывезла каўбас рэшата.

Сама села на куце 

У белым кажушку,

У чырвоненькім грабушку.

Звяртаецца да ўнукаў і кумы.

Вось і прыйшло да нас свята Каляды! Трэба прыгатавацца, бо зараз да нас завітаюць госцейкі-калядоўшчыкі. Людзі кажуць, калі калядоўшчыкі не прыйдуць, то шчасцейка ў хаце не будзе. Дапамажыце мне, калі ласка (усе разам засцілаюць белы абрус на стол, ставяць святочныя стравы).

Гучыць калядная музыка.

Гаспадыня. Кума, унучкі! Пакуль калядоўшчыкі прыйдуць да нас, трэба Мароза паклікаць на куццю! Давайце разам! (Стукае ў акно.)

Усе разам. Мароз, Мароз, хадзі куццю есці!

Гаспадыня. Улетку не бывай, каб не марозіў пшаніцы, ячменю, проса, гароху, грэчкі і ўсяго таго, што нам трэба пасеяць на полі (кладзе лыжку куцці на акно, стукае ў другое акно).

Усе разам. Мароз, Мароз, хадзі куццю есці!

Гаспадыня. Каб улетку не марозіў расады морквы, буракоў, агуркоў, гарбузоў і ўсяго таго, што нам трэба пасадзіць у агародзе (кладзе лыжку куцці на акно).

Садзяцца і спяваюць песню разам з кумой. Чаму ж мне не пець, чаму ж не гудзець, Калі ў маѐй хатачцы парадак ідзець?

Чуюцца спевы за дзвярыма на вуліцы.

Калядоўшчыкі (спяваюць). А мы ходзім, калядуем,  Каляду мы шануем!

Каляда, Каляда!

Гаспадыня. Чуеце спевы? Гэта ідзе да нас Каляда калядуючы.

Пайду сустрэну (ідзе да дзвярэй, адчыняе).

Павадыр.

Добры вечар таму, хто ў гэтым даму!

Нам не хочацца чакаць, загадайце калядаваць!

Усе разам. Пець ці не пець?

Гаспадыня. Пець!

Калядуючы 1 (выхаванец). Слаўны вечар!

Усе разам. Каляда! Каляда!

Калядуючы 2 (выхаванец). Шчодры вечар!

Усе разам. Каляда! Каляда!

Спяваюць «Добры вечар таму, хто ў гэтым даму» (калядоўшчыкі заходзяць у хату).

Гаспадыня. Міласці просім у хату! У нашай хаце гасцямі будзьце. А хто ж вы такія?

Калядоўшчык.

Мы – калядоўшчыкі. 

Ідзем ад пана года з далѐкага краю, з-пад самага раю.

Павярнула зіма к лету, ідзем вакол свету.

К лету ідзем, казу вядзем і радасць нясем!

Калядоўшчык. Вы, Калядачкі, бліны ды аладачкі! Мы прыйшлі да вас з вяселлем ды смачненькім блінам. Усіх віншуем з Калядою, нізка кланяемся вам!

Спяваюць калядную песню «Ой, Каляда!».

Калядоўшчык. Гаспадынька наша, адары гасцей-калядоўшчыкаў з клеці рэшатам, а з печы – пірагом.

Пахадзі, гаспадыня, каля печкі, пашукай нам перапечкі.

Пахадзі, гаспадыня, каля кваскі, пашукай нам каўбаскі.

Дай нам сала, не скупіся, каб ячмень твой урадзіўся.

Гаспадыня. Пачакайце, пачакайце! Пакажыце спачатку, з чым вы да нас прыйшлі.

Павадыр казы (выводзіць Казу).

Мы ідзем, Казу вядзем, 

Дзе Каза бывае, там шчасце вітае, А дзе не бывае, там яно мінае. Ну-ка, Козанька, расхадзіся І ўсяму двару пакланіся!

Каза (скача). Я – Каза калядная,

Прыгожая ды складная,  Гора і бяду вакол рога абвяду!

Каза танцуе, скача, паказвае нораў, тупае нагамі, б’е капытамі і стомленая падае на падлогу, ляжыць нерухома.

Гаспадыня і кума (бядуюць, абыходзяць казу з усіх бакоў, спрабуюць падняць).

А што ж гэта стала?

Ваша Каза ўпала, ссохла і прапала!

Давайце пра козачку песню заспяваем, можа яна ўстане.

Выконваецца песня-карагод «Калядкі». 

Каза не ўстае.

Кума. А можа ѐй сена даць ці куцці?

Каза мэкае, не ўстае.

Гаспадыня. Бачна, даўно не ела, што так аслабела. Трэба хутка Казу ажывіць, а інакш сонейка да нас не завітае, вясна-красна не пачнецца, і ўраджаю добрага не будзе. Усе разам паўтарайце словы-замовы:

Ты, Каза-казіца, устань ды расхадзіся!

Усе разам. Ты, Каза-казіца, устань ды расхадзіся! Устань  ды расхадзіся, ды развесяліся!

Каза мэкае, не ўстае.

Механоша (выходзіць наперад).

Нашай Козачцы нямнога трэба: Два боханы хлеба, сем печ-перапеч І бочка жыта, каб Каза была сыта.

Калядоўшчык. А яшчэ аладкі, каб бакі былі гладкі.

Калядоўшчык. Яшчэ таго мала – дайце кусок сала!

Калядоўшчык. Чацвѐрты пірог, каб Казу сцярог.

Гаспадыня (выносіць рэшата і пачастункі). Вось рэшата жыта, каб Каза была сыта. А замест аўса – наверх каўбаса. І тры кускі сала, каб Каза ўстала.

Каза радасна ўстае, танцуе, кланяецца гаспадыні.

Павадыр Казы. 

Каза ўстала, усім весела стала.  Закладвай свае рогі, падбірай свае ногі,  З гэтай хаты выхадзі, бяду-гора вынасі!

Каза. Нікога не хвалюйце, усім цяпло даруйце!

Праводзіцца беларуская народная гульня «Каза» [19].

Выходзіць Павадыр з мядзведзем.

Мядзведзь. У-у-у-у!!! Мне таксама гасцінцаў хочацца!

Гаспадыня. І Мішаньку гасцінцаў захацелася? Спачатку паслужы, што ўмееш рабіць, пакажы!

Павадыр Мядзведзя. Зараз пазабавіць вас, ѐн вучоны і паслухмяны ў нас. (Мядзведзь танцуе.)

Павадыр Мядзведзя.

Пакажы, Мішанька, як гаспадыня цеста на пірагі месіць.

Пакажы, Мішанька, як мужыкі сена косяць.

Пакажы, Мішанька, як бабы на свяце скачуць.

Пакажы, Мішанька, як дзед табак нюхае.

Пакажы, Мішанька, як дзяўчаты перад люстэркам на Каляды прыхарошваюцца.

Пакажы, Мішанька, як гультай-недацѐпа працуе.

Павадыр Мядзведзя. Бяжы, гаспадыня, у каморачку, набяры нашаму Мішаньку мядку на талерачку!

Гаспадыня частуе Мядзведзя мѐдам, той дзякуе.

Мядзведзь. Дзякую вам! Будзьце здаровы, як калядны лѐд!

Выходзіць Цыганка з цыганятамі.

Цыганка. Каляда-Калядзіца! Выхадзі павесяліцца! Прыйшла я да вас з вяселлем, са сваімі цыганяткамі і дачушкай-акрабаткай. Выйдзі, дачушка, павесялі гаспадыню і гасцей.

Хачу Вам на Калядкі пагадаць, усю праўду расказаць!

Я цыганка не прастая, варажыць умею.

А хто такі харошы, хай насыпле грошай! (Варожыць гаспадыні і куме.)

З Калядою вас вясѐлаю! Ну-ка, музыкі, зайграйце хутчэй, патанцуем весялей! (Выконваецца танец «Цыганачка». Гаспадыня частуе цыганоў цукеркамі і дае грошы.)

Гаспадыня (падыходзіць да Шчодры). Шчодра-варажбітка, пра новы год і Каляды раскажыце. Вы ж шмат чаго ведаеце.

Шчодра (дзяўчына ў вяночку з чырвонымі стужкамі). Са святам вас усіх! З даўніх часоў людзі верылі, што падчас Каляд можна даведацца, які лѐс напаткае ў новым годзе. Асабліва дзяўчатам хацелася ведаць, ці хутка яны пойдуць замуж. Можна было ўкрасці першую лыжку куцці, загарнуць у хусцінку ды схаваць пад падушку, тады павінен прысніцца суджаны. А яшчэ дзяўчаты ідуць да агароджы і абхватваюць штыкетнік рукамі, калі парны лік – хутка вяселле. А калі на Калядкі аладкі пякуць, трэба схапіць першую і бегчы на вуліцу. Там у першага сустрэчнага мужчыны неабходна запытать імя суджанага.

Існуе вельмі добры абрад «Засяванне». Гаспадароў і гасцей абсыпаюць зернем на шчасце і долю, на добры ўраджай. Святкуем Калядкі, лавіце зярняткі, Лавіце рукой, каб добры быў настрой!

Каб добра грэла сонца, кіну ў аконца.

Майце ўсяго даволі, а бяды ніколі.

Нікога не хвалюйце, усім цяпло даруйце!

Гаспадыня частуе Шчодру пірагом.

Калядуючы. Дзякуй, Гаспадыня, за пачастункі, а мы пойдзем далей калядаваць, добрых людзей са святам віншаваць!

Калядуючы. Жывіце ў дабрабыце з дзеткамі-галубяткамі, з дальнімі прыяцелямі ды з бліжэйшымі суседзямі.

Усе разам. У шчасці, у радасці, у добрым здароўечку!

Калядуючы. Нас не забывайце, праз год ізноў чакайце.

Усе разам. З Калядою вас вясѐлаю! З зімачкай яснаю! З долечкай шчаснаю!

Калядоўшчыкі (з песняй выходзяць). А мы ходзім калядуем,  Каляду мы ўшануем.

Каляда, Каляда!

Усе ўдзельнікі свята вяртаюцца ў залу.  

Вядучы. Жыві шчасліва, беларускі народ, шануй сваю мову і звычаі, яднайся на долю шчасную, засявай ніву сваю дабрынѐй шчодра і шырока. 

Усе разам спяваюць другі куплет «Прывітальнай песні»: Нам дорагі пушчы, азѐры, Зямлі нашай роднай прасторы. Сваім ганарымся мы краем  І вас да сябе запрашаем! 

Прыпеў:

Дарагія госці, мы вітаць вас рады!

Каб ракою шчасце цякло ў вашы хаты! Сабраліся сѐння мы на наша свята,  Будзьце ўсе здаровы, жывіце багата!

Бацькі становяцца побач са сваімі дзецьмі і прадстаўляюць сімвалічных удзельнікаў калядавання, ролю якіх яны выконвалі, расказваюць аб іх сімвалізме:

Каза – сімвал дабрабыту і багатага ўраджаю.

Мядзведзь – сімвал сілы і здароўя.

Цыганка – сімвал радасці і вяселля.

Шчодра – сімвал радасці і прыгажосці.

Васьміканцовая зорка – сімвал яднання духоўнага і матэрыяльнага. Напрыканцы дзеці ўручаюць удзельнікам свята калядныя зорачкі.

 

 

Свята «Саракі» (для выхаванцаў старшай групы)

 

Ждановіч Галіна Аляксееўна, музычны кіраўнік ДУА «Яслі-сад № 2 г. Фаніпаля» Дзяржынскага раѐна

 

Праграмныя задачы: пашыраць уяўленні дашкольнікаў пра традыцыі святкавання народнага свята «Саракі», фарміраваць асновы музычнай культуры сродкамі беларускага музычнага фальклору; развіваць пазнавальную цікавасць да гукавой рэчаіснасці, народных традыцый, патрэбнасць у мастацкім пазнанні музыкі; выхоўваць пачуццѐ любові да роднага краю, павагу да культуры продкаў.

Абсталяванне: інтэр’ер беларускай сялянскай хаты: вышыванкі, беларускія тканыя ручнікі, вырабы з саломкі, стол, белы абрус, самавар, гліняны посуд (гарлачык, кубкі, талеркі, маленькія булачкі «жавараначкі»); магнітафон, магнітафонныя запісы (грамзапіс спеваў птушак, песня жаваранка, беларуская народная музыка); шапачкі – маскі воўка, гусей, бусла, жабак; фітболы для гульні. Дзеючыя асобы: Гаспадыня, Вясна.

 

Ход свята

 

Дзеці пад беларускую народную музыку заходзяць у музычную залу. З хаты выходзіць Гаспадыня.

Гаспадыня. Добры дзень, дзеці! Сѐння мы з вамі святкуем народнае свята «Саракі», якое адзначаецца 22 сакавіка. Нашы продкі лічылі, што ў гэты дзень да нас прылятаюць сорак «выраяў», 40 птушак, сярод якіх жаваранак. Яго ласкава ў нас называюць жаўрук або жаўранак. Напярэдадні свята гаспадыні рабілі птушак з саломы, паперы, гліны. Выпякалі 40 жаўрукоў з цеста, у некаторых мясцовасцях – 40 варэнiкаў, 40 маленькiх пiражкоў, галушак, клѐцак.  А ў дзень свята ўпрыгожвалі імі галінкі дрэў, насілі іх па вуліцы, спяваючы песні. Лічылася, што ў гэты дзень сарока пачынае будаваць гняздо, дзеля чаго прыносіць роўна сорак галінак, i ўжо канчаткова прыходзiць вясна. А ці ведаеце вы прымаўкі пра гэта свята?

Дзіця 1. Зіма канчаецца – вясна пачынаецца.

Дзіця 2. Святыя Саракі ў полі саху валаклі.

Дзіця 3. Святыя Саракі – да не йдзі да ракі [28].

Гаспадыня. Якія прыметы на гэты дзень вы ведаеце? Я буду называць пачатак прыметы, а вы працягвайце далей.

На Саракі прылятаюць з-за мора… (птушкі). Прылятаюць сорак… (жаваранкаў).

Гаспадыня. Пасля зімовай сцюжы няма нічога лепшага, як пачуць звонкую песню жаваранка. Лічыцца, што жаваранак вясну адкрывае.

Гучыць песня жаваранка (у запісу).

Гаспадыня. Якіх пералѐтных птушак вы ведаеце? (Адказы дзяцей.)

Як вясна прыйшла ў гаі,

Разбудзіла ручаі

І паклікала ізноў

Птушак з выраю дамоў.

Прыляцелі жаўрукі,

І зязюлі, і шпакі,

Качкі, чэпікі 

Раюцца,

З імі ластаўкі. (Максім Танк, урывак з верша «Як вясна прыйшла») [34].

А яшчэ да нас прылятаюць з цѐплых краѐў лебедзі. Я прапаную вам успомніць гульню «Гусі-лебедзі». Праводзіцца беларуская народная гульня «Гусі-лебедзі» (або «Гусі і воўк») [9, с. 187]. 

Гаспадыня. Зараз я вам загадаю загадку. Паспрабуйце адгадаць, пра якую птушачку я вам спавядаю. У пяску купаюцца Шэранькія шарыкі.

Куртатыя хвосцікі,

Дзюбатыя тварыкі (Н. Сторажава) [38, с. 51].

Дзеці. Вераб’і.

Выконваюць танец «Вераб’іная дыскатэка».

Гаспадыня. Добра мы з вамі, дзеці, патанцавалі, але ж мы ўсе жадаем сустрэцца з Вясной.

Ці скора ж ты, жаданы час

Вясны-красы, ідзеш да нас? Адкрый лугі, адзень лясы,

На жыта кінь крышталь расы!

Сагрэй ты нас, цяплом абвей…

Ідзі, Вясна, ідзі скарэй! (Якуб Колас, урывак з верша

«Да вясны») [24]. 

Дзіця 4. Прыйдзі, прыйдзі, Вясна!

Дзіця 5. Прыйдзі, прыйдзі, Красна.

Дзіця 6. Прыйдзі ў дзіцячы сад – кожны будзе рад.

Усе разам. Гу-гу, гукаем, Вясну заклікаем.

Гаспадыня. Давайце станем у карагод і пагукаем Вясну нашай песняй-вяснянкай.

Выконваюць песню «Жавароначкі, прыляціце» (бел. народ. песня, апрац. В. Сярых).

Гаспадыня. Выдатна спявалі! А вось і Вясна да нас ідзе.

Пад музыку, дзе чуецца спеў птушак, прыходзіць Вясна.

Вясна. Прывітанне, дзеці! Гэта вы мяне гукалі?

Дзеці. Мы цябе чакаем. Мы цябе гукаем.

Гаспадыня. Вясне мы заўсѐды рады! Што прынесла нам, Вяснавесенька?

Вясна. 

Я прынесла вам песні-песенькі, Каб спявалі іх шчыра з году ў год, Каб вадзілі дружна карагод.

Гаспадыня. Што падорыш нам, Вясна-весенька?

Вясна. 

Падару я вам шмат пралесачак.

Будуць кветачкі расцвітаць,

Будуць птушачкі звонка шчабятаць.

Гаспадыня. Гаспадыняй Вясна стала ў нашым краі і ў госці  да нас завітала. Давайце вясѐлай песняй сустрэнем прыход маладзенькай госці!  Выконваюць песню «Прыйшла вясна» (муз і сл. Я. Жабко).

Дзіця 7.

Гэй, Вясна, гэй, красна!

А што ты нам яшчэ прынесла?

Ці сала кусочак?

Ці масла брусочак?

Ці па піражочку?

Вясна. Я прынесла вам цікавую гульню. 

Праводзіцца беларуская народная гульня «Займі хатку».

Дзецi стаяць у «хатках» (маленькае кола). У кожнай «хатцы» – «птушачка». У сярэдзіне залы сядзiць «птушачка», якой не хапiла «хаткi». На першую частку музыкi дзецi крочаць павольна ў правы бок, «птушачкi» сядзяць у «хатках». На другую частку дзецi спыняюцца, узнiмаюць рукi ўгару. Усе «птушачкi лятаюць» па зале. Калі музыка скончыцца, кожная «птушачка» стараецца хутчэй заняць «хатку».

Вясна. Нагуляліся, а цяпер трохі адпачнем. Сѐння свята нашых птушак І вялікіх, і малых. Вам пабачыць і паслухаць Прапануем мы пра іх.

Паспрабуйце адгадаць мае загадкі пра птушак. 1. З выраю першы вяртаецца, З песняй да свету звяртаецца.

Поля і неба сябрук,

Гэта, вядома, … (жаўрук). Паказвае карцінку жаваранка. 2. Гэты дзядзька-будаўнік Малатком біць не прывык. Тук-тук доўгім носам,

Вось дом будзе восам.

I працуе – глянуць люба.

Інструмент у дзядзькі – дзюба. (Дзяцел.) (Н. Сторажава) [38, с. 96]

Паказвае карцінку дзятла.

3. Дом драўляны, габляваны, 3 кругленькім акенцам, Без дзвярэй і сенцаў.

Гаспадар – тo ж мой дружбак,

Невялічкі шэры... (шпак) (Н. Сторажава) [38]. 

Паказвае карцінку шпака.

4. У чырвоных ботах Ходзіць па балоце,

Захаваўшы лапкі,

Спрытна ловіць жабкі. (Бусел.) [31, с. 51] Паказвае карцінку бусла.

Вясна. Так, дзеці, гэта бусел. Белы бусел з’яўляецца сімвалам Беларусі. Таму Беларусь часта называюць «Краінай пад белымі крыламі». А жыве ѐн паблізу тых мясцін, дзе ѐсць рэчка і вадаѐм, дзе шмат маленькіх жабянят. Я прапаную вам пагуляць у гульню, якая называецца «Бусел і жабкі».

Праводзіцца беларуская народная гульня «Бусел і жабкі».

Усе дзеці – «жабкі». Яны скачуць, як жабкі, пад музыку. Калі музыка сціхае, «жабкі» заскокваюць у абручы i заміраюць. Выходзіць «бусел», гаворыць і пільна назірае, каб забраць з сабою тую «жабку», якая зварухнецца:

У чырвоных ботах

Ходзіць па балотах

Бусел доўганосы,

Жабак сабе носіць.

Тая «жабка», якая варухнецца, трапляе ў «дзюбу буслу» i выбывае з гульні. Гульня працягваецца.

Вясна. Ой, як весела з вамі! Але прыйшоў час развітвацца. Трэба ў другі садок збірацца. Я рада сустрэчы з вамі. За тое, што вы мяне чакалі, са мною гулялі, спявалі, я вас пачастую.

Вясна частуе дзяцей печывам у форме птушак.

Вясна. А цяпер яшчэ раз заспявайце мне веснавую песню.

Дзеці спяваюць песню «Мы ідзем гукаць вясну» (муз. В. В. Сярых, сл. І. Цітаўца). Вясна дзякуе за песню і развітваецца.

Гаспадыня. Вось мы і сустрэліся з Вясною. Я прапаную вам выйсці на вуліцу і паназіраць за сонейкам, паслухаць шчабятанне птушак, пазабаўляцца.

  

Свята прылѐту Бусла. Благавешчанне

(для выхаванцаў старшай групы)

 

Канюшык Людміла Пятроўна, 

музычны кіраўнік ДУА «Радашковіцкі яслі-сад № 1  Маладзечанскага раѐна»

 

Благавешчанне (Дабравешчанне, Звеставанне, Свята вясны, Гуканне Вясны, Рыгор) – беларускае народнае свята, якое адзначаецца

7 красавіка. Лічыцца вялікім святам, святам прылѐту бусла.

 

Праграмныя задачы: папаўняць веды дашкольнікаў пра традыцыі святкавання народнага свята «Благавешчанне»; фарміраваць у дзяцей уяўленні аб нацыянальных і агульначалавечых каштоўнасцях, культурных традыцыях народа; развіваць творчыя здольнасці дашкольнікаў сродкамі музычна-гульнѐвай дзейнасці; садзейнічаць стварэнню добрага настрою; выхоўваць пачуццѐ любві да роднага краю і гонару за яго.

Абсталяванне: музычныя інструменты, кошык з пячэннем, дзіцячыя касцюмы для герояў (Бусел, Курыца, Карова, Авечка, Гусак).

Дзеючыя асобы: вядучы, Бусел, Курыца, Карова, Авечка, Гусак.

 

Ход свята

Пад гучанне беларускай народнай мелодыі дзеці ланцужком уваходзяць у залу. Дзіця 1. 

У дзіцячым садзе сѐння  Песні, музыка гучаць.

Мы ўсім вам вельмі рады, Бусла будзем сустракаць. Дзіця 2. 

Сонца грэе, прыпякае,

Лѐд на рэчцы затрашчаў,

Цѐплы вецер павявае, Хмар дажджлівых нам прыгнаў. Дзіця 3. 

Вось і бусел паказаўся,

Гусі дзікія крычаць,

Шпак на дубе расспяваўся,

Жураўлі ўжо ляцяць (Якуб Колас, урывак з верша «Вясна») [37].

Дзіця 4.

Ціха ў полі, ціха ў лесе, Чуць балбоча ручаѐк.

А высока ў паднябессі

Льецца звонкі галасок (Якуб Колас, урывак з верша «Раніца вясною») [37]. 

Дзіця 5.   Сцежкі пацямнелі, Мокры снег асеў.

Хутка ўбачым у небе

Качак і гусей (Паўлюк Прануза, урывак з верша «Першы крок вясны») [35].

Дзіця 6. 

Сонейка заззяла, Многа шле цяпла.

Снег растаў наўкола,

Да нас вясна прыйшла.

Дзеці спяваюць песню «Вясна» (муз. і сл. І. Саўчук).

Вядучы. А зараз я загадаю вам загадку:

Праз горы, даліны,

Праз тысячы сѐл

З далѐкай краіны Вярнуўся пасол.

Спаважны, чыноўны,

Ён стаў на страсе,

У ботах чырвоных,

Каб бачылі ўсе (Ніл Гілевіч) [38, с. 53].

Дзеці. Бусел.

Вядучы. «Бусел прыляцеў – вясна будзе!» – гаворыць беларус, заўважыўшы першае з’яўленне гэтай птушкі. Рады бусел, клякоча На гняздзе на ўвесь гай.

Радасць выказаць хоча:

– Прыляцеў я ў свой край. Тут над рэчкай сасонкі, Морам жыта шуміць,

Без любімай старонкі

Мне б ніколі не жыць (А. Дзеружынскі верш «Прыляцеў я ў свой край») [10].

Вядучы. Бусел – любімая птушка беларусаў, бо ѐн прыносіць добрыя весткі. Таму гэта свята яшчэ называюць «Благавешчаннем». Ёсць шмат прымет, дзе гаворыцца пра бусла і Благавешчанне: «Калі бусел прыляцеў крыху раней, то ў гэтым годзе вырасце выдатны лѐн». (Вядучы звяртаецца да дзяцей.) Як вы думаеце, які ў гэтым годзе будзе лѐн? А чаму? (Адказы дзяцей.) «На Благавешчанне дождж – будзе добры ўраджай грыбоў і жыта». Як вы думаеце, ці будзе ў гэтым годзе шмат грыбоў? А чаму? «На Благавешчанне суха – летам будзе засуха».

Бусел – гэта сімвал шчасця. Людзі лічаць, што на чыім двары паселіцца бусел, там будзе поўны дастатак. Забіць бусла – вялікі грэх.

Дзеці. Бусла ўсе мы паважаем, да сябе яго запрашаем. 

З’яўляецца Бусел у чырвоных ботах, саламяным капелюшы, апрануты ў нацыянальнае адзенне.

Бусел. 

Завітаў да вас на свята, Чуў, чакалі вы мяне.

Тут над рэчкаю сасонкі,

Ручаѐк пляскоча звонкі, Без любімае старонкі Аніколі мне не жыць.

Дзеці спяваюць песню «Родны бусел» (муз. С. Галкінай, сл. Н. Галіноўскай).

Дзіця. 

Даўганогі землямер

Схапіў жабу за каўнер,

Па траве павалачыў,

У канаве намачыў,

Вострым носам дзеўбануў,

Уздыхнуў і – праглынуў (Васіль Вітка, верш «Бусел») [14].

 

Бусел. 

Па балоце я хаджу, Жабак есці я люблю.

Праводзіцца беларуская народная гульня «Жабкі». Дзеці становяцца ў два рады і спяваюць: Скача, скача жабка,  На чатырох лапках.

Скача жабка па дарожцы, Скача, выцягнуўшы ножкі.

Пад хуткую музыку трэба даскакаць да «балота» і назад. У гэты час Бусел спрабуе схапіць «жабак». Перамагае тая каманда, якая хутчэй дабяжыць да свайго месца з большай колькасцю «жабак».

Вядучы. Мы схавалі Бусла боты, каб не швэндаў па балотах.

Праводзіцца гульня «Бусел і Жабкі». Дзецi. 

Ходзiць Бусел па балоту, Клiча жабак на работу, Жабка кажа: 

• Не пайду.

Бусел кажа:

• Павяду.

Жабка кажа: 

• У суд падам.

Бусел кажа: 

• Зараз дам.

Дзецi. 

Мы схавалi Бусла боты, Каб не швэндаў па балоце. Бусел, бусел сiганi – Свае боты даганi.

Дзеці становяцца ў кола і перадаюць адзін аднаму бот, а Бусел спрабуе яго дагнаць (беларуская народная гульня «Дагані бот»).

Вядучы. Благавешчанне, як час перавагі вясны над зімой, прымушае падумаць і пра агароды. Лічыцца, што да Благавешчання нельга чапаць Маці-зямлю, бо яна можа прагневацца. На Благавешчанне дзеўка косу не пляце, птушка гнязда не ўе. У гэты дзень забаранялася гарадзіць плот, убіваць у зямлю колле, пачынаць сеў,  не выганялі першы раз кароў, не вывозілі гной. На Благавешчанне жанчыны не расчэсвалі валасы, каб «куры расаду не дралі». Гаспадыня падымалася раней мужа, каб выканаць абрад «развязвання сахі». 

А зараз прапаную гульню «А мы проса сеялі», каб у гэтым годзе быў добры ўраджай. Правілы гульні: дзеці павінны рухацца роўнай шарэнгай; у той час, калі ідуць і спяваюць хлопчыкі, дзяўчынкі стаяць на месцы, і наадварот.

Дзеці, узяўшыся за рукі, стаяць дзвюма шарэнгамі, тварам адзін да аднаго. З адной стараны стаяць хлопчыкі, з другой – дзяўчынкі.

Хлопчыкі шарэнгай падыходзяць да дзяўчынак і спяваюць:

• А мы проса сеялі, сеялі. (Ідуць на свае месцы.) Дзяўчынкі паўтараюць гэтыя ж рухі і таксама спяваюць:
• А мы проса вытапчам, вытапчам, вытапчам.

Хлопчыкі. Ды чым жа вам вытаптаць, вытаптаць, вытаптаць?  

Дзяўчынкі. А мы коней выпусцім, выпусцім, выпусцім.  

Хлопчыкі.А мы коней пераймем, пераймем, пераймем.

Дзяўчынкі.Ды чым жа вам пераняць, пераняць, пераняць?

Хлопчыкі.А шаўковым повадам, повадам, повадам.

Дзяўчынкі. А мы коней выкупім, выкупім, выкупім.

Хлопчыкі.Ды чым жа вам выкупіць, выкупіць, выкупіць?

Дзяўчынкі.А мы дадзім сто рублѐў, сто рублѐў, сто рублѐў.

Хлопчыкі.Не, трэба нам тысячы, тысячы, тысячы.

Дзяўчынкі. А мы дадзім дзеўчыну, дзеўчыну, дзеўчыну. (Ідуць дзяўчынкі. Адна дзяўчынка застаецца, астатнія вяртаюцца назад.)

Хлопчыкі. Вось гэта трэба нам, трэба нам, трэба нам. (Хлопчыкі падыходзяць да дзяўчынкі і становяцца вакол яе. Дзяўчынка танцуе, а хлопчыкі пляскаюць у далоні.) Вядучы. 

Пякла бабка калачы У халодненькай пячы. А якраз ляцеў камар І калачыкі пакраў.

Дзеці. 

Мак таўкуць камары – будзе цѐпла на двары.

Дзеці спяваюць песню «Усе вакол сябры» (муз. і сл. І. Саўчук).

Вядучы. 

Гэй, смялей, хлапцы і дзеўкі,  Пачынаем пець прыпеўкі.

Хлопчыкі. 

Дзяўчыначкі-бяляначкі, Дзе ж вы пабяліліся?

Дзяўчынкі.

Мы кароў даілі ўчора,

Малачком памыліся. Ух!

Хлопчыкі. 

Вы паслухайце, дзяўчаты, Нескладуху будзем пець. На дубу свіння пасецца, У лазні парыцца мядзведзь.

Дзеці разам. 

Праспявалі вам прыпеўкі, Вельмі хваляваліся. Вы заходзьце ў нашу групу, Калі спадабаліся! Ух!

Вядучы. 

Нямала танцаў ѐсць на свеце, Умей іх толькі выбіраць.

А вось гэты слаўны танец

Будзем разам танцаваць. Выконваецца беларускі танец «Весялуха».

Тэатралізацыя верша. Курыца. 

Куд-кудак, куд-кудак,  Яйка знесла я з кулак.

Вядучы. Узняла чубатка крык.

Індык. Так, так, так! – сказаў індык.

Вядучы. І карова кажа: 

Карова. Му-у-у! А каму? Вядучы. 

І авечка, 

Як пачула пра яечка,  Забляяла:

Авечка. Ме-е-е! Можна мне?

Вядучы. Гусак крыкнуў:

Гусак. Го-го-го! Захацела ты чаго!

Сѐння Бусел – гаспадар! (Паводле І. Шуцько, урывак з верша «Яечка».) [46, с. 37]

Дзеці спяваюць песню «На бусліных крылах (муз. А. В. Канстанцінавай, сл. Я. Жабко). З’яўляецца Бусел з кошыкам, у якім ляжыць пячэнне ў выглядзе птушак.

Бусел. Дзякуй вам, дзеткі, што мяне чакалі, звалі, добра спявалі і плясалі.

Вядучы. Дзе ж лятаў наш Бусел?

Бусел. Над прыгожай краінай, якая завецца Беларусь. 

Вядучы. А які падарунак ты нам прынѐс?

Бусел. Падару вам многа сонечных і радасных дзѐн, а яшчэ вось гэтых смачных «птушанят». Гэта не простыя «птушачкі», а з сакрэтам. Каму дастанецца «птушачка» з макам, – гэта да вясѐлага жыцця, вішанькай – да багацця, з тварагом – да абноўкі. (Дзеці выбіраюць сабе «птушачак».) Бусел. 

А цяпер, дзетвара, усім на вуліцу пара!

Песні пець, хараводы вадзіць, 

Весела плясаць,

Благавешчанне святкаваць.

Дзеці і Бусел выходзяць з залы.

 

 

Сімвалы Рэспублікі Беларусь 

 

Канспект інтэграванага занятку па адукацыйных абласцях

«Мастацтва (Музычная дзейнасць)» і «Дзіця і грамадства»

(для выхаванцаў старшай групы)

 

Шчэрбацэвіч Таццяна Анатольеўна, музычны кіраўнік ДУА «Яслі-сад № 16 г. Салігорска»

 

Праграмныя задачы: фарміраваць асновы патрыятызму і нацыянальнай самасвядомасці; культуру ўспрымання і выканання; развіваць сацыяльна-маральныя арыентацыі і пачуцці; выхоўваць паважлівыя адносіны да дзяржаўных сімвалаў Рэспублікі Беларусь (герба, флага, гімна), любоў да Радзімы.

Матэрыялы і абсталяванне: карта Беларусі; карцінкі дзяржаўных сімвалаў Рэспублікі Беларусь (герб, флаг), запіс гімна Беларусі (муз. Н. Сакалоўскага, сл. М. Клімковіча, У. Карызны); партрэт Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь; «лапці» (для гульні).  

 

Ход занятка

 

Дзеці ўваходзяць у музычную залу пад гучанне песні «Мой родны кут, як ты мне мілы» (муз. І. Лучанка, сл. Якуба Коласа). 

Музычны кіраўнік. Добры дзень, дзеці! Сѐння ў нас з вамі незвычайны занятак. Мы будзем знаѐміцца з сімваламі нашай краіны. Што гэта за сімвалы? Я прапаную вам паслухаць верш «Сімвалы маѐй краіны», які напісаў беларускі пісьменнік Навум Гальпяровіч. 

Выхавальнік чытае верш Навума Гальпяровіча «Сімвалы маѐй краіны» і паказвае малюнкі з дзяржаўнымі сімваламі Рэспублікі

Беларусь [20, с. 30].

Выхавальнік. Дзеці, пра якую краіну распавядае верш? На якой мове напісаны верш? Мы з вамі з’яўляемся жыхарамі якой краіны? 

Як называюць жыхароў нашай краіны? (Адказы дзяцей.) 

У кожнай краіны ѐсць свае дзяржаўныя сімвалы: Дзяржаўны герб, Дзяржаўны флаг, Дзяржаўны гімн. У беларусаў таксам яны ѐсць. (Паказвае малюнкі з дзяржаўнымі сімваламі Рэспублікі Беларусь.) 

Наша дзяржава называецца Рэспубліка Беларусь, альбо Беларусь. Сталіца Беларусі – горад Мінск. Гэта самы галоўны горад у краіне. Кіраўніком нашай дзяржавы з’яўляецца Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь.

Музычны кіраўнік звяртае ўвагу на партрэт кіраўніка дзяржавы.

Музычны кіраўнік. Зараз мы пазнаѐмімся з дзяржаўным сімвалам – гімнам нашай краіны.

Гімн – гэта самая галоўная ўрачыстая песня нашай краіны. Калі гучыць Гімн Беларусі, усе ўстаюць, падпяваюць або спакойна слухаюць стоячы. Так людзі выказваюць павагу да галоўнай песні нашай краіны і любоў да яе. Раніца нашай Радзімы пачынаецца з Гімна. Гучыць ѐн у святы, на ўрачыстых мерапрыемствах.

Дзеці, давайце паслухаем Гімн нашай дзяржавы стоячы! Мы з вамі любім і ганарымся нашай краінай, таму павінны ганарыцца  і яе Дзяржаўным сімвалам – гімнам. 

Слуханне Дзяржаўнага гімна Беларусі (муз. Н. Сакалоўскага, сл. М. Клімковіча, У. Карызны).

Музычны кіраўнік. Ці спадабаўся Гімн нашай краіны? Які настрой перадае мелодыя гэтага твора: святочны, урачысты, вясѐлы або сумны? Якія словы больш вам запомніліся? Як вы разумееце словы: «Наша любімая маці-Радзіма»? Так, дзеці, беларусы вельмі любяць сваю краіну і ганарацца ѐю. Якія яшчэ дзяржаўныя сімвалы мае наша краіна? (Адказы дзяцей.)

              Выхавальнік.     У     дзяржаўных      сімвалах     нашай     краіны

зашыфраваны аповед або паведамленне пра жыццѐ народа, традыцыі  і звычаі. Зараз я вам раскажу пра тыя звесткі, якія зашыфраваны  на Дзяржаўным гербе. (Паказвае малюнак Дзяржаўнага герба.)

У промнях узыходзячага сонца мы бачым контуры тэрыторыі Беларусі. Сонца асвятляе нашу краіну, сагравае яе, нясе цяпло, жыццѐ і радасць. Са старажытных часоў сонца і зямля – сімвалы жыцця. Зямны шар азначае, што мы жадаем усім краінам міру, хочам сябраваць з імі і супрацоўнічаць. Вянок з кветак і каласкоў сімвалізуе ўрадлівасць нашай краіны і працавітасць нашага народа. Стагоддзямі нашы продкі працавалі на зямлі, сеялі жыта, пяклі хлеб. Яшчэ ў нашай краіне вырошчваюць лѐн. З ільну атрымліваюць ніткі  і робяць тканіну, з якой шыюць адзенне. На чырвона-зялѐнай стужцы напісана «Рэспубліка Беларусь» [20, с. 7, 8, 10–13].

Музычны кіраўнік. Пра цяжкую працу нашых продкаў складалі народныя песні, якія перадавалі з вуснаў у вусны. Я вам зараз загадаю музычную песню-загадку. Пра каго ў ѐй гаворыцца, аб чым яна распавядае? Слухайце ўважліва. 

Гучыць беларуская народная песня «Ох, і сеяла Ульяніца лянок». Дзеці спрабуюць разам з музычным кіраўніком імітаваць рухамі дзеянні, які адбываюцца ў песні (сеяла лянок, палола, рвала, у снапочкі ставіла і г. д.).

Музычны кіраўнік. Хто ведае назву песні? Аб чым яна распавядае? Сапраўды, гэта песня пра цяжкую працу жанчын у час уборкі льну. Жанчыны і дзяўчынкі спазаранку збіраліся ў поле, дзе збіралі лѐн. Якія рэчы вырабляюць з ільну? (Адказы дзяцей.)

Выхавальнік. А зараз пазнаѐмімся з Дзяржаўным флагам Рэспублікі Беларусь. Ён мае тры колеры: чырвоны, зялѐны, белы. Чырвоны колер з’яўляецца знакам Сонца, азначае сілу, мужнасць і энергію, адначасова гэта знак шчаслівага жыцця. Зялѐны – колер прыроды, палѐў, лясоў, якія займаюць асноўную частку тэрыторыі нашай краіны. Гэта колер дабра, дабрабыту і міру. Белы колер – гэта перш за ўсѐ колер свабоды, маральнай чысціні і мудрасці. З краю нашага сцяга на белым полі намаляваны нацыянальны арнамент – знак працавітасці і майстэрства беларусаў.

Пра любоў да Радзімы гаворыцца ў многіх прыказках і прымаўках. Ёсць яны і ў беларусаў. Напрыклад, «У чужой старонцы не сагрэе і сонца». Як вы разумееце сэнс прыказкі? (Адказы дзяцей.) Якія прыказкі пра Радзіму вы ведаеце? 

Дзіця 1. Дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка.

Дзіця 2. Ідзі ў родны край – там і пад елкаю рай.

Дзіця 3. На чужыне і камар загіне.

Дзіця 4. У сваѐй хаце і вуглы дапамагаюць.

Дзіця 5. Радзіма – матка, чужына – мачыха. [8]

Выхавальнік. Дзеці, што вы лічыце сваѐй Радзімай? (Адказы дзяцей.) Радзіма – гэта родны край, Беларусь, родны горад, дзе нарадзіліся і жывяце, гэта ваш родны дом. 

Музычны кіраўнік. Герб, флаг і гімн – дзяржаўныя, афіцыйныя сімвалы нашай краіны. Таксама ѐсць і неафіцыйныя, нацыянальныя сімвалы Беларусі. Давайце разгледзім іх на малюнках і паспрабуем назваць. Паказвае малюнкі з выявамі бусла, зубра, васілька,

Нацыянальнай бібліятэкі і г. д. [20, с. 31]. 

Пра які нацыянальны сімвал мы развучвалі песню? Паслухайце ўважліва мелодыю і адкажыце. Музычны кіраўнік выконвае мелодыю з песні «Сіні васілѐк» (муз. і сл. Я. Жабко). 

Хто напісаў гэту песню? (Яніна Жабко, беларускі кампазітар.) Якая мелодыя ў гэтай песні: напеўная, спакойная ці хуткая, урачыстая. (Адказы дзяцей.) Давайце мы праспяваем знаѐмую вам песню з пачуццѐм і любоўю да роднай краіны.

Дзеці выконваюць песню «Сіні васілѐк».

Выхавальнік. Як добра вы спявалі. Прапаную вам пагуляць.

Праводзіцца беларуская народная гульня «Лапці». Для гульні неабходна падрыхтаваць «лапці» (ступні дарослага чалавека, зробленыя з кардону і абшытыя мешкавінай). На кожнае дзіця – пара «лапцей». Дзеці ідуць па колу і спяваюць:  Па лужочку мы ішлі, Сабе лапцікі знайшлі. Ты, Мікіта, не зявай, Сабе лапці выбірай!

У сярэдзіне кола знаходзіцца выхавальнік, які змяншае колькасць лапцей на адну пару. Напрыканцы мелодыі, дзецям патрэбна стаць на лапці («абуць лапці»). Каму не хапіла «лапцей», той выбывае з гульні. Гульня паўтараецца да таго часу, пакуль не застанецца адзін удзельнік. 

Музычны кіраўнік. Як добра вы гулялі. Беларусы яшчэ вельмі любяць танцаваць. А вам падабаецца танцаваць? (Адказы дзяцей.)  Я вас запрашаю на беларускі народны танец «Полька-Янка».

Дзеці выконваюць беларускі народны танец «Полька-Янка».

Музычны кіраўнік. Вельмі добра танцавалі. Які ў вас настрой? Што вы даведаліся новага і цікавага? Якія дзяржаўныя сімвалы нашай краіны вы ведаеце? (Адказы дзяцей.)

Выхавальнік паказвае малюнкі з выявамі герба і флага, дзеці іх называюць. Гучыць фрагмент гімна, дзеці адказваюць на пытанне.

Музычны кіраўнік. Сѐння мы пазнаѐміліся з дзяржаўнымі сімваламі Рэспублікі Беларусь, адчулі ўрачысты настрой Дзяржаўнага гімна, выканалі беларускія песні і танцы, упэўніліся ў тым, што беларусы ганарацца сваѐй гісторыяй і паважаюць свае традыцыі  і культуру. Мы таксама будзем ушаноўваюць дзяржаўныя сімвалы нашай краіны і любіць сваю Радзіму.

Выхавацель раздае дзецям карцінкі-размалѐўкі з контурам герба, флага, беларускага арнаменту, прапаноўвае размаляваць іх у групе або разам з бацькамі.

         

День Победы – 9 Мая

(для воспитанников старшей группы)

 

Скляренко Инна Александровна, музыкальный руководитель ГУО «Ясли-сад № 9 г. Борисова»

 

Программные задачи: расширять представления детей о событиях Великой Отечественной войны и празднике 9 Мая; развивать эмоциональную сферу на основе расширения диапазона эстетических переживаний; формировать потребность к самовыражению в процессе музыкальной деятельности; воспитывать уважение к защитникам Отечества, ветеранам Великой Отечественной войны.

Материалы и оборудование: цветы, цветные ленты, красные шарфы, изображения памятников Люсе Чаловской, экипажу Павла Рака, героям артиллеристам, сержанту Александру Серебренникову, Аллеи Героев и др., разрезные картины с изображением памятников.

 

Ход мероприятия

 

Под торжественную музыку дети входят в музыкальный зал.

Ведущий. 9 Мая – день нашей славной Победы. Это особый праздник. В этот день много лет назад закончилась Великая Отечественная война. Путь к Победе был трудным и героическим. Наши деды и прадеды ценой огромных усилий на фронте и в тылу принесли эту Победу. Прошло много лет, но все помнят эту дату, торжественно ее отмечают.

Ребенок 1. 

День Победы – 9 мая –

Праздник мира в стране и весны. В этот день мы солдат вспоминаем, Не вернувшихся в семьи с войны. Ребенок 2. 

В этот праздник мы чествуем дедов,

Защитивших родную страну,

Подаривших народам Победу

И вернувших нам мир и весну (Н. Томилина) [41].

Ребенок 1. 

Уже давно закончилась война, Она несла лишь горести и беды. Сегодня отмечает вся страна Великий, славный праздник –  День Победы!

 

Победа так была нам всем нужна,

Чтоб звонко птицы в вышине запели, Чтоб могла смеяться детвора, Цвели цветы, и травы зеленели.

Как много жизней унесла война! 

Об этом свято помнят ветераны

И в праздник надевают ордена,

Ведь День Победы –

Праздник самый главный! (М. В. Сидорова «Великий праздник») [36]

Исполняют песню «Большой праздник» (муз. и сл. И. Я. Соломыкиной).

Ведущий. На нашем празднике присутствуют ветераны войны.

Это наши герои, которые знают о войне не понаслышке.

Ведущий представляет присутствующих на празднике ветеранов и дает им слово для выступления. Выступление ветеранов. 

Дети дарят ветеранам подарки, сделанные своими руками.

Ребенок 1. 

Напала фашистская нечисть – Нет вражеским танкам числа. Сражается Брестская крепость Под шквалом литого свинца!

Ребенок 2. 

Пылает огнем Севастополь, Раскинув Андреевский флаг, И грудью своей закрывает Одессу родную моряк!

Ребенок 3. 

Москву защищает Панфилов, В кольце на Неве Ленинград, Но шепчут усталые люди:

«Ни шагу, ни шагу назад!» [43].

Слушание фрагмента музыкального произведения «Священная война» (муз. А. В. Александрова, сл. В. Лебедева-Кумача).

Ребенок 1. 

Бой идет за каждый город, Бой за улицу и дом.

Помогают люди фронту Честным доблестным трудом.

Ребенок 2. 

В трудный бой ушли мужчины,

Встали женщины к станку,

Чтобы больше мин, снарядов

Било точно по врагу! [44]

Исполняют танец с шарфами под музыку «А закаты алые, алые» (муз. В. Осошник, сл. Н. Осошник).

Ребенок 1. 

Приходят люди к Вечному огню.

Приходят, чтобы низко поклониться Тем, кто погиб в жестокую войну, Их подвигами Родина гордится.

Ребенок 2. 

Горит огонь и в дождь, и в снег, и в град.

Не заметут его метель и ветер.

Бессмертен подвиг доблестных солдат.

Несут цветы и взрослые, и дети.

Ребенок 3. 

Тем, кто стоял за Родину свою,

Чтоб не могла война вновь повториться,

Приходят люди к Вечному огню,

Приходят, чтобы низко поклониться (М. В. Сидорова «Приходят люди к Вечному огню») [42].

Поют песню «Вечный огонь» (муз. А. Филиппенко, сл. Д. Чибисова).

Дети. 

Я стою у обелиска.

Ветер листьями шуршит.

Три березки – в ноги низко Тем, кому бы жить да жить. Замираю возле каждой В многозвучной тишине.

...Так мой дед ушел однажды

И не знает обо мне (А. Лопошич) [30, с. 98]. Все встают и чтят память погибших на войне минутой молчания.

Ведущий. Во многих городах и селах нашей страны есть памятники героям войны. И в нашем городе есть такие памятники. Один из них – это памятник совсем молодой девушке-партизанке, погибшей во время войны. О ком идет речь? (Ответы детей.)

Ведущий. Правильно. Это Люся Чаловская. В ее честь названа одна из улиц нашего города.

Ребенок. 

Время нас забирает, Заодно и причал.

Если грусть наплывает,

Легче путь на вокзал. Я живу в Беларуси, Где никто не забыт. Песнь о девочке Люсе  Гордой чайкой летит.

И она, как живая, На просторе стоит,

И всегда молодая,

Без румянца ланит (А. Лопошич «Песнь о девочке Люсе»).

Ведущий. А какие памятники героям войны нашего города вы еще знаете? (Ответы детей.)

Беседа о памятниках города сопровождается презентацией с изображениями памятников Люсе Чаловской, экипажу Павла Рака, героям артиллеристам, сержанту Александру Серебренникову и др.

Ребенок. 

По тракту Московскому танк Павла Рака

О подвиге наших солдат говорит, А Вечный огонь, вырываясь из мрака, В честь их незабытых, мигая, горит.

Исполнение песни «Танк-герой» (муз. и сл. Т. Копыловой).

Ведущий. Ребята, как называется улица, на которой расположен наш садик? (Ответы детей.) Ребята, расскажите об Александре Серебренникове, в честь которого названа наша улица.

Ребенок 1. 

Сержант Серебренников был

Отчаянным бойцом – С фашистами сражался он Под Курском и Орлом.

Однажды в яростном бою

Был командир убит, 

Он опустил свой автомат И замертво лежит… Ребенок 2. 

Тогда Серебренников встал: «Ребята, все за мной!» – И взвод повел в атаку сам.

И на врагов стеной

Обрушился бессмертный взвод, Отважен и силѐн.

Сержант, хоть храбро воевал,

Да пулей был сражѐн (М. Бабицкая).

Ребенок 3. 

Героя подвиг не забыт,

И именно сейчас

Воздвигли памятник ему На улице у нас.

Ведущий. На нашей улице, кроме памятника Александру Серебренникову, есть и другие памятные места. Например, Аллея Героев. 

Ребенок. 

Один из памятников на нашей улице – Аллея Героев. На Аллее Героев, дружок, помолчи ты И цветы положи на холодные плиты. О бесстрашных героях мы вспомним сейчас, Отстоявших свободу и счастье для нас.

А свобода и счастье – это мамина ласка, Это цирк и игрушки, и волшебная сказка.

Все – и дети, и взрослые – много сделать должны, Чтобы не было больше на свете войны (М. Бабицкая).

Проводится игра «Собери изображение памятника». Дети делятся на 3 группы и собирают разрезные картинки с изображением памятников (экипаж Павла Рака, герои-артиллеристы, Аллея Героев).

Побеждает та команда, которая первой соберет картинку.

Ребенок. 

Четыре долгих года Победу ждал народ – Пылает от салютов Вечерний небосвод.

И едут, едут, едут

Домой во все концы

Солдаты-победители, Советские бойцы!

Все дети выполняют упражнение с лентами и цветами под музыку «Майский вальс» (муз. И. Лученка, сл. М. Ясеня).

Ребенок 1. 

Мы – дети счастливой и мирной страны. Народ наш великий не хочет войны…

Ни детям, ни взрослым война не нужна.

Пусть с нашей планеты исчезнет она! Ребенок 2. 

Пусть мирные звезды над миром горят,

И дружба не знает границ и преград! (О. Высотская, отрывок  из стихотворения «Под мирным знаменем».) [16]

Исполняют песню «Мир – это детство» (муз. Е. Архиповой, сл. В. Данько).

В заключение праздника детям и родителям предоставляется время для свободного общения с приглашенными ветеранами.

 

Развлечение к Дню города Жодино

(для воспитанников средней и старшей групп)

 

Окунева Светлана Станиславовна, музыкальный руководитель 

ГУО «Ясли-сад № 19 “Пралеска” г. Жодино»

 

Программные задачи: расширять представления воспитанников о своей малой родине (городе Жодино), достопримечательностях родного города; развивать эмоциональную сферу на основе расширения диапазона эстетических переживаний; формировать основы общей и музыкальной культуры; воспитывать чувства любви к родному краю и гордости за него, нравственные качества (доброту, отзывчивость, гостеприимство). 

Материалы и оборудование: украшения для музыкального зала, картонные рули для песни «Вырастает город» (муз. Е. Тиличеевой, сл. М. Кравчука); искусственные цветы по числу участников, две лейки для игры «Посади цветы»; чемодан с угощениями.

Действующие лица: ведущий, пассажиры самолета.

 

Ход развлечения

 

Дети входят в музыкальный зал, звучат праздничные фанфары, выходит ведущий праздника.

Ведущий. Здравствуйте, дорогие ребята! Мы собрались сегодня в нашем музыкальном зале, чтобы отпраздновать замечательный день – День города Жодино! Пусть наш веселый детский «Привет!» летит по всем улочкам нашего города! 

Нашим друзьям – Привет! (Слово «Привет» произносят все дети.) Нашим школьникам – Привет!

Нашим рабочим – Привет!

Нашим строителям – Привет!

Нашим жителям – Привет!

Нашему городу – Привет!!!

Исполняют песню «Город наш» (муз. и сл. С. Окуневой). В конце песни раздается звук самолета, ведущий обращает на него внимание детей.

Голос диктора. Внимание! На вашу площадку приземлился самолет рейсом № 124 из города Упрямска (по мотивам рассказа М. А. Андрианова «Город больных ослиной болезнью»). Встречайте гостей! 

Под музыку в зал заходят два пассажира с чемоданами и сумками. 

Пассажир 1. Здравствуйте! Что это за город? 

Дети. Жодино! 

Пассажир 1. Точно Жодино? 

Дети. Да!

Ведущий. Здравствуйте. А вы кто?

Пассажир 1. Мы пассажиры самолета из города Упрямска. Очень давно, когда мы были еще маленькими детьми, нас отправили туда родители (жалостливо).

Ведущий. Это почему же?

Пассажир 2. Потому что мы были очень капризными, упрямыми детьми и надоедали всем (плаксиво).

Пассажир 1. Мы прожили в городе Упрямске много лет, и елееле нам удалось оттуда убежать!

Ведущий. Что же это за город такой?

Пассажир 1. Там все болеют ослиной болезнью! Вот на проспекте ЛЕЖЕБОК живут упрямки-лежебоки. Они по утрам упрямо не хотят вставать, капризничают и продолжают часами валяться в постели.  Поэтому, чтобы солнце по утрам не будило их своими лучами, им строят дома без окон!

Пассажир 2. А на УЛИЦЕ ГРЕЧНЕВОЙ КАШИ живут те упрям-

ки-недоедалки, кто всегда упрямо не хочет доедать свою еду. Здесь то и дело открываются окна, и остатки пищи выкидывают прямо на улицу. А так как по утрам чаще всего едят гречневую кашу,  то улицу так и назвали – УЛИЦА  ГРЕЧНЕВОЙ  КАШИ!

Пассажир 1. Еще там есть улица НЕПРАВИЛЬНЫХ  ШКОЛ, где живут упрямки-неучи, которые не хотят учиться и делать уроки. Есть улица ВЕЧНОГО  ГРОМА! Там до ночи гремит барабан для тех, кто упрямится и не любит ложиться спать.

Пассажир 2. На улице  ПРИСТАВАЛ живут упрямки-приставучки! С ними придется играть в чужие неинтересные игры, слушать долгие скучные истории или смотреть длинные надоевшие фильмы!

Пассажир 3. Вообще, сумасшедший город! Мы долго прожили в нем и поняли, что так жить больше нельзя! Мы купили билет на самолет и прилетели к вам.

Пассажир 1. Мы хотим жить в красивом городе с хорошими, вежливыми и воспитанными людьми!

Ведущий. Вам повезло, вы попали в замечательный город! 

Скажите, дети, как называются улицы в нашем городе?

Дети поочередно говорят названия улиц, на которых живут. Ведущий добавляет еще некоторые названия, предлагает родителям дополнить список знакомых улиц. Дети читают стихи о своем городе.

Ребенок 1. 

Мы в городе добром 

И светлом живем, И Родиной нашей Его мы зовем.

Как звать этот город,

Скажите, ребята? (А. Алѐшин)

Все дети. В Жодино славном живут дошколята!

Ребенок 2.

Наш город совсем еще молод, 

Но радуясь новой и мирной весне,

Растет, хорошеет наш город

На радость, на счастье мне и тебе! (А. Казюко) Ребенок 3. 

Город мирный и красивый

Зеленеет и растет,

И живет в нем очень дружный, Замечательный народ!

Ребенок 4. 

Хороши у нашей Родины Деревни, села, города. Но милее, лучше Жодино Не найти нам городка!

Ребенок 5.

На берегу широкой речки Город наш стоит родной.

Этот город – юный город, Станет скоро он большой!

Ведущий. Ребята, давайте прокатимся на машинах по улочкам нашего города, полюбуемся его красотой, а по дороге споем песню.

Дети имитируют движения водителя за рулем, исполняют песню «Вырастает город» (муз. Е. Тиличеевой, сл. М. Кравчука).

Ребенок 6.

Город мой на карте

Сразу не заметишь,

Маленькая точка

На Плисе-реке.

Но гремит по свету 

Слава о БелАЗе, А БелАЗ прописан В нашем городке! 

Ребенок 7.

Наши БелАЗы 

Известны всем в мире,

В рудных карьерах надежны они.

Их слава с годами

Все шире и шире,

Ведь трудятся с честью богатыри!

Звучит песня «Мы делаем БелАЗы» (муз. и сл. С. Окуневой). В зал заходят мальчики в костюмах рабочих, с бутафорскими ключами и инструментами.

Мальчики.

Почетней нет в народе (мальчики идут по кругу друг за другом)

Работы на заводе, 

Где руки золотые (показывают свои руки и инструменты) Всегда и всем нужны!

Такие вот ребята 

Пришли сюда когда-то,  Теперь они орлята  И гордость всей страны!

Припев:

Все знают, что мы асы (все мальчики поют),

Мы делаем БелАЗы,

Большие самосвалы,

Мы все богатыри! (Демонстрируют силу.)

Работаем умело,

Мужское это дело,

Накручиваем смело

Тяжелые болты! (Демонстрируют свои инструменты.)

 

2. Девчонки и мальчишки

Рассматривают книжки, Особенно картинки, Где есть большой БелАЗ.   Но скоро повзрослеют

И глянуть не успеют,

Как с нами эту песню Споют они не раз!   

Припев.

Мы смотрим, как по трассе  Уходят в путь БелАЗы.

Их ждут дела большие,  Их ждет тяжелый груз.  

Высокие кабины,

Огромные машины

Прославят нашу землю – Родную Беларусь!

Припев.

Пассажир 1. Очень нам нравится ваш город! Столько здесь нового и интересного!

Ведущий. Будем город наш любить? Дети. Да! (Отвечают все дети.) Ведущий. Будем мы им дорожить?

Дети. Да!

Ведущий. Будем взрослым помогать? 

Дети. Да!

Ведущий. Будем город украшать?

Дети. Да!

Ведущий. Будем мы цветы сажать? 

Дети. Да!

Ведущий. Предлагаю наш город сделать еще краше, давайте украсим его цветами. 

Проводится игра-эстафета «Посади цветы». Все дети делятся на две команды, становятся напротив «цветочных клумб» (клумбы могут быть разные по форме: квадратные, круглые, в форме ромба и т. д.). У каждой команды имеется набор из декоративных цветов и лейка. Участники команд по очереди должны выбрать цветок, добежать до клумбы и «посадить» его. Последний участник оббегает цветочную клумбу, поливает все цветы и возвращается обратно. 

Побеждает та команда, которая быстрее всех справится с заданием.

Взрослые оценивают оформление цветами каждой клумбы.

Пассажир 2. Какой красивый у вас город!

Пассажир 3. Какие замечательные и добрые люди живут в вашем городе!

Ведущий. Замечательные люди живут и о городе своем веселые песни поют! Воспитатели вместе с детьми исполняют «Жодинские частушки» (сл. С. Окуневой).

1. Нам скучать и грустить Сегодня не положено.

Мы куплеты сочинили И споем про Жодино! 

Припев. Ух-ты! Ах-ты!

Как не похвалиться. Повезло же нам, ребята, В Жодино родиться!

2. Раньше здесь была деревня, Огромное болото,

Но решили город строить − Взялись за работу.

Припев.

3. Всюду клумбы и газоны,

Красоты немало, И аллея фонарей Ярко засияла.

Припев.

4. Вот еще мы подрастем,

Глянуть не успеете,

На работу, в детский сад На метро поедете!

Припев.

5. Своим городом родным Будем мы гордиться! Захотим и сделаем Жодино – столицей!!!

Припев.

Ведущий. Вот так весело и дружно мы живем! Оставайтесь у нас!

Пассажир 1. Спасибо, мы очень рады! 

Ведущий. Мы приглашаем вас на веселый танец. 

Исполняют белорусский танец «Весялуха».

Голос диктора. Внимание! Внимание! Пассажиры рейса № 124!

На посадочной полосе вас ожидают родители!

Пассажиры. Ура! Нас встречают мамы и папы! До встречи,  друзья! Рады были знакомству! Примите от нас поздравления с Днем города и угощения! (Пассажиры открывают чемодан и отдают угощения для ребят.)

Ведущий. Как хорошо, что они встретили своих родителей  и поселятся в нашем красивом городе! В честь такого замечательного праздника пусть прогремит «салют»! 

Лопаются шарики, вверх летят разноцветные ленты. Дети по-

лучают угощения, фотографируются и покидают зал.                                         

СПІС  ВЫКАРЫСТАНЫХ  КРЫНІЦ

 

1. Кодекс Республики Беларусь об образовании : 13 января 2011 г. № 243-3 // Национальный реестр правовых актов Республики Беларусь, 01.02.2011, № 13.2/1795. – Минск : Нац. центр правовой информ. Респ. Беларусь, 2011.
2. О государственных символах Республики Беларусь : Закон Респ. Беларусь, 5 июля 2004 г., № 301-3 (в ред. законов Республики Беларусь от 08.07.2015 № 283-З).
3. Об утверждении Концепции непрерывного воспитания детей и учащейся молодежи 2016–2020 годы : постановление Совета Министров Респ. Беларусь, 15 июля 2015 г., № 250.
4. Об утверждении Государственной программы «Образование и молодежная политика» на 2016–2020 годы : постановление Совета Министров Республики Беларусь, 28 марта 2016 г., № 250 (в ред. постановления Совета Министров Республики Беларусь от 04.11.2016 № 905).
5. Вучэбная праграма дашкольнай адукацыі / Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь. – Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2012. – 407 с.
6. Инструктивно-методическое письмо Министерства образования Республики Беларусь к 2013/2014 учебному году [Электронный

ресурс] : постановление Министерства образования Республики Беларусь, 22 июля 2013. – Режим доступа : http://edu.gov.by/main.aspx?guid=14741. – Дата доступа : 03.12.2013.

7. Анцыпiровiч, В. М. Фармiраванне музычнай культуры дашкольнікаў сродкамi беларускага фальклору : дапаможнiк для педагогаў устаноў, якiя забяспечваюць атрыманне дашк. адукацыi / В. М. Анцыпiровiч ; пад рэд. Н. С. Старжынскай. – Мінск : Зорны верасень, 2007. – 60 с.
8. Беларускія прыказкі, прымаўкі, фразеалагізмы / склад. Ф. Янкоўскі. – 2-е выд., дапоўн. – Мінск : Акадэмія навук БССР, 1962. – 555 с.
9. Беларускі дзіцячы фальклор / склад. А. М. Аляхновіч [і інш.]. – Мінск : Беларусь, 1994. – 272 с.
10. Беларуская літаратура: А. Дзеружынскі [Электронны рэсурс]. – Рэжым доступу : http://karotkizmest.by. – Дата доступу : 20.05.2019.
11. Вераб’ѐва, Н. Апусцела поле, нiвы адцвiлi : сцэнарый для дзяцей старэйшай групы / Н. Вераб’ѐва // Пралеска. – 1994. – № 9. – С. 10–11.
12. Верціхоўская, М. І. Залатыя зярняты : тлумачальнаперакладны слоўнік : 2-гі клас / М. І. Верціхоўская. – Мінск : Пачатковая школа, 2009. – 176 с.
13. Вершаваная казка «Рэпка» [Электронны рэсурс]. – Рэжым доступу : https://documentsite.net/3001147. – Дата доступу : 22.05.2019.
14. Вершы для дзяцей: В. Вітка [Электронны рэсурс]. – Рэжым доступу : http://www.vyaselka.ru/busel. – Дата доступа : 20.05.2019. 15. Вольскі, А. В. Літаратурнае чытанне : падруч. для 2-га кл.

устаноў агул. сярэд. адукацыі з рус. мовай навучання / А. В. Вольскі, І. А. Гімпель. – Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2012. – 128 с. 

16. Высотская Ольга. Под мирным знаменем [Электронный ресурс]. – Режим доступа : http://poznayki.ru/стихи. – Дата доступа :

27.05.2019. 17. Выхоўваем грамадзяніна : дашкольнікам аб гісторыкаэтнаграфічнай спадчыне : дапам. для педагогаў устаноў, якія забяспечваюць атрыманне дашк. адукацыі / Л. М. Варанецкая, К. М. Бельская, І. Л. Ждан. – Мінск : Зорны верасень, 2008. – 132 с.

18. Грымаць, А. А. Беларуская народная педагогіка : тэорыя і практыка : дапам. для студэнтаў і выкладчыкаў пед. вучылішч, каледжаў, інстытутаў і ўніверсітэтаў / А. А. Грымаць, Л. М. Варанецкая. – Мінск : Бел. дзярж. пед. ун-т імя М. Танка, 1996. − 191 с.
19. Гульні, забавы, ігрышчы / склад. А. Ю. Лозка. – 3-е выд. – Мінск, 2003. – 534 с.
20. Герб, сцяг, гімн: дзяржаўныя сімвалы Рэспублікі Беларусь :

для дашкольнага і малодшага школьнага ўзросту / В. У. Ваніна. –  2-е выд. – Мінск : Пачатковая школа, 2016. – 31 с.

21. Жабко, Я. Г. Усе поры года я вельмі чакаю / Я. Г. Жабко. – Мінск, 1999. – 143 с.
22. Жабко, Я. Г. Детская дружба : песни, инсценированные сказки, рассказы, стихи / Я. Г. Жабко ;музыка А. В. Константиновой. – Минск : Беларусь, 2013. – 79 с.
23. Загадкі з поля і градкі [Электронны рэсурс] / Міхась Пазнякоў. – Рэжым доступу : http://chitaemdetyam.com/images/books. – Дата доступу : 22.05.2019.
24. Зборнік беларускай літаратуры. Вершы і творы на беларускай мове. Якуб Колас [Электронны рэсурс]. – Рэжым доступу : http://litaratura.by/yakub-kolas-da-vyasny. – Дата доступу : 20.04.2019.
25. Кавалеўская, Г. М. Выхаванне нацыянальнай самасвядомасці дашкольнікаў сродкамі беларускага фальклору : дапаможнік для педагогаў устаноў, якія забяспечваюць атрыманне дашкольнай адукацыі / Г. М. Кавалеўская. – Мазыр : Белы Вецер, 2009. – 62 с.
26. Кахноўская, А. В. Этнакультурнае выхаванне : фарміраванне асноў патрыятызму ў старэйшых дашкольнікаў : вучэб.-метад. дапаможнік / А. В. Кахноўская ; Мінскі абл. ін-т развіцця адукацыі. – Мінск : МАІРА, 2011. – 99 с.
27. Кахноўская, А. В. Народныя святы, забавы, вечарыны: этнакультурнае выхаванне дашкольнікаў : зб. сцэнарыяў / А. В. Кахноўская ; ДУА «Мінскі абл. ін-т развіцця адукацыі». – Мінск :

МАІРА, 2010. – 30 с.

28. Лозка, А. Ю. Беларускi народны каляндар / А. Ю. Лозка. – 2-е выд. – Мінск : Полымя, 2002. – 240 с.
29. Лозка, А. Ю. Святы Беларусі : для сярэдняга і старэйшага школьнага ўзросту / А. Ю. Лозка. – Мінск : Беларуская

Энцыклапедыя, 2018. – 71 с. – (Беларуская дзіцячая энцыклапедыя).

30. Лопошич, А. У обелиска / А. Лопошич // Неман. – 2010. – № 1. – С. 98.
31. Літаратурнае чытанне : падручнік для 3-га кл. агульнаадукац.

устаноў з рус. мовай навучання / склад. : В. С. Варапаева,

Т. С. Куцанава. – Мінск : Маст. літ., 2007. – 128 с. 

32. Нашы дзеткі: Сяргей Сокалаў-Воюш [Электронны рэсурс]. – Рэжым доступу : http://dzietki.org/article/cms_view. – Дата доступу : 19.04.2019. 33. Никонова, Л. Е. Патриотическое воспитание детей среднего дошкольного возраста : пособие для педагогов учреждений дошкольного образования / Л. Е. Никонова. – Минск : Зорны Верасок, 2015. – 120 с.
33. Паэтычная старонка: Максім Танк [Электронны рэсурс]. – Рэжым доступу : http://maksimtank.ru/vershy/yak-vyasna-pryshla. – Дата доступу : 26.04.2019.
34. Паэзія: Паўлюк Прануза [Электронны рэсурс]. – Рэжым доступу : http://ddu101.vitebsk.edu.by/be/main.aspx?guid=42311. – Дата доступу : 26.05.2019.
35. Поэтическая страничка: М. В. Сидорова [Электронный ресурс]. – Режим доступа : https://nsportal.ru/user/782445/page. – Дата доступа : 20.05.2019.
36. Родныя вобразы: Я. Колас [Электронны рэсурс]. – Рэжым доступу : http://rv-com/verse/show/94. – Дата доступу : 20.04.2019. 38. Сцяпурка, В. С. З імі слаўна забаўляцца, імі добра любавацца : факультатыўныя заняткі «Вытокі роднай мовы» ў 1-м класе : дапам. для настаўнікаў / В. С. Сцяпурка. – Мінск : Пачатковая школа, 2016. – 104 с.
37. Сторажава, Н. А. Сіні матылѐк : загадкі для дзяцей дашкольнога і малодшага школьнага ўзросту / Н. А. Сторажава. – Мінск : Народная асвета, 2012. – 24 с.
38. Страна мелодий : пособие / сост. Л. В. Кузьмичева. – Минск : Беларусь, 2011. – 247 с. : ноты.
39. Стихи ко Дню Победы (9 Мая): День Победы [Электронный ресурс]. – Режим доступа : https://otmetim.info/stixi-k-9-maya. – Дата доступа : 20.05.2019.
40. Стихотворения ко Дню Победы: М. Сидорова [Электронный ресурс]. – Режим доступа : http://logocvetik.ucoz.com/publ/detjam. – Дата доступа : 27.04.2019.
41. Сценарий праздника ко Дню Победы [Электронный ресурс]. – Режим доступа : http://vsescenarii.com. – Дата доступа : 27.04.2019.
42. Сценарий 9 Мая [Электронный ресурс]. – Режим доступа : http://vsescenarii.com. – Дата доступа : 27.04.2019.
43. Сцэнарый свят. Апусцела поле, нівы адцвілі [Электронны рэсурс]. – Рэжым доступу : http://сцэнар. дамен.бел/vosen/apuscelapole-nivy-adcvili. – Дата доступу : 19.05.2019.
44. Чытанка для дзіцячага садка / уклад. В. Вячорка, П. Садоўскі ; мал. Н. Гарбуновай. – Мінск : Медысонт, 2008. – 372 с.

         

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вучэбна-метадычнае выданне

 

 

ВЫХОЎВАЕМ  МАЛЕНЬКІХ  ПАТРЫЁТАЎ

 

Сцэнарыі  свят  і  забаў 

 

 

 

Адказны за выпуск І. Р. Калеснікава

 

Карэктары М. С. Сікорская, Ж. М. Атаева 

Камп’ютарная вѐрстка Г. А. Абцэшка  

Дызайн вокладкі В. А. Ніканорава

 

Падпісана ў друк 30.08.2019. Фармат 60×84¹/₁₆. 

Папера афсетная. Гарнітура Таймс. Друк на рызографе. Заказ 11.

Ум. друк. л. 3,66. Ул.-выд. арк. 2,32. Тыраж 99 экз.

 

Дзяржаўная ўстанова адукацыі «Мінскі абласны інстытут развіцця адукацыі». 

Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі выдаўца, вытворцы, распаўсюджвальніка друкаваных выданняў № 1/422 ад 02.09.2014. 

Вул. П. Глебкі, 88, 220104, Мінск.

ДАЛУЧЭННЕ ВЫХАВАНЦАЎ ДА БЕЛАРУСКАЙ МОВЫ 

Ў ПРАЦЭСЕ ФІЗКУЛЬТУРНА-АЗДАРАЎЛЕНЧЫХ МЕРАПРЫЕМСТВАЎ

 

Авалоданне дзецьмі дашкольнага ўзросту беларускай мовай –  гэта адзін з асноўных элементаў фарміравання асобы дзіцяці, засваення ім пачаткаў нацыянальнай культуры.

Развіццё беларускага маўлення дзяцей у ўстанове дашкольнай адукацыі з рускай мовай навучання і выхавання носіць практычны характар. Важнае значэнне надаецца ўліку прынцыпаў інтэграцыйнасці, культураадпаведнасці і пераемнасці.  

У межах правядзення беларускамоўных дзён і тыдняў ва ўстанове дашкольнай адукацыі магчыма далучыць выхаванцаў да роднага слова шляхам увядзення беларускай мовы ў камунікатыўнае асяроддзе фізкультурна-аздараўленчых мерапрыемстваў.

Пачынаецца дзень з ранішняй гімнастыкі. Для таго, каб падняць настрой дзяцей, абудзіць ад сну, зацікавіць іх, пачынаем ранішнюю гімнастыку з загадкі, заклічкі. Дзеці з задавальненнем выконваюць фізічныя практыкаванні пад вершаваны рытм. Рытмічныя рухі выконваюцца лёгка і  не выклікаюць стамлення. У ранішнюю гімнастыку можна ўключыць комплексы на розныя тэмы: “Вожык”, “Кукарэку, певунок”, “Звярыная зарадка“. 

Уводная частка гімнастыкі будуецца па змесце знаёмых дзецям вершаў. Да вершаў падыходзім творча, знаходзім радкі, пад якія дзеці могуць выконваць розныя віды хадзьбы ці бегу, раздзяляем верш на часткі, прадугледжваем, каб фізічная нагрузка на выхаванцаў была аптымальная. 

З выхаванцамі малодшай групы выкарыстоўваем верш Кандрата Лейкі “Верабей”, з выхаванцамі сярэдняй групы выкарыстоўваем народны верш “Горкай, горкай, горачкай…”, з выхаванцамі старшай групы – верш Змітрака Бядулі “Дудачка”.

 

Вашай увазе прапануецца ўводная частка гімнастыкі з выхаванцамі 4-5 гадоў паводле народнага верша “Горкай, горкай, горачкай” 

 

Кіраўнік фізічнага выхавання чытае верш, а дзеці выконваюць розныя віды хадзьбы.

Горкай, горкай, горачкай

Ішоў малы Ягорачка. (Дзеці ідуць па крузе).

Ваўкоў ён не баяўся,

Страхаў не пужаўся. (Дзеці азіраюцца назад).

Пратаптаў Ягорачка Сцежачку да горачкі. (Дзеці ідуць з высокім падыманнем каленяў).

 

Выразаў Ягорачка   (Лёгкі бег адзін за адным). дудачку-свісцёлачку.

І свістаў ён птушачкай,

Птушачкай-пяюшачкай.

Горкай, горкай, горачкай (Дзеці ідуць змейкай на насках).

Ішоў малы Ягорачка. 

Пратаптаў Ягорачка (Бег змейкай). Сцежачку да горачкі. 

 

Горкай, горкай, горачкай (Дзеці выконваюць падскокі на дзвюх нагах з пасоўваннем  наперад).

Скакаў малы Ягорачка. Пратаптаў Ягорачка

Сцежачку да горачкі. 

 

Горкай, горкай, горачкай (Дзеці выконваюць практыкаванні на аднаўленне дыхання).

Прыйшоў малы Ягорачка. 

 

Пасля мастацкага суправаджэння ўводнай часткі дзеці з жаданнем выконваюць фізічныя практыкаванні ранішняй гімнастыкі. 

Вядучую ролю ў фізічным развіцці выхаванцаў займаюць фізкультурныя заняткі, у якія мы ўключаем мастацкае слова, элементы тэатралізацыі, беларускія народныя гульні.

На занятках па фізічнай культуры, дзякуючы практыкаванням з назвай, дзеці малодшага ўзросту добра ўяўляюць вобраз таго ці іншага персанажа і імкнуцца прадставіць яго. Напрыклад, “Мішка касалапы шырока ставіць лапы”, ”Бег ваўчок наш праз лясок”; “Могуць зайчаняты спінку выгінаць, яшчэ лоўка любяць разам прысядаць” і г.д.

З выхаванцамі 4-6 гадоў практыкуем арганізацыю заняткаў па фізічнай культуры па змесце беларускіх народных казках “Муха-пяюха”, “Каза-манюка”, “Пшанічны каласок”, “Зайкава хатка”, “Як курачка пеўніка ратавала”, “Верабей і мыш”. Выхаванцам цікава сустрэцца са знаёмымі персанажамі, перадаваць імітацыйныя рухі, паўтараць радкі ці сказы з тэксту, якія маюць паўтор: “Я муха-пяюха, а ты хто? Чаго ты, Зайчык, плачаш? Толькі не я, толькі не я. Нідзе не была, нічога не ела, не піла. Толькі як бегла цераз масток, ухапіла кляновы лісток, а як бегла ля крынічкі, ухапіла кропельку вадзічкі. Карова, карова, дай малака. Касцы, касцы, дайце сена. Карані ці вяршкі? Карані ці вяршкі?” і г.д. Для заняткаў падбіраем добра знаёмыя дзецям казкі. Пры выкананні рухаў і роляў дзеці атрымліваюць эмацыянальнае задавальненне, вучацца гаварыць, слухаць і ўзаемадзейнічаць. 

Фрагмент фізкультурнага занятку па выкананні асноўных відаў рухаў з выхаванцамі сярэдняй групы паводле матываў беларускай народнай казкі “Верабей і мыш”. 

Палова дзяцей – “мышы”, палова дзяцей – “вераб’і”. Кіраўнік фізічнага выхавання расказвае фрагмент казкі, а дзеці выконваюць рухі.

…Жылі – былі побач Вераб’і і  Мышы.

Вераб’і пад страхою (дзеці стаяць на лаўках), а Мышы ў норцы пад хатай (дзеці стаяць перад сцэпленымі абручамі).

Надумалі яны пасеяць пшаніцу (“вераб’і” саскочылі з лаўкі, а “мышы” пралезлі пад абручамі). 

Назбіралі зярнят, засеялі поле (звычайная хадзьба ў розных напрамках).

Хутка паспела пшаніца (паказ каласкоў пшаніцы), пабеглі яны глядзець (бег у розных напрамках).

Мышы пытаюцца ў вераб’ёў: 

• Вам карані ці вяршкі?

Вераб’і адказваюць:

• Бяром карані.

Мышы зжалі каласы і ў свае норы панеслі (паўзуць з апорай на калені і далоні).

А Вераб’і  пакаштавалі карані – нясмачныя (паўзуць з апорай на ступні і далоні).

Давялося Вераб’ям  галоднымі зімаваць.

Сустрэліся вясною Вераб’і і Мышы (хадзьба на насках у розных напрамках).

Вырашылі  моркву пасеяць (хадзьба на пятках).

Вырасла морква (паказ морквы з лісцем). 

Мышы пытаюцца ў вераб’ёў: 

-Вам карані ці вяршкі?

Вераб’і адказваюць:

• Бяром вяршкіі.

Сабралі Мышы свае карані і елі патроху (поўзанне па гарызантальнай гімнастычнай лаўцы на жываце, падцягваючыся рукамі).

А Вераб’і пакаштавалі вяршкі, надзьмуліся, ледзь не плачуць (выконваюць скачкі з абруча ў абруч).

 За гэтым усім назірала Варона ды пасмейвалася. Потым вырашыла памірыць Вераб’ёў і Мышэй.   

Дзеці стаяць адзін насупраць аднаго і гавораць словы: давай з табой мірыцца, давай з табой дзяліцца, будзем мы сябраваць, песні пець і танцаваць.

 

Вялікае значэнне для ўзбагачэння рухальнага вопыту выхаванцаў маюць мерапрыемствы актыўнага адпачынку: фізкультурныя святы, Дні здароўя.

Суправаджэнне фізічных рухаў, эстафет, спаборніцкіх гульняў невялікім тэкстам, вершаванымі, вобразнымі радкамі, словамі казачных персанажаў забяспечвае станоўчую матывацыю да авалодання роднай мовай, паглыбляе мастацкае ўспрыманне зместу казак і вершаў, дазваляе засвоіць яскравыя выразы. 

Практыкуем у канцы мерапрыемстваў з выхаванцамі 4-6 гадоў выкарыстоўваць слоган ці хэштэг (ключавое слова або фраза): “Каб здаровым быць і лоўкім, трэба нам фізтрэніроўка”, “Здаровы я – здаровая краіна”, “Фізічны рух – моцны дух”, “Зарадку рабіць – здаровым быць”, “Любім бегаць і скакаць, паспрабуй ты нас дагнаць”.

 Наяўнасць  картатэк фізкультхвілінак, лічылак, заклічак, беларускіх народных гульняў дае магчымасць шырэй выкарыстоўваць беларускае мастацкае слова пры арганізацыі рухальнай актыўнасці ва ўсіх узроставых групах.

Каб выклікаць у дзяцей большую цікавасць да беларускіх гульняў і актывізаваць на беларускае маўленне выкарыстоўваюцца розныя атрыбуты: паясы, капелюшы, накідкі, лыжкі, какошнікі, вяночкі, лапці і інш. Дзецям падабаецца, калі яны выконваюць адпаведныя рухі і кожны дзейнічае з гульнявымі атрыбутамі (шарыкамі, хустачкамі, стужкамі). Каб гульня выклікала ў дзяцей цікавасць прадугледжваем некалькі варыянтаў правядзення.  

Прапануем Вашай ўвазе беларускую народную гульню “Бярозка” з выхаванцамі сярэдняй групы.

 

Беларуская народная гульня “Бярозка”

З ліку тых, хто гуляе, лічылкай выбіраецца дзяўчынка-бярозка, ёй апранаецца накідка і яна становіцца ў круг. Дзеці ходзяць па крузе, паклаўшы хустачкі на правае плячо, і гавораць:

Бярозка белая, макаўка зялёная.

Летам махнаценька, зімой сучкаваценька, Дзе яна стаіць, там і шуміць.

Дзець спыніліся, павярнуліся ў другі бок і пайшлі па крузе. Дзяўчынка-бярозка ходзіць у крузе і збірае ў дзяцей хустачкі, а дзеці гавораць:

Бярозка зялёнянька, вясною вясёлянька.

Сярод поля стаіць, лісточкамі шуміць.

Дзяўчынка-бярозка імітуе шум лістоў – махае хустачкамі. Дзеці спыніліся, у круг павярнуліся і гавораць прыгаворку:

“А восенню карані ў бярозкі засынаюць і лісточкі ападаюць!”. Дзяўчынкабярозка раскідвае хустачкі, дзеці пад музыку бегаюць па зале. Калі музыка заканчваецца, дзеці падымаюць хустачкі, утвараюць круг. 

 

Педагагічную дзейнасць трэба грунтаваць на роднай мове, на роднай гісторыі, на родным фальклоры і літаратуры, што дазволіць захаваць народныя традыцыі.

Семінар-практыкум

для выхавальнікаў дашкольнай адукацыі

Тэма «Мастацкая літаратура як сродак развіцця даследчай дзейнасці дзяцей дашкольнага ўзросту»

 

Мэта: павышэнне ўзроўню прафесійнай кампетэнтнасці выхавальнікаў дашкольнай адукацыі па маўленчаму і пазнавальнаму развіццю дзяцей дашкольнага ўзросту ў пазнавальнай  практычнай дзейнасці, арганізаванай на аснове зместу мастацкіх твораў на беларускай мове.

Задачы: 

               актывізаваць    выкарыстанне    беларускай    мовы     пры    арганізацыі

пазнавальнай практычнай дзейнасці па змесце твораў мастацкай літаратуры;  пазнаёміць з прынцыпам падбору мастацкіх твораў для правядзення

даследчай дзейнасці па іх змесце; замацаваць на практыцы выкарыстанне мастацкіх твораў на беларускай

мове ў даследчай дзейнасці з выхаванцамі.

Матэрыял і абсталяванне: шырма, гадзіннік-ходзікі, розныя прадметы 

–  папера, аловак, лыжка з кубкам (да мастацкага твора «Што здалося коціку?», А.Зэкаў); шарык, розныя дробныя лёгкія прадметы  –  на кожнага ўдзельніка (да мастацкага твора «Шарык», А. Хадановіч); Ход мерапрыемства.

Арганізацыйны момант: удзельнікі дзеляцца на тры групы: малодшая, сярэдняя, старшая.

Актуалізацыя тэмы семінара-практыкума «Мастацкая літаратура як сродак развіцця даследчай дзейнасці дзяцей дашкольнага ўзросту».

Вядучы. Паважаныя калегі! На сучасным этапе развіцця грамадства творчы, даследчы пошук становіцца неад’емнай часткай любой прафесіі. Таму даследчыя паводзіны ў сучасным свеце разглядаюцца не як дзейнасць, характэрная для невялікай прафесійнай групы навуковых супрацоўнікаў, а як неад’емная характарыстыка асобы, як стыль жыцця кожнага чалавека.

Даследчы метад навучання найбольш адпавядае сучасным задачам навучання і прыродзе дзіцяці, таму што ў яго аснову пакладзены творчы даследчы пошук самога выхаванца, а не засваенне ім гатовых звестак ад выхавальніка. Педагог у даследчым навучанні павінен валодаць спецыфічнымі ўменнямі: бачыць дзіўнае ў звычайным, умець захапіць выхаванцаў даследчай праблемай, быць каардынатарам і партнёрам у даследчым пошуку, умець ствараць умовы для разнастайнай даследчай дзейнасці (назіранні, вопыты, эксперыменты, мадэляванне, праблемныя сітуацыі),  даваць магчымасць для абмеркавання вынікаў даследчай дзейнасці, умець закончыць правядзенне даследаванняў да з’яўлення ў дзяцей прыкмет страты цікавасці да праблемы.

Крыніцамі даследчай дзейнасці могуць стаць мастацкія творы на беларускай мове. Такім чынам будуць вырашацца і задачы развіцця беларускай мовы: узбагачэнне актыўнага слоўніка, удасканальванне граматычнага ладу маўлення, замацаванне правільнага гукавымаўлення.

Заданне «Падары Сонейку свае праменьчыкі»

Мэта: вызначыць, якія веды маюцца ў выхавальнікаў дашкольнай адукацыі па тэме «Мастацкая літаратура як сродак развіцця даследчай дзейнасці дзяцей дашкольнага ўзросту».

Вядучы.     Адкажы сваім праменьчыкам Сонейку хутчэй –                        Намалюй адзін праменьчык карацей або даўжэй.

У сярэдзіне намаляванага на дошцы сонца (без праменьчыкаў) вызначана тэма «Мастацкая літаратура як сродак развіцця даследчай дзейнасці дзяцей дашкольнага ўзросту». Кожны з удзельнікаў павінен намаляваць (або не маляваць) па аднаму праменьчыку жоўтага колеру ў суадносінах з тым, наколькі ён выкарыстоўвае прапанаваную тэму ў сваёй педагагічнай дзейнасці: не выкарыстоўвае – не малюе прамень; ведае, як выкарыстоўваць – малюе кароткі прамень; можа падзяліцца вопытам выкарыстання мастацкай літаратуры як сродка развіцця даследчай дзейнасці – малюе доўгі прамень.

Удзельнікі выконваюць заданне – 1 хвіліна. (Сонейка застаецца на дошцы да канца мерапрыемства).    

Слайд 1.

Паведамленне па тэме «Мастацкая літаратура як сродак развіцця даследчай дзейнасці дзяцей дашкольнага ўзросту» (з выкарыстаннем прэзентацыі).

Мэта: раскрыць паслядоўнасць працы па выкарыстанню мастацкіх твораў на беларускай мове ў працэсе пазнавальнай практычнай дзейнасці з выхаванцамі.

Слайд 2. Пры выкарыстанні твораў дзіцячай літаратуры на беларускай мове для дзяцей дашкольнага ўзросту абавязкова трэба прытрымлівацца прынцыпа «адна асоба – адна мова» (Н.С.Старжынская). Такі падыход спрыяе развіццю маўлення і культуры маўленчых зносін пры азнаямленні выхаванцаў з творамі мастацкай літаратуры. 

Слайд 3. Існуе вялікая колькасць мастацкіх твораў, тэматыка якіх з'яўляецца падставай для правядзення эксперыментальнай дзейнасці. Пэўныя формы мастацкіх твораў (казкі, вершы, апавяданні, загадкі і інш.) могуць стаць матывацыйным звяном развіцця пазнавальнай практычнай дзейнасці. Так, у мастацкіх творах пазнавальнага характару персанажы эксперыментуюць, знаходзяць выхад з розных сітуацый, дзейнічаюць у адпаведнасці са сваім вопытам.

Слайд 4. Педагагічныя прынцыпы, якім у аднолькавай ступені павінны адпавядаць як мастацкія творы для дзяцей, так і даследчая дзейнасць выхаванца: даступнасць; нагляднасць; займальнасць, дынамічнасць сюжэту; выхаваўчая каштоўнасць.

Слайд 5. Але ці ўсялякі твор магчыма выкарыстоўваць для даследчай дзейнасці? Не, далёка не ўсякі.

Слайд 6.  Аб гэтым вельмі яскрава сказаў Сюй Сюэмо: «Калі чалавек не ўмее разважаць, калі ён нават прачытае гару кніг, ён заслужвае толькі, каб яго назвалі кніжнай шафай». 

Слайд 7. Існуе пэўная група мастацкіх твораў, тэматыка якіх з'яўляецца эфектыўнай асновай  падахвочвання дзіцяці да эксперыментальнай дзейнасці. Добра, калі сам змест твора падказвае правядзенне даследавання. Напрыклад, як у апавяданні Н. Носава «Жывы капялюш». Нават пры паўторным чытанні, стварэнне гульнявой сітуацыі, калі пад капялюшом будзе знаходзіцца завадная цацка, можна таксама лічыць праведзеным даследаваннем.

 Такі элемент пазнавальнай практычнай дзейнасці лепш прадстаўляць у выглядзе гульнявой або праблемнай сітуацыі, вопытна-эксперыментальнай дзейнасці, назірання, мадэлявання. На дапамогу павінны прыйсці вопыт, веды, творчае ўяўленне.

Слайд 8. Напрыклад, пры чытанні верша Івана Муравейкі «Восенню ў садзе»:  На галіне тонкай     Яблыкі вісяць.

    І гадае хлопчык:

    Як жа іх дастаць? – выхавальнік спыняецца і ўжо ад імя хлопчыка (цацкі) просіць дапамогі ў дзяцей. Далей пачынаецца эксперыментальная дзейнасць: як дастаць высока на дрэве падвешаны прадмет (лепш гэта праводзіць на вуліцы)? Пасля розных выказванняў і адпаведных дзеянняў (як дастаць прадмет, падвешаны на дрэве), выхавальнік прапануе паслухаць, як выйсці з цяжкага становішча прапануе сам пісьменнік. 

Выручыў малога

Вецер палявы,

Страсянуў галіну

І гукнуў: - Лаві! ...

Слайд 9. Зразумела, каб падбіраць мастацкія творы для чытання і выкарыстоўваць іх як крыніцу для практычнай пазнавальнай дзейнасці, трэба добра арыентавацца ў тэкстах, прачытваць іх загадзя і вызначаць, якія з іх падыйдуць для таго ці іншага віду эксперыментальнай дзейнасці – вопыт, эксперымент, назіранне, мадэляванне, праблемная сітуацыя.

І калі у вас атрымалася ўбачыць  аснову для будучай даследчай дзейнасці, тады можна пераходзіць да наступнага этапу: вызначыць месца даследавання. 

Слайд 10. У працэсе педагагічнай дзейнасці з выхаванцамі можна вылучыць некалькі напрамкаў, па якіх можа адбывацца чытанне мастацкіх твораў з мэтай пастаноўкі праблемнай сітуацыі:

чытанне ўсяго мастацкага твора непасрэдна перад пачаткам даследчай дзейнасці. Такім чынам, дзеці як бы перамяшчаюцца ва ўмовы героя мастацкага твора. Арганізаваныя вопыты і эксперыменты ўзмацняюць эмацыйнае ўспрыманне ўчынкаў герояў, тлумачаць іх паводзіны, што спрыяе раскрыццю

прычынна-следчых сувязяў падзей, апісаных у апавяданні або казцы;

чытанне мастацкага твора выносіцца ў папярэднюю працу і чытаецца дзецям загадзя; перад пачаткам эксперыментальнай дзейнасці дзецям нагадваецца кароткі змест твора, затым прапануецца праверыць вынік ва ўласна-эксперыментальнай дзейнасці;   чытанне твора да праблемнай сітуацыі. Чытаючы, дарослы павінен спыніцца перад праблемнай сітуацыяй, рашэнне якой магчыма толькі эксперыментальным шляхам. Пры гэтым кожнае дзіця мае набор матэрыялаў, дзейнічае з імі самастойна. Пасля правядзення вопыту ці эксперыменту выхавальнік заканчвае чытанне твора, агучваючы і пацвярджаючы вынікі і вывады.

Слайд 11. Змест высока мастацкіх твораў садзейнічае ўменню выхаванцаў актыўней прымаць праблему, якая апісана пісьменнікам, і ставіць мэту. Толькі ў малодшым і сярэднім узросце дзеці ўспрымаюць і вырашаюць праблему праз гульню, гульнявыя дзеянні, гульнявы сюжэт; для іх важны сам працэс. А да выніку – вылучэнне істотных прыкмет і сувязей, супастаўленне розных фактаў, вылучэнне гіпотэзы, адбор сродкаў і матэрыялаў, і г.д. – іх падводзіць педагог. У дашкольным узросце менавіта мастацкія творы (напрыклад, дзеючыя персанажы і іх праблемы) садзейнічаюць фарміраванню ўсвядомленага эксперыментавання як спосабу пазнання свету. 

Слайд 12. Пры рэалізацыі развіваючага патэнцыялу мастацкай літаратуры як крыніцы дзіцячай даследчай дзейнасці, захоўваюцца ўсе структурныя кампаненты (этапы) даследча-эксперыментальнай дзейнасці. На прыкладзе твора Л. Таўстога «Хацела галка піць» можна вызначыць усе этапы любой эксперыментальнай дзейнасці (па І.Савянкову). 

1. Убачыць і вылучыць праблему (галка хацела піць, але не магла дастаць ваду)
2. Прыняць праблему і паставіць мэту (што можа зрабіць галка, каб напіцца).
3. Рашэнне праблемы з дапамогай:

правядзення аналізу, вылучэння істотных прыкмет і сувязяў, супастаўлення розных фактаў аб аб'екце або з'яве (у галкі няма рук, але ёсць дзюба); вылучэння гіпотэзы, здагадкі (што галка можа зрабіць дзюбай); адбору сродкаў і матэрыялаў для самастойнай дзейнасці (якія прадметы і

матэрыялы могуць дапамагчы галцы);  правядзенне эксперыменту (уявіць сябе на месцы галкі і паспрабаваць

ажыццявіць прыдуманае).

4. Зрабіць заключэнне, вывад.

Слайд 13. Вось дык галка!

Слайд 14. (Тэкст верша «Кот і бусел», У. Мазго).  

Практычнае заданне-спаборніцтва паміж групамі «Даследчая дзейнасць па змесце верша У. Мазго “Кот і бусел”». 

Мэта: вызначыць этапы даследчай дзейнасці на падставе верша У.Мазго «Кот і бусел».

На выкананне задання даецца 5 хвілін. Кожная з груп прадстаўляе этапы даследчай дзейнасці па змесце верша У.Мазго «Кот і бусел». Вызначаецца пераможца.

На ката найшла марока: 

Ён не мае добрых ботаў.

• Кля-кля-кля! -

Гаворыць бусел. – Калі хочаш, падзялюся.

Жабак вылавім з балота.

• Дзякуй, дружа! Неахвота, -

Кажа кот усё цішэй. –

Босым лепш лавіць мышэй…

Праверка выкананага задання: этапы па змесце верша «Кот і бусел».

Этапы	Змест
1. Дапамагчы дзецям паставіць мэту	Як даказаць, што кату без ботаў лепей
2. Выслухаць доказы і прапановы дзяцей.
3. Правесці эксперымент	Пахадзіць па пакоі ў ботах, у чаравіках, босым
4. Зрабіць вынік	Кату лепш лавіць мышэй босым, таму што яны яго не чуюць

 

Праца        з        вучэбнай   праграмай         дашкольнай      адукацыі. Кожная падгруппа      працуе       са      спісам        мастацкіх   твораў адукацыйнай      галіны «Художественная литература». Удзельнікі адбіраюць па аднаму мастацкаму твору на беларускай  мове у якасці асновы для арганізацыі пазнавальнай  практычнай дзейнасці для кожнай узроставай групы (другая малодшая група, сярэдняя група, старшая група) – 10 хвілін.

Мэта: вызначыць і адабраць мастацкія творы, па змесце якіх магчыма правядзенне вопытаў, эксперыментаў, назіранняў, стварэнне праблемнай гульнявой сітуацыі, мадэлявання.

Пасля выканання задання кожная з груп прадстаўляе твор мастацкай літаратуры з прыкладамі даследчай дзейнасці па змесце выбранага мастацкага твора. 

Прыкладны спіс мастацкіх твораў, як крыніцы даследчай дзейнасці (другая малодшая група) 

«Мяч» (А.Барто)

«Хацела галка піць» (Л.Таўсты)

«Сем мастакоў» (А.Кобец-Філімонава)

«Лазовы парастак» (японская казка)

Прыкладны спіс мастацкіх твораў, як крыніцы даследчай дзейнасці

(сярэдняя група) 

«Піліпка – сынок» (беларуская народная казка)

«Дуб і яго сяброўкі» (У.Ліпскі)

«Восенню ў садзе» (І.Муравейка) «Кот і бусел» (У.Мазго)

«Тры парсючкі» (англійская казка)

«Яблык» (В.Хомчанка)

Прыкладны спіс мастацкіх твораў, як крыніцы даследчай дзейнасці

(старшая група) 

«Бацька і сыны» (паданне) «Жывы капялюш» (Н.Носаў)

«Страшная казка» (В.Вітка)

«Такіх кветак не бывае» (В.Гарбук)

Дзелавая гульня. Арганізацыя даследчай дзейнасці па змесце мастацкіх твораў: «Што здалося коціку?», А.Зэкаў (другая малодшая група); «Шарык», А.Хадановіч (сярэдняя група); «Прагулка», С.Бестава (старшая група).

Мэта: замацаваць на практыцы выкарыстанне мастацкіх твораў беларускіх пісьменнікаў у даследчай дзейнасці з выхаванцамі.

Кожная з груп рыхтуецца да паказу пазнавальнай практычнай дзейнасці на падставе прапанаванага мастацкага твора – 5 хвілін. 

Адзін з групы выступае як выхавальнік, усе астатнія – у якасці выхаванцаў другой малодшай, сярэдняй і старшай груп.

Рэфлексія «Падары Сонейку свае праменьчыкі»

Мэта: падвесці вынікі і вызначыць ступень задаволенасці матэрыяламі семінара-практыкума.

Вядучы.     Адкажы сваім праменьчыкам Сонейку хутчэй –                   Намалюй адзін праменьчык карацей або даўжэй.

Кожны з удзельнікаў малюе (або не малюе) па аднаму праменьчыку чырвонага колеру ў суадносінах з тым, наколькі ён зразумеў магчымасць выкарыстання мастацкай літаратуры як сродка даследчай дзейнасці – кароткія прамяні;  калі будзе выкарыстоўваць у сваёй педагагічнай дзейнасці – малюе прамяні даўжэйшыя.

Вядучы разам з удзельнікамі параўноўваюць вынікі намаляваных праменьчыкаў у пачатку (жоўтыя праменьчыкі) і ў канцы (чырвоныя праменьчыкі)  мерапрыемства. Падводзяцца вынікі працы.

Слайд 15. У заключэнні вядучы знаеміць выхавальнікаў дашкольнай адукацыі са зместам будучага метадычнага дапаможніка “Библиотека маленьких “открытий” (аўтар В.С. Красюк), які рыхтуецца да выдання ТДА “Жасскон”, г. Мінск у 2021 годзе.

У дапаможніку прадстаўлены мастацкія творы дзіцячых пісьменнікаў на рускай і беларускай мове (у тым ліку і рэкамендаваныя вучэбнай праграмай дашкольнай адукацыі), якія з’яўляюцца асновай  для правядзення вопытаў, эксперыментаў, назіранняў, мадэлявання, вырашэння праблемных сітуацый з выхаванцамі 3-6 гадоў (гл. дадаткі 1,2).

 

Спіс выкарыстаных крыніц.

1. Дубініна Дз.М. Мастацка-маўленчае развіццё дашкольнікаў: дапаможнік для педагогаў устаноў, якія забяспечваюць атрыманне дашк. адукацыі / Дз. М. Дубініна, Н.С. Старжынская; пад рэд. Н.С. Старжынскай. – Мінск : Зорны верасень, 2007. – 390 с.
2. Иванова, А.И. Детское экспериментирование как метод обучения // Управление дошкольным образовательным учреждением : Научнопрактический журнал. – 2004. – № 4. С. 84 – 92.
3. Основы методик дошкольного образования. Краткий курс лекций : учеб. пособие / О.Н. Анцыпирович, Е.В. Горбатова, Д.Н. Дубинина [и др.]. – 4-е изд., стер. – Минск : Новое знание; М. : ИНФРА-М, 2020. – 390 с. – (Высшее образование : Бакалавриат).
4. Понамарева, Е.В., Пыльненькая, Е.А., Булыгина, И.В., Гончарова Н.Г. Проблемная ситуация как условие развития познавательной мотивации дошкольника // Вопросы дошкольной педагогики. – 2017. – № 3. – С.64-68.
5. Савенков, А.И. Маленький исследователь. Как научить дошкольника приобретать знания / А.И. Савенков. – Ярославль : Академия развития, – 16 с.
6. Савенков, А.И. Теоретические подходы к организации исследовательской деятельности в условиях преемственности дошкольного и первой ступени общего среднего образования // Пралеска – № 7. – С. 510.
7. Смолер, Е.И. Развитие старших дошкольников в эвристической деятельности : пособие для педагогов учреждений дошк. образования с белорус. и рус. яз. обучения / Е. И. Смолер. – Минск : Нац.  ин-т образования, 2014. – 94 с. 8. Старжынская,  Н.С. Маўленчае і лінгвістычнае развіцце дашкольнікаў. – Мн., 2007.
8. Учебная программа дошкольного образования. - Минск : Нац. Ин-т образования, – 479 с. 
9. Читаем детям : хрестоматия : пособие для педагогов учреждений дошк. Образования. В 3 т. От 3 до 5 лет. От 5 до 7 лет. / сост. А.И. Саченко, Л.А. Смаль. – Минск : Экоперспектива, 2015.